روش تحقیقات مقدماتی در دادسرای عمومی و مقایسه ی آن با دادسرای نظامی

عنوان	روش تحقیقات مقدماتی در دادسرای عمومی و مقایسه ی آن با دادسرای نظامی
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	رحیم دشتبان فرهنگ
استاد راهنما	عادل ساریخانی
استاد مشاور	ابوالفتح خالقی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۸۹
دانشگاه	دانشگاه قم

روش تحقیقات مقدماتی در دادسرای عمومی و مقایسه ی آن با دادسرای نظامی عنوان پایان نامه ای است که توسط رحیم دشتبان فرهنگ، با راهنمایی عادل ساریخانی و با مشاوره ابوالفتح خالقی در سال ۱۳۸۹ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه قم دفاع گردید.

چکیده

در آیین دادرسی کیفری هر کشور، مرحله ی تحقیقات مقدماتی از جمله مهم ترین مراحل رسیدگی کیفری است که تامین یا عدم تامین حقوق دفاعی متهم در این مرحله بیشتر از سایر مراحل دادرسی نمود پیدا می کند. در این پژوهش پس از بررسی این مرحله، تفاوت های روش تحقیقات مقدماتی در محاکم عمومی و محاکم نظامی با هم تطبیق داده شد. بررسی قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۲۹۰ به عنوان قانون حاکم بر دادرسی محاکم نظامی و قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب مصوب ۱۳۷۸ به عنوان قانون حاکم بر محاکم عمومی نشان داد که در دادسرای عمومی و دادسرای نظامی از جهت روش تحقیقات مقدماتی شباهت ها و تفاوت هایی وجود دارد. شباهت هایی نظیر اعمال مرور زمان کیفری، صدور قرار اناطه و صدور قرار تامین خواسته و تفاوت هایی نظیر اختلاف در وجود برخی ضمانت اجراها، حدود اختیارات وکیل مدافع، صدور قرار تامین و تعلیق تعقیب کیفری در مرحله ی تحقیقات مقدماتی در دادسرای عمومی و نظامی قابل مشاهده می باشد. هر چند که قوانین دادرسی حاکم بر این محاکم نسبت به تامین حقوقی که یک متهم می تواند در مرحله ی تحقیقات مقدماتی داشته باشد فاصله ی زیادی دارند ولی دادگاه های نظامی در مقایسه با دادگاه های عمومی در بر دارنده ی حقوق دفاعی بیشتری برای متهم هستند. تغییر قوانین در راستای تامین هر چه بیشتر حقوق دفاعی متهم و مطابق با موازین بین المللی می تواند تا حدی این کاستی ها را جبران نماید.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه ۱

الف) بیان مساله ۱

ب) سوالات تحقیق ۲

ج) فرضیات تحقیق ۲

د) اهمیت و ضرورت تحقیق ۲

ه–) اهداف تحقیق ۳

و) پیشینه ی تحقیق ۳

ز) روش تحقیق ۳

ی) سامانه ی تحقیق ۴

فصل اول:

کلیات(مفاهیم، مبانی و پیشینه)

۱–۱ واژه شناسی ۶

۱–۱–۱ مفهوم تحقیقات مقدماتی ۶

۱–۱–۱–۱ مفهوم لغوی تحقیقات مقدماتی ۶

۱–۱–۱–۲ مفهوم اصطلاحی تحقیقات مقدماتی ۷

۱–۱–۱–۲–۱ تعریف حقوقدانان از تحقیقات مقدماتی ۷

۱–۱–۱–۲–۲ تعریف قانونی تحقیقات مقدماتی ۹

۱–۱–۲ مفهوم لغوی و اصطلاحی دادگاه عمومی ۱۰

۱–۱–۲–۱ مفهوم لغوی دادگاه عمومی ۱۰

۱–۱–۲–۲ مفهوم اصطلاحی دادگاه عمومی ۱۰

۱–۱–۳ مفهوم لغوی و اصطلاحی دادگاه نظامی ۱۱

۱–۱–۳–۱ مفهوم لغوی نظام ۱۱

۱–۱–۳–۲ مفهوم قانونی نظامی ۱۲

۱–۱–۳–۳ مفهوم حقوقی نظامی ۱۳

۱–۲ مبانی ۱۵

۱–۲–۱ مبانی تشکیل دادگاه نظامی ۱۶

۱–۲–۲ مبانی تفکیک مرحله ی تحقیقات مقدماتی از مرحله ی دادرسی ۱۷

۱–۳ سابقه ی دادرسی با رویکرد به مرحله ی تحقیقات مقدماتی ۲۰

۱–۳–۱ نظام های مختلف دادرسی ۲۰

۱–۳–۱–۲ نظام تفتیشی ۲۰

۱–۳–۱–۲–۱ ارزیابی نظام تفتیشی ۲۱

۱–۳–۱–۳ نظام مختلط ۲۲

۱–۴ پیشینه ی دادرسی در ایران با رویکرد بر مرحله ی تحقیقات مقدماتی ۲۳

۱–۴–۱ دادرسی از مشروطه تا انقلاب اسلامی ۲۳

۱–۴–۲ دادرسی از انقلاب اسلامی تا به امروز ۲۷

۱–۴–۳ دادگاه های نظامی از مشروطه تا به امروز ۲۸

۱–۵ صلاحیت ها ۳۱

۱–۵–۱ صلاحیت محاکم عمومی ایران ۳۲

۱–۵–۲ صلاحیت محاکم نظامی ایران ۳۳

۱–۵–۳ ملاحظات کلی در خصوص صلاحیت ها ۳۸

۱–۵–۴ دادگاه های نظامی در فرانسه ۳۹

فصل دوم:

نحوه ی انجام مرحله ی تحقیقات مقدماتی

۲–۱ سازمان دادسرا ۴۲

۲–۱–۱ تعریف دادسرا ۴۲

۲–۱–۲ فلسفه ی وجودی دادسرا ۴۲

۲–۱–۳ وظایف دادسرا ۴۵

۲–۱–۴ ویژگی های دادسرا ۴۶

۲–۱–۴–۱ سلسله مراتب در دادسرا ۴۶

۲–۱–۴–۲ وحدت دادسرا ۴۷

۲–۱–۴–۳ استقلال دادسرا ۴۷

۲–۱–۴–۴ رد قضات دادسرا ۴۸

۲–۱–۵ اصول حاکم بر مرحله ی تحقیقات مقدماتی ۴۹

۲–۲ مراحل تحقیقات مقدماتی ۶۵

۲–۲–۱ تحقیق از متهم ۶۶

۲–۲–۱–۱ احضار متهم ۶۶

۲–۲–۱–۲ جلب متهم ۶۷

۲–۲–۱–۳ جلب متهم بدون احضار ۶۸

۲–۲–۱–۴ بازجویی از متهم ۶۹

۲–۲–۱–۴–۱ احراز هویت متهم ۶۹

۲–۲–۱–۴–۲ تذکرات قانونی ۷۰

۲–۲–۱–۴–۳ تفهیم اتهام ۷۰

۲–۲–۱–۴–۴ اخذ آخرین دفاع ۷۲

۲–۲–۲ قرارهای مرحله ی تحقیقات مقدماتی ۷۲

۲–۲–۲–۱ قرار تامین ۷۳

۲–۲–۲–۲ قرار موقوفی تعقیب ۷۳

۲–۲–۲–۳ قرار منع تعقیب ۷۴

۲–۳–۲–۴ قرار مجرمیت ۷۴

۲–۲–۳ صدور کیفرخواست ۷۴

۲–۳ حقوق دفاعی متهم در مرحله ی تحقیقات مقدماتی ۷۵

۲–۳–۱ مبانی حقوق دفاعی متهم ۷۷

۲–۴–۱–۱ فرض بی گناهی ۷۷

۲–۳–۱–۱–۱ حقوق دفاعی ناشی از فرض بی گناهی برای متهم ۷۸

۲–۳–۱–۲ دادرسی عادلانه ۸۰

۲–۳–۱–۲–۱ کاستی های قانونگذار ایران در حوزه ی دادرسی عادلانه ۸۱

۲–۳–۱–۳ مصلحت گرایی ۸۲

۲–۳–۱–۴ ضرورت واقعی (هم زیستی مسالمت آمیز) ۸۲

فصل سوم:

اختلاف روش تحقیقات مقدماتی در دادسراهای عمومی و نظامی

۳–۱ اصل لزوم تعیین هویت متهم در مرحله ی تحقیقات مقدماتی ۸۴

۳–۲ اصل سرعت در انجام تحقیقات مقدماتی ۸۸

۳–۲–۱ آثار سرعت در رسیدگی کیفری ۸۹

۳–۲–۲ راه کارهای افزایش سرعت در رسیدگی ۸۹

۳–۲–۲–۱ رسیدگی سریع ۸۹

۳–۲–۲–۲ تعلیق تعقیب در مرحله ی تحقیقات مقدماتی ۹۰

۳–۲–۲–۲–۱ مزایا و معایب تعلیق تعقیب ۹۲

۳–۳ اصل سری بودن مرحله ی تحقیقات مقدماتی ۹۴

۳–۳–۱ تاثیرات سری بودن تحقیقات مقدماتی بر دادستان ۹۷

۳–۳–۲ تاثیرات سری بودن تحقیقات مقدماتی بر شاکی خصوصی ۹۸

۳–۳–۳ تاثیرات سری بودن تحقیقات مقدماتی بر متهم ۹۸

۳–۳–۳–۱ نقش وکیل مدافع در امور جزایی ۹۹

۳–۳–۳–۱–۱ وکالت در دنیای قدیم ۱۰۱

۳–۳–۳–۱–۲ اهمیت حضور وکیل مدافع در مرحله ی تحقیقات مقدماتی ۱۰۲

۳–۳–۳–۱–۳ نقش وکیل در مرحله ی تحقیقات مقدماتی در حقوق ایران ۱۰۳

۳–۳–۳–۱–۴ مطالعه ی تطبیقی حضور وکیل در تحقیقات مقدماتی ۱۰۸

۳–۴ اصل لزوم اخذ تامین در مرحله ی تحقیقات مقدماتی ۱۱۰

۳–۴–۱ صدور قرار کفالت در مرحله ی تحقیقات مقدماتی ۱۱۲

۳–۴–۱–۱ شرایط کفیل ۱۱۳

۳–۴–۱–۱–۱ ملایت ۱۱۳

۳–۴–۱–۱–۲ اهلیت ۱۱۳

۳–۴–۱–۲ مقایسه ی صدور قرار کفالت در محاکم عمومی و نظامی ۱۱۴

۳–۴–۱–۳ انتفای کفالت ۱۱۵

۳–۴–۲ قرار وثیقه ۱۱۷

۳–۴–۳ صدور قرار بازداشت موقت در مرحله ی تحقیقات مقدماتی ۱۱۹

۳–۴–۳–۱ محاسن قرار بازداشت موقت ۱۲۰

۳–۴–۳–۲ معایب قرار بازداشت موقت ۱۲۱

۳–۴–۳–۳ صدور قرار بازداشت موقت در ایران ۱۲۲

۳–۴–۳–۳–۱ قرار بازداشت موقت اختیاری ۱۲۳

۳–۴–۳–۳–۲ قرار بازداشت موقت اجباری ۱۲۴

۳–۴–۲–۳–۳ ظرفیت های موجود در دادسرا برای کاهش جمعیت کیفری زندان ۱۲۷

۳–۴–۳–۴ مطالعه ی تطبیقی قرار بازداشت در فرانسه ۱۲۹

۳–۴–۴ صدور قرار عدم خروج از کشور در مرحله ی تحقیقات مقدماتی ۱۳۰

۳–۵ مرور زمان کیفری: ۱۳۰

۳–۶ قرار اناطه ۱۳۲

۳–۷ قرار تامین خواسته: ۱۳۴

۳–۸ ضرر و زیان قابل مطالبه ۱۳۵

نتیجه گیری ۱۳۷

پیشنهادات ۱۳۸

فهرست منابع و مآخذ ۱۴۰

کلیدواژه ها

• روش پرس و جو
• آیین دادرسی قانونی
• نظام حقوقی
• رسیدگی کیفری
• دفاع از خود
• تحقیق مقدماتی
• دادگاه نظامی
• دادگاه کیفری
• متهم
• دادسرا
• روش تحقیقات مقدماتی
• حقوق دفاعی متهم