حریم خصوصی منازل و اماکن و ضمانت اجرای کیفری آن از دیدگاه فقه اسلامی و حقوق ایران

عنوان	حریم خصوصی منازل و اماکن و ضمانت اجرای کیفری آن از دیدگاه فقه اسلامی و حقوق ایران
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	احسان قنبری
استاد راهنما	حسین آقابابایی
استاد مشاور	حسن شاه ملک پور خشکبیجاری
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۳
دانشگاه	دانشگاه گیلان

حریم خصوصی منازل و اماکن و ضمانت اجرای کیفری آن از دیدگاه فقه اسلامی و حقوق ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط احسان قنبری، با راهنمایی حسین آقابابایی و با مشاوره حسن شاه ملک پور خشکبیجاری در سال ۱۳۹۳ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه گیلان دفاع گردید.

چکیده

حریم خصوصی از موضوعات بنیادین حقوق بشری و یکی از مفاهیم نظام های حقوقی توسعه یافته است که ارتباط بسیار نزدیکی با کرامت انسان ها دارد ، بنابراین پشتیبانی و حمایت از شخصیت افراد و حقوق شهروندان نیازمند حمایت از حریم خصوصی آنهاست . حریم خصوصی را می توان قلمرویی از زندگی هر فرد دانست که انتظار دارد دیگران بدون رضایتش به آن وارد نشوند یا به اطلاعات آن قلمرو دسترسی نداشته باشند . حریم خصوصی عرصه های متفاوتی را شامل می شود از جمله : منازل و اماکن خصوصی ، جسم افراد ، اطلاعات شخصی و ارتباطات خصوصی . با توجه به تهدید های فزاینده ای که از جانب افراد عادی جامعه ، بخش خصوصی و دولت علیه حریم خصوصی وجود دارد ضرورت حمایت از حریم خصوصی بیش از پیش احساس می شود . هدف از این حمایت عمدتا عبارت است از دفاع از آزادی و استقلال فردی و آبرو و حیثیت افراد. منازل و اماکن خصوصی یکی از مهم ترین و قدیمی ترین موضوعات حریم خصوصی هستند . حق افراد دایر بر لزوم محترم و مصون از تعرض بودن منازل مسکونی و اماکن خصوصی ریشه در حقوق اساسی افراد و هم چنین حقوق بشر دارد و از فروع اصل کلی آزادی افراد در انتخاب مسکن و مصونیت از هرگونه تعرض است . مبنای این حق آن است که مسکن افراد و به تبع آن سایر اماکن مشابه نهان ترین نهانخانه ایشان بوده و اگر حقی برای افراد دایر بر پوشیده نگاه داشتن ابعاد شخصی و اسرار خود به رسمیت شناخته شده است ، هیچ مکانی مناسب تر از مسکن و منزل برای اعمال این حق وجود ندارد . در نظام حقوقی ایران اگرچه اصل این حق به دنبال پاره ای آموزه های دینی و فقهی بدیهی تلقی شده و اجرا می گردد و از سویی برخی متون قانونی به صورت کلی و گذرا برخی ابعاد این حق را مورد حمایت قرار داده اند اما باید خاطر نشان کرد که قانون جامع و خاصی در این حوزه تاکنون به تصویب نرسیده است . به نظر می رسد که تدوین قانون جامع حمایت از حریم خصوصی اشخاص در منازل و اماکن خصوصی ضرورتی انکار ناپذیر است .

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالبمقدمه :۱بیان مسیله :۳پرسش ها :۳فرضیه ها :۳هدف تحقیق:۳پیشینه تحقیق:۳روش تحقیق:۴سازماندهی تحقیق:۴فصل نخست: کلیات و مبانی۶مبحث نخست : مفاهیم۷گفتار نخست : مفهوم حریم خصوصی۷الف –مفهوم لغوی حریم۷۱–به صورت مفرد۷۲–به صورت مرکب۷ب –مفهوم خصوصی۸ج –مفهوم اصطلاحی۹۱–مفهوم حریم در فقه۹۱–۱–کاربرد حریم در مورد اموال:۹۲–۱–کاربرد حریم در مورد انسان:۱۰۲– مفهوم حریم در حقوق۱۰۱–۲–تعاریف ارایه شده پیرامون حریم خصوصی۱۱۲–۲–: تعریف مورد قبول۱۴گفتار دوم: عناصر حریم خصوصی۱۴۱–خصوصی بودن۱۵۲–آزادی از محدودیت های حقوقی۱۵۳–استقلال انحصاری در تصمیم گیری۱۵۴–عدم جواز دخالت و نظارت دیگران بر آن۱۵۵–خفا یا محرمانه بودن آن و عدم جواز ورود به آن و یا اطلاع از آن، بدون اجازه۱۶مبحث دوم :مبنا و ماهیت حق حریم خصوصی۱۶گفتار نخست :مبنای حریم خصوصی۱۶الف–حمایت حریم خصوصی از آزادی و استقلال فردی۱۶۱–حمایت از آزادی و استقلال فردی در برابر همنوعان۱۶۲– حمایت از آزادی و استقلال فردی در برابر دولت۱۷ب– حمایت حریم خصوصی از آبرو و حیثیت افراد۱۸ج–نیاز فطری انسان به حریم خصوصی۱۸گفتار دوم : ماهیت حریم خصوصی۱۸الف– حق حریم خصوصی بعنوان یکی از حقوق بشر۱۹ب– حق حریم خصوصی بعنوان یک " حق اساسی"۲۰مبحث سوم: انواع حریم خصوصی۲۰گفتار نخست:حریم خصوصی مادی۲۰گفتار دوم: حریم خصوصی معنوی۲۲مبحث چهارم : پیشینه حمایت از حریم خصوصی۲۴گفتار نخست: حمایت از حریم خصوصی در آموزه های دینی و موازین فقهی۲۵گفتار دوم:حمایت از حریم خصوصی در حقوق موضوعه ایران۲۷الف–حریم خصوصی در قانون اساسی۲۷کاستی های قانون اساسی در ارتباط با حریم خصوصی۲۸ب–حریم خصوصی در قانون آیین دادرسی کیفری۳۱کاستی های قانون آیین دادرسی کیفری در ارتباط با حریم خصوصی۳۳ج–حریم خصوصی در قانون مجازات اسلامی۳۹کاستی های قانون مجازات اسلامی در ارتباط با حریم خصوصی۳۹د–حریم خصوصی در قانون حقوق شهروندی۴۰کاستی های قانون حقوق شهروندی در ارتباط با حریم خصوصی۴۱فصل دوم :حمایت از حریم خصوصی منازل و اماکن۴۲مبحث اول: منازل و اماکن خصوصی۴۳گفتار نخست : مفاهیم و مصادیق۴۳گفتار دوم : حمایت از حریم منزل و مکان خصوصی از دیدگاه فقهی۴۶الف– ممنوعیت ورود به منازل و اماکن خصوصی از منظر قرآن کریم۴۶ب– ممنوعیت ورود به منازل و اماکن خصوصی از منظر روایات۴۸ج– ممنوعیت ورود به منازل و اماکن خصوصی در کلام فقها۴۹گفتار سوم: حمایت از حریم منزل و مکان خصوصی در نظام حقوقی ایران۵۱الف– قوانین کیفری ماهوی۵۲ب– قوانین کیفری شکلی۵۶مبحث دوم: ورود به منازل و اماکن خصوصی و تفتیش و بازرسی آن در حقوق کیفری ایران۶۱گفتار نخست:ورود به منازل و اماکن خصوصی۶۲الف– انواع ورود به منازل و اماکن خصوصی۶۲۱–ورود فیزیکی۶۲۲–ورود غیر فیزیکی۶۲ب–احراز ورود به حریم منزل و خلوت۶۴گفتاردوم: تفتیش و بازرسی منازل و اماکن خصوصی و مقامات صلاحیت دار در این امر۶۵الف–مقامات صلاحیت دار در امر بازرسی و تفتیش۶۷۱–مقامات قضایی۶۷۲–ضابطین دادگستری۶۹۱–۲–ضابطین قضایی۶۹۲–۲–ضابطین غیر قضایی۷۰ب–شرایط و ضوابط حاکم بر امر بازرسی و تفتیش۷۰۱–شرایط ماهوی۷۰۲–شرایط شکلی۷۱۱–۲– وجود دلایل وقراین کافی۷۱۲–۲–انجام بازرسی منزل در حضور متصرفان و شهود تحقیق۷۲۳–۲–حضور ذی نفع۷۲۴–۲–زمان بازرسی منزل۷۳۵–۲– لزوم تعیین موضوع مورد بازرسی۷۴۶–۲–عدم افشای مضمون و محتوای اوراق و نوشته ها وسایر اشیاء متهم که ارتباط با جرم ندارد۷۴۷–۲–انجام بازرسی پس از ابلاغ حکم۷۶۸–۲–عدم اجرای دستور قاضی در باز کردن محل ها و اشیاء بسته۷۶۹–۲–اشخاص مجاز برای حضور در بازرسی منزل و اجازه صاحب منزل۷۷۱۰–۲–ممنوعیت ورود و خروج به محل بازرسی در صورت لزوم۷۸مبحث سوم :ارزیابی عملکرد مقنن ومراجع قضایی در قبال حریم خصوصی منازل و اماکن۷۹گفتار نخست :ارزیابی عملکرد مقنن۷۹گفتار دوم : ارزیابی عملکرد مراجع قضایی۸۰الف– عملکرد دادسرا۸۱ب– عملکرد محاکم۸۲نتیجه گیری :۸۴پیشنهادات:۸۷منابع و مآخذ:۸۸

کلیدواژه ها

• حریم خصوصی
• منازل و اماکن خصوصی
• نظام حقوقی ایران
• آموزه های دینی و فقهی.
• ضمانت اجرای قانونی
• محرمانگی
• زندگی شخصی
• خانه
• زندگی خانوادگی
• حقوق اسلامی
• نظام حقوقی