نقش جامعه در جرم انگاری

عنوان	نقش جامعه در جرم انگاری
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	کوهیار گردی
استاد راهنما	محمدرضا نظری نژاد کیاشی
استاد مشاور	حسین آقابابایی، فردین علیخواه
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۱
دانشگاه	دانشگاه گیلان

نقش جامعه در جرم انگاری عنوان پایان نامه ای است که توسط کوهیار گردی، با راهنمایی محمدرضا نظری نژاد کیاشی و با مشاوره حسین آقابابایی و فردین علیخواه در سال ۱۳۹۱ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه گیلان دفاع گردید.

چکیده

جامعه، نقطه ی آغاز و پیدایش جرم انگاری است؛ زیرا که غایت جرم انگاری نیز برقراری نظم و عدالت در جامعه است. اما برای شناخت و درک ریشه های جامعوی جرم، نخست باید جامعه را شناخت و سپس نوع نگرش را به حقوق روشن نمود.جامعه مجموعه ی تضاداندیشه ها و منافع است. این تفاوت ها با سازوکارهای مشخصی چون نهادهای مدنی،احزاب و انتخابات به یکدیگر پیوند می خورند و پایداری اجتماع را تضمین می نمایند. بنابراین جرم برآمده از آن نیز باید پشتیبان این تکثرگرایی و دموکراسی باشد.از میان مبانی حقوق، مدلی ترکیبی ، الگوی ارایه شده ی پایان نامه است. این مدل در عین هویت بخشی به ساختار و کارکردهای دولت و حقوق اولیه ی شهروندان، به بهترین شکل، جانب اجتماع و خواست های اش را حفظ می نماید. ادامه ی پژوهش پس از ورود به بدنه ی اصلی کار یعنی جست و جوی ریشه های جرم در جامعه ادامه پیدا می نماید. اخلاق، دین و دولت(حاکمیت) این ریشه ها هستند. در هر یک از این موضوعات، به تقسیم بندی ها و بررسی موضع و اندیشه ی بشر در طول تاریخ در مقابل مسایل یاد شده پرداخته شده است. در بررسی گونه های اخلاق و کاردکردهای آن، اخلاقی مدنظر قرار گرفته است که مبنا را بر آزادی افراد در خلوت خود و افعال غیر اخلاقی غیر ضرری قرار داده است. اخلاق گرایی قانونی یا جرم انگاری افعال غیر اخلاقیِ غیر ضرری، به دلیل حدود نامشخص، ابهام و تفسیربردار بودن آن موجب بی اعتباری جرم و تنگنای آزادی های فردی خواهد شد. هم چنین بررسی و تجزیه و تحلیل دین، از مباحث مهم پایان نامه است. با بررسی سطوح دین(ایمان، اعتقاد و احکام)دریافته می شود که دینِ امروزی تغییرشکلی اساسی نسبت به ساختار کهن خود داده است.دین، اکنون به باورها و اعتقادات شخصی عقب کشیده است. جرم انگاری، صرفا بر اساس باورهای دینی موجب ورود و تعیین تکلیف برای اعتقادات افراد و یک سونگریِ اجباری باورهای قلبی ایشان خواهد شد. پافشاری بر زنده نگاه داشتن احکام دینی نیز، بی آن که دگرگونی ای در آن ها صورت بگیرد، به ایستایی جرم انگاری و جمود قانون می انجامد. سرآخر به نقش دولت در جرم انگاری پرداخته شده است. گفت و گو از تمایلات و بایسته های اجتماعیِ جرم انگاری، بی آن که به مبانی دولت پرداخته شود، امری ناقص خواهد بود. این دولتی مدرن و برخاسته از اجتماع است که با ساختارهای مردمی خود، خواست اجتماع را در اخلاق،دین، آداب و رسوم و... به قانون می نشاند. دولتی که منشا و مقصود خود را از جای دیگر – غیر از جامعه– بداند، نمی تواند مقنن جرم انگاریِ جامعوی باشد.در مجموع، جرم برخاسته از اجتماع است و دولتی که نماینده ی جامعه محسوب می شود می بایست بر اساس تحولات اجتماعی و تمایلات جامعه، دست به جرم انگاری و البته تغییر آن بزند.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه ۱

الف پرسش های پژوهش ۵

ب فرضیه های پژوهش ۵

پ پیشینه ی پژوهش ۶

ت اهداف و ضرورت پژوهش ۶

ث دشواری ها و موانع پژوهش ۷

ج روش و سابقه ی پژوهش ۷

چ ساختار پژوهش ۷

فصل اول : مبانی و کلیات

۱–۱جامعه ۱۱

۱–۱–۱–نگرش ها به ماهیت جامعه ۱۳

۱–۱–۱–۱– قرارداد گرایی ۱۳

۱–۱–۱–۲–روح انگاری(جامعه به عنوان نهاد برتر، زنده و انداموار) ۱۴

۱–۱–۱–۳–جامعه به مثابه جمع مردم و دولت ۱۶

۱–۱–۱–۴–جامعه به مثابه جمع منافع و تضادها ۱۸

جمع بندی ۲۰

۱–۱–۲–اصالت فرد،اصالت اجتماع ۲۱

۱–۱–۲–۱–اصالت اجتماع (اجتماع گرایی) ۲۱

۱–۱–۲–۲–اصالت فرد (فردگرایی) ۲۲

۱–۱–۲–۳–بایسته ها و ابزارهای انضمام فرد به جامعه ۲۵

۱–۲– مبنای حقوق ۲۷

۱–۲–۱–حق ۲۸

۱–۲–۲–قاعده ی حقوقی ۲۸

۱–۲–۲–۱–عمومیت، کلیت و پایداری ۲۹

۱–۲–۲–۲– آمریت و ضمانت اجرا داشتن ۲۹

۱–۲–۲–۳– جنبه ی اجتماعی ۳۰

۱–۲–۳–تلقی های گوناگون از مبانی حقوق ۳۰

۱–۲–۳–۱–مکاتب میانه ۳۰

۱–۲–۳–۱–۱– مکتب تاریخی حقوق ۳۰

۱–۲–۳–۱–۲–مصلحت گرایی ( پراگماتیسم) ۳۱

۱–۲–۳–۱–۳–واقع گرایی حقوقی ۳۲

۱–۲–۳–۱–۴–مطالعات انتقادی حقوق ۳۳

۱–۲–۳–۲–مکاتب اصلی ۳۴

۱–۲–۳–۲–۱–حقوق طبیعی ۳۴

۱–۲–۳–۲–۱–۱–انواع ۳۵

۱–۲–۳–۲–۱–۲–ارزیابی ۳۶

۱–۲–۳–۲–۲–پوزیتیویسم ( اثبات گرایی ) ۳۸

۱–۲–۳–۲–۲–۱–ارزیابی ۴۰

۱–۲–۳–۲–۳–رویکرد اجتماعی ۴۱

۱–۲–۳–۲–۳–۱–تفاوت مکتب اجتماعی حقوق و جامعه شناسی حقوقی ۴۱

۱–۲–۳–۲–۳–۲–رویکردهای اجتماعی به حقوق ۴۲

۱–۲–۳–۲–۳–۳–ارزیابی ۴۳

جمع بندی ۴۴

فصل دوم: مبانی اجتماعی جرم انگاری

۲–۱–اخلاق ۴۷

۲–۱–۱–درآمد(شناسایی اخلاق) ۴۷

۲–۱–۱–۱–واژه شناسی ۴۷

۲–۱–۱–۲–مبنای اخلاق ۴۸

۲–۱–۲–وجوه اشتراک و تفاوت اخلاق و جرم ۴۹

۲–۱–۲–۱–وجوه اشتراک ۴۹

۲–۱–۲–۱–۱– ارتباط با رفتارهای انسانی و اجتماعی ۴۹

۲–۱–۲–۱–۲–پویایی و دگرگونی پذیر ۴۹

۲–۱–۲–۱–۳–مسیولیت فردی و سامان بخشی زندگی اجتماعی ۴۹

۲–۱–۲–۲–وجوه تفاوت ۵۰

۲–۱–۲–۲–۱–حوزه ها ی جداگانه از حیث قلمرو ۵۰

۲–۱–۲–۲–۲–تفاوت در ضمانت اجرا ۵۰

۲–۱–۲–۲–۳–دایره ی گسترده تر خطاهای اخلاقی نسبت به جرایم اخلاقی ۵۱

۲–۱–۳–دوگونه اخلاق در ارتباط با جرم انگاری ۵۱

۲–۱–۳–۱–اعمال غیر اخلاقی زیان بار ۵۲

۲–۱–۳–۲–اخلاق گرایی قانونی ۵۲

۲–۱–۴–استدلال های موافقان و مخالفان در رابطه با اخلاق گرایی قانونی ۵۴

۲–۱–۴–۱– موافقان اخلاق گرایی قانونی ۵۴

۲–۱–۴–۱–۱–ضرورت حفظ و صیانت از اصول اخلاقی ۵۴

۲–۱–۴–۱–۲–پای بندی به قانون؛ فضیلتی اخلاقی ۵۵

۲–۱–۴–۱–۳–برابری زیان اخلاقی و قانونی ۵۶

۲–۱–۴–۲–مخالفان اخلاق گرایی قانونی ۵۶

۲–۱–۴–۲–۱–به خطر افتادن آزادی های فردی ۵۶

۲–۱–۴–۲–۲–عدم کارایی مجازات در امور اخلاقی ۵۸

۲–۱–۴–۲–۳–مفهوم گسترده ، نسبی و غیر قابل تعیین اخلاق گرایی قانونی ۵۹

جمع بندی ۶۱

۲–۲–دین ۶۳

۲–۲–۱–دو گونه دین و جرم انگاری ناشی از آن ۶۴

۲–۲–۱–۱–ادیان نخستین(اندیشه ی اسطوره ای) ۶۴

۲–۲–۱–۱–۱–آمیختگی جرم با عناصر ماوراءالطبیعه ۶۶

۲–۲–۱–۱–۲–جرم انگاری باورها وکردارهای خلاف اخلاق جمعی و دینی ۶۷

۲–۲–۱–۱–۳–پشتیبانی شدید قوانین کیفری از چارچوب حاکمیت ۶۹

۲–۲–۱–۲– ادیان متاخر(جهان شمول) ۷۰

۲–۲–۱–۲–۱–جدایی جرم از دین ۷۲

۲–۲–۱–۲–۲–جرم انگاری حداقلی ۷۴

۲–۲–۱–۲–۳–پررنگ شدن فردیت و تکیه بر تکثرگرایی ۷۵

۲–۲–۲–سه سطح از ادیان و رابطه ی آن با جرم انگاری ۷۶

۲–۲–۲–۱–ایمان ۷۶

۲–۲–۲–۲–اعتقادات ۷۷

۲–۲–۲–۲–۱–عقل حداقلی و تابع الزامات دینی ۷۸

۲–۲–۲–۲–۲–عقل حداکثری و بیرون از سیطره ی دین ۷۸

۲–۲–۲–۳– احکام ۷۹

۲–۲–۲–۳–۱–اعتقاد به ارجحیت احکام به واسطه ی وجود مصالح خفیه ۸۰

۲–۲–۲–۳–۱–۱–ایستایی جرم انگاری ۸۰

۲–۲–۲–۳–۱–۲–گسترش دایره ی جرم انگاری ۸۱

۲–۲–۲–۳–۱–۳–جرم انگاریِ تابع مقتضیات دینی ۸۱

۲–۲–۲–۳–۲– عقلانیت،جانشین احکام دینی در جرم انگاری ۸۲

۲–۲–۲–۳–۲–۱–محور قرارگرفتن عقل انسانی ۸۳

۲–۲–۲–۳–۲–۲–گسترش حوزه ی اختیارات قانونی(کاهش مصادیق مجرمانه) ۸۳

جمع بندی ۸۴

۲–۳–دولت ۸۵

۲–۳–۱–درآمدی بر دولت مدرن ۸۶

۲–۳–۱–۱–چرا نظریه ی دولت؟ ۸۶

۲–۳–۱–۲–پیشینه ی دولت و دگرگونی ماهیت آن ۸۷

۲–۳–۱–۳–ساختار ۸۸

۲–۳–۱–۳–۱–سرزمین وچارچوب مشخص جغرافیایی ۸۸

۲–۳–۱–۳–۲–جمعیت ۸۸

۲–۳–۱–۳–۳–دستگاه نظام مند اداری(بوروکراتیک) ۸۹

۲–۳–۱–۴–ویژگی وکارکردهای دولت ۹۰

۲–۳–۱–۴–۱–اجبار(زور)مشروع ۹۱

۲–۳–۱–۴–۲–خدمات وتامین اجتماعی ۹۲

۲–۳–۱–۴–۳–تامین نظم و امنیت عمومی ۹۲

۲–۳–۱–۴–۴–منافع مادی جامعه و بخش خصوصی ۹۳

۲–۳–۱–۵– انواع دولت و نقش آن بر جرم انگاری ۹۳

۲–۳–۱–۵–۱–دولت برون اجتماعی ۹۵

۲–۳–۱–۵–۲–دولت درون اجتماعی ۹۵

۲–۳–۲–پدرسالاری قانونی ۹۶

۲–۳–۲–۱– موافقان پدرسالاری قانونی ۹۷

۲–۳–۲–۱–۱–نگرش به جامعه به عنوان کلی واحد و یکپارچه ۹۷

۲–۳–۲–۱–۲–دانای کل پنداشتن حاکمیت ۹۷

۲–۳–۲–۲–مخالفان پدر سالاری قانونی ۹۸

۲–۳–۲–۲–۱–مخالفت با آزادی و تولید استبداد ۹۸

۲–۳–۲–۲–۲–پایین آوردن مشارکت شهروندان در سرنوشت شخصی و گروهی ۹۸

۲–۳–۲–۲–۳–حدود نامشخص جرم انگاری ضرر به خود ۹۸

۲–۳–۲–۳–اشکال گوناگون پدرسالاری قانونی ۹۹

۱–۳–۲–۳–۲–ایجابی و سلبی ۹۹

۲–۳–۲–۳–۲–سخت و نرم ۹۹

۲–۳–۲–۳–۳– ضعیف و قوی ۹۹

۲–۳–۲–۳–۴– خالص و ناخالص ۹۹

۲–۳–۲–۴–رابطه ی نظریه ی دولت با پدر سالاری قانونی ۱۰۰

جمع بندی ۱۰۱

نتیجه گیری نهایی ۱۰۳

سرچشمه ها ۱۰۷

کلیدواژه ها

• اخلاق گرایی
• حقوق شهروندی
• جرم زدایی
• جامعه
• دین
• حاکمیت
• نقش دولت
• رابطه دولت – جامعه
• فردگرایی
• جمع گرایی
• جرم انگاری
• جامعه
• دولت
• اخلاق گرایی قانونی