عسر و حرج

ترکیب دو کلمه عسر و حرج به معنای تنگنا و فشار است. در فقه و حقوق منظور از عسر و حرج آن است که هرگاه تکلیفی دشوار و مشقت‌بار باشد، آن تکلیف ساقط می‌شود. ملاک دشواری از نظر فقها آن است که انجام تکلیف عادتاً قابل تحمل نباشد.

در صورتی که دوام زوجیت موجب عسر و حرج زوجه باشد به نحوی که ادامهٔ زندگی برای زوجه با مشقت همراه شود و تحمل آن مشکل باشد، وی می‌تواند به حاکم شرع مراجعه و تقاضای طلاق کند و چنانچه عسر و حرج مذکور در محکمه ثابت شود، دادگاه می‌تواند زوج را اجبار به طلاق نماید و در صورتی که اجبار میسر نباشد زوجه به اذن حاکم شرع طلاق داده می‌شود. برخی از مصادیق عسر و حرج نیز توسط قانون گذار در ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی ذکر گردیده‌است.

همچنین باید توجه داشت در صورتی که به علت تنفر زوجه بخشی از مهریه به زوج بذل گردد و میزان بذل مهریه نیز ناچیز باشد؛ تنفر زوجه احراز نشده و دعوی طلاق از ناحیه وی محکوم به بطلان است.

احراز عسروحرج براساس تحقیقات دادگاه

در مواردی که زوج، زوجه را مورد ضرب و شتم قراردهد لکن بنا به دلایلی مانند رضایت زوجه منجر به صدور حکم محکومیت برای زوج نشود، اگر وجود خوف و ضرر بدنی زوجه بر اساس تحقیقات دادگاه احراز شود، می‌تواند موجب اثبات عسر و حرج زوجه گردد.

مواد مرتبط

• ماده ۲۲۹ قانون مدنی
• ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی