دادسرا و دادگاه ویژه روحانیت

به منظور حفظ حیثیت روحانیت و جلوگیری از نفوذ افراد منحرف و تبهکار در حوزه علمیه و به کیفر رساندن روحانیون مختلف، دادسرا و دادگاه ویژه روحانیت تشکیل و در آن به جرائم اشخاص روحانی رسیدگی می‌شود. روحانی کسی است که ملبس به لباس روحانیت باشد یا در حوزه مشغول به تحصیل باشد یا اگر به کار دیگری مشغول است عرفا روحانی محسوب شود.

در جمهوری اسلامی ایران، دادسرا و دادگاه ویژه روحانیت در سال ۵۹ به عنوان بخشی از دادگاه انقلاب قم شروع به کار نمود و در سال ۶۰ به عنوان یک نهاد مستقل زیر نظر دادستانی کل انقلاب به فعالیت خود ادامه داد و در فروردین سال ۶۱ به تأیید شورای عالی قضایی رسید و نهایتاً با دستور آیت الله خمینی با صدور دو حکم جداگانه با نصب حاکم شرع و دادستان دادسرای ویژه روحانیت، دستور تشکیل دادسرا و دادگاه ویژه روحانیت را صادر و این نهاد از سال ۱۳۶۶ رسماً فعالیت خود را آغاز نمود. در نهایت نیز در تاریخ ۱۳۶۹/۵/۱۴ با آیین نامه دادسراها و دادگاه‌های ویژه روحانیت ابلاغ و ادامه فعالیت آن تأیید شد.

مواد مرتبط

• ماده ۵۲۸ قانون آیین دادرسی مدنی

آیین‌نامه‌ها و بخشنامه‌های مرتبط

• آیین نامه دادسراها و دادگاه‌های ویژه روحانیت

صلاحیت

دادگاه و دادسرای ویژه روحانیت یکی از دادگاه‌های اختصاصی نظام قضایی است که در موارد ذیل صلاحیت رسیدگی دارد:

1. کلیه جرایم روحانیون
2. کلیه اعمال خلاف شأن روحانیون
3. کلیه اختلافات محلی مخل امنیت عمومی در صورتی که طرف اختلاف روحانی باشد.
4. کلیه اموری که از سوی رهبری برای رسیدگی مأموریت داده می‌شود.

انتقادات

• عده‌ای تشکیل دادگاه ویژه روحانیت را غیرقانونی دانسته و با تمسک به اصول قانون اساسی به ویژه اصول ۵۶ و ۶۱ و ۱۵۹ قانون اساسی تشکیل آن را مخالف قانون اساسی و با تمسک به اصل ۱۱۰ قانون اساسی، تجویز ادامه فعالیت آن را خارج از اختیارات مقام رهبری می‌دانند.
• مفاد ماده ۵۲۸ قانون آیین دادرسی مدنی، ارتباطی به آیین دادرسی مدنی نداشته و به اشتباه در این قانون بیان شده‌است. و بهتر بود این ماده به صورت ماده واحده مستقل یا ماده الحاقی به قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری تصویب می‌شد.