ماده ۱۲۰۴ قانون مدنی

ماده ۱۲۰۴ قانون مدنی: نفقهٔ اقارب عبارت است از: مسکن و البسه و غذا و اثاث‌البیت به قدر رفع حاجت با در نظر گرفتن درجهٔ استطاعت منفق.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۱۲۰۳ قانون مدنی
• ماده ۱۲۰۵ قانون مدنی
• ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی

توضیح واژگان

«نفقه» در لغت، به معنای صرف کردن، خرج کردن و پول خرج شده می‌باشد، و در اصطلاح به معنای تأمین مخارج لازم برای بقای نظام خانواده است.

مطالعات تطبیقی

در قوانین مدنی کویت، سودان و تونس، مصادیق نفقه معین گردیده‌است.

نکات تفسیری دکترین

نفقه اقارب، با توجه به عرف زمان و مکان و موقعیت‌های مختلف، تعیین می‌گردد؛ اما آنچه که به‌طور عمومی، همگان به آن، نیاز دارند؛ عبارت است از خوراک، پوشاک، مسکن، دارو، لوازم منزل و …، مفاد ماده ۱۲۰۴ قانون مدنی، دلالت بر حصری بودن مصادیق نفقه نداشته، و هزینه‌های بهداشت و سوخت و … را نیز، می‌توان بر آن افزود. در نفقه اقارب، تأمین خواسته‌های تجملی، جایگاهی ندارد؛ زیرا، مفاد قانون، دلالت بر انفاق بیش از حد نیاز واجب النفقه ندارد، اما آبرو و وضعیت زندگی گذشته منفق علیه، باید مدنظر قرار گیرد. توافق منفق و منفق علیه بر تعیین نفقه اقارب، با تغییر شرایط، قدرت الزام‌آور خود را از دست می‌دهد؛ و به دلالت نظم عمومی، دیگر نمی‌توان چنین توافقی را مؤثر دانست.

نکات توضیحی

گفتنی است هزینه تحصیل، جزء نفقه فرزند نابالغ است؛ نه فرزند بالغ.

سوابق و مستندات فقهی

سوابق و مستندات فقهی

• مقدار واجب نفقه عبارت است از: نان و خورشت و لباس که برای بقاء، ضروری اند.

• در تأمین نفقه اقارب، خوراک، پوشاک، مسکن و …، به اندازه کافی، با رعایت مقتضیات زمانی و مکانی و شئونات منفقٌ علیه باید لحاظ گردد.
• در مورد کالاهای مصرفی نظیر غذا، موضوع الزام به انفاق اقارب، تملیک است؛ البته به موجب شرطی ضمنی بین منفق و منفقٌ علیه، صرف مصرف به مقدار مقتضی و رفع حاجت، نسبت به مابقی کالا اعم از غذا یا نوشیدنی یا لوازم استحمام، چنین مالکیتی زایل خواهد شد، در ضمن، به موجب شرط ضمنی، حق فروش کالاهای مزبور نیز از مالک یا همان مستحق نفقه، سلب شده‌است.

نکات توصیفی هوش مصنوعی

1. نفقهٔ اقارب شامل مسکن، البسه، غذا و اثاث‌البیت است.
2. میزان نفقهٔ اقارب به گونه‌ای تعیین می‌شود که رفع حاجت انجام شود.
3. توانایی مالی فردی که نفقه را تأمین می‌کند (منفق) در تعیین میزان نفقهٔ اقارب در نظر گرفته می‌شود.
4. قانون به اهمیت تأمین نیازهای ضروری اقارب تأکید دارد.
5. نگهداری از اقارب در بحث مالی دارای چارچوب قانونی مشخصی است.

رویه های قضایی

• به نظر کمیسیون نشست‌های قضایی، به مناسبت نشست قضات دادگستری قم، تأمین هزینه مسکن، بر عهده پدر است؛ هر چند با ارائه دلایل موجه توسط منفق، نیاز باشد وی، در منزلی علیحده زندگی کند؛ نظیر زندگی فرزند دانشجو در شهری دیگر.

• به موجب نظریه مشورتی شماره ۳۷۱۴/۷ مورخه ۱۳۸۳/۵/۱۲ اداره حقوقی قوه قضاییه، با وحدت ملاک از مفاد ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی، هزینه درمان و بهداشت اقارب نیز، بر عهده منفق است.
• رای دادگاه درباره اعتبار قرارداد در مورد نفقه فرزند (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۲۴۰۱۲۴۴)
• رای دادگاه درباره احتساب نفقه آینده فرزند مشترک (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۰۲۰۰۳۶۰)
• نظریه شماره ۷/۱۴۰۱/۲۶ مورخ ۱۴۰۱/۰۷/۲۶ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تعارض حضانت و ولایت قهری در برخی موارد

مقالات مرتبط

• بررسی تطبیقی ماهیت حقوقی و شرایط استحقاق نفقه اقارب در حقوق ایران و انگلستان