قاعده احسان

به موجب قاعده احسان هر گاه کسی با انگیزه خدمت به دیگری ضرری را به وی وارد کند، نباید وی را مسئول خسارات وارده دانست.707384

به نظر می رسد بر مبنای این قاعده می توان چنین استدلال نمود که اگر کسی کار نیکی انجام دهد و این عمل او بدون تعدی و تفریط موجب زیانی شود، نباید او را مسئول دانست.2073828 لذا در چنین حالتی امکان اقامه دعوی از سوی زیان دیده وجود ندارد.2073844

تعارض قاعده تسبیب با قاعده احسان

باید در این خصوص قاعده تسبیب را که ضمان آور است و قاعده احسان را که مانع ضمان است، در تعارض با یکدیگر قلمداد کنیم. در این مورد نظر مشهور، حاکم بودن قاعده احسان بر ادله ضمان است،722804 مشروط بر اینکه فعل مرتکب از مصادیق عرفی احسان بوده و اقدام وی نیز عدوانی تلقی نشود،1680752 لذا شرط عدم ضمان در انجام عملی به مصلحت عموم در این است که مرتکب رفتار تقصیری نکرده باشد.1425120

در فقه

مستند قاعده احسان را علاوه بر مبانی عقلی، مبانی روایی و قرآنی نیز دانسته اند.2073832