اصل ۸ قانون اساسی
در جمهوري اسلامي ايران دعوت بخير، امر بمعروف و نهي از منكر وظيفهاي است همگاني و متقابل بر عهده مردم نسبت به يكديگر، دولت نسبت به مردم و مردم نسبت به دولت. شرايط و حدود و كيفيت آن را قانون معين ميكند. «والمومنون و‌المومنات بعضهم اولياء بعض يامرون بالمعروف و ينهون عنالمنكر».
توضیح واژگان
معروف: به نظر برخی فقها منظور از معروف همه آن چیزهایی است که از نظر عقل پسندیده است و یا اینکه شارع آن را مستحسن می داند. مانند واجبات و مستحبات و پاره ای از مباحات که دارای بعضی جهات مفید برای مصالح عمومی هستند.
منکر: منظور از منکر هم به طور مطلق آن چیزی است که عقل یا شرع نمی پسندد مانند محرمات و مکروهات و برخی مباهات که عرفا ناپسند هستند.1158060
مطالعات فقهی
مستندات فقهی
قرآن مجید امر به معروف و نهی از منکر را سبب رستگاری امت اعلام می کند. و کسانی را که چنین کاری اقدام به چنین کاری اقدام می کنند بهترین امت می داند که خدا را یاری می دهند و خدا نیز آنان را یاری می دهد. پیامبر نیز می فرماید: پرودگار بزرگ مومن ناتوانی را که دینی ندارد دوست نمی دارد. پرسیده شد این چکونه مومنی است، پاسخ دادند: کسامی که امر به معروف و نهی از منکر نمی کنند. 2965488
نکات توضیحی تفسیری دکترین
در نظام جمهوری اسلامی، نیرومند ترین اهرم کنترل قدرت و حفظ نظام ، نظارت عمومی است که بر عهده عموم مردم نهاده شده است.نظام جمهوری اسلامی ایران که متکی بر مکتب جامع و کامل اسلام است، از چنین ویژگی چشمگیری برای کنترل قدرت برخوردار است.3211188 منظور از امر به معروف و نهی از منکر که در این اصل آمده ایجاد زمینه تحقق معروف و اعمال شیوه های صالح و منتفی کردن زمینه های بروز منکر و اعمال ناشایست و فساد و تباهی است.3211224 در سوره آل عمران دستور داده شده عده ای در میان امت باشند که همواره به نیکیها دعوت کنند. در این آیه هر چند جمعیت خاصی باید این امر را به عهده گیرند (واجب کفایی) اما از دیگر آیات قرآن چنین بر می آید که امر به معروف و نهی از منکر واجب عینی است . در برخی از تفاسیر چنین استنباط می شود که امر به معروف و نهی از منکر دو مرحله دارد: در مرحله نخست خطاب به همگان است که با نهایت لطف و محبت صورت گیرد. مرحبه دوم مخصوص اسخاس معینی است و از شئون حکومت اسلامی محسوب می شود.5185936 مراتب امر به معروف و نهی از منکر عبارت است از انکار به قلب با اعراض و ابراز ناخشنودی در چهره ، انکار به زبان و انکار به دست است. رعایت این مراتب از مرتبه ملایم به سمت مرتبه شدید الزامی است. اگر دفع منکر متوقف بر اتلاف مال باشد نهی کننده ضامن نیست.2625888