اصل ۱۹ قانون اساسی

اصل ۱۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران: مردم ایران از هر قوم و قبیله که باشند از حقوق مساوی برخوردارند و رنگ‏، نژاد، زبان و مانند اینها سبب امتیاز نخواهد بود.

پیشینه

اصل ۸ متمم قانون اساسی مشروطه: اهالی مملکت ایران در مقابل قانون دولتی متساوی الحقوق خواهند بود.

فلسفه و مبانی نظری

از دیدگاه ارسطو برابری یعنی با افرادی که در وضعیت مشابه قرار دارند به‌طور مساوی برخورد شود و با کسانی که در موقعیت‌ها یا وضعیت‌های متفاوت قرار دارند با توجه به تفاوت‌هایشان رفتار شود. دایسی معتقد بود برابری یکی از اصول بنیادین حاکمیت قانون است. از دیدگاه برخی از حقوقدانان در بستر برابری است که حقوق دیگر انسان مجال ظهور می‌یابند. بنابر این این اصل مبنای حقوق دیگر و اولویتی اجتناب ناپذیر است.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

دین اسلام اصولاً بر پایه نفی هر گونه اختلاف طبقاتی و نژادی بنا نهاده شده‌است، زیرا همگان اصل و منشأ واحد دارند.برابری حقوقی آن است که افراد به تناسب هوش و استعداد و شایستگی خود از حقوق و امتیازات اجتماعی برخوردار باشند.بر این اساس افراد جامعه باید فرصت برابر برای دستیابی به مشاغل عمومی را داشته باشند و قرار دادن موانعی از قبیل در نظر گرفتن ملاک‌های جنسیتی، قومی، نژادی، سیاسی و مانند آنها خلاف این اصل است.بنابر این عبارات مندرج در این اصل نه شعار است و نه رسم القباله بلکه اصول هدایت کننده و خط مشی سیاست‌های قضایی و اداری و افتصادی دولت است و قوانین عادی باید در پرتو آن تفسیر و معنا شوند.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

از نظر قرآن کریم همه انسانها از نفس واحده خلق شده‌اند. (سوره نسا آیه ۱)بنابر این نابرابری در خلقت مردود است. و آمادگی برای کمال ریشه در فطرت آدمی دارد که ادر عموم انسان‌ها دیده می‌شود.در آیه دیگری از قرآن آمده‌است که بیانگر ارزیابی اعمال انسان و ارزش او ایمان و عمل صالح است. (سوره نحل آیه 97)

اصل مرتبط

اصل بیستم قانون اساسی

مقالات مرتبط

• تأملی بر تکالیف قانونی دولت برای تراکم‌زدایی از تهران
• نظام حقوقی انتخابات نمایندگان اقلیت‌های دینی شناخته‌شده در مجلس شورای اسلامی ایران در پرتو اصل برابری