عمل قضایی

عمل قضایی یک سلسله اعمال ارادی است که تحت شرایط و مقررات قانونی برای فصل یک خصومت در دادگاه انجام می‌گیرد. همچنین، اینطور بیان شده است که عمل قضایی در حقوق، به عملی گفته می‌شود که منشأ قضایی داشته باشد. به عنوان مثال، به دستور و یا به حکم قاضی انجام پذیرفته باشد. به بیان دیگر، عمل قضایی قضیه‌‎ای است که کبرای آن قاعده حقوقی و صغرای آن رویدادی ماهوی و رأی دادگاه نتیجه آن می‌باشد. اثبات مسائل به عهده مدعی و تطبیق قواعد حقوقی با مسئله بر عهده دادگاه است.

در تعریفی دیگر، چنین آمده است که به امور ذیل عمل قضایی گفته می‌شود:

1. اعمال اداری دادگاه برای فصل خصومت.
2. اعمالی که لازم است برای رعایت برخی از تشریفات قانونی با حضور قاضی صورت گیرد. از جمله احضار و ابلاغ اوراق قضایی به وسیله‌ی دفتر دادگاه.

اصطلاح «تمیز حق» می‌تواند تمام ارکان عمل قضایی را تعیین کند. چراکه:

1. تمیز حق وقتی مصداق پیدا می‌کند که در این باره بین اشخاص اختلاف باشند.
2. اگر قبول کنیم که حق امتیازی است که اجتماع برای افراد می‌شناسد، تمیز حق نیز با اعمال قانون ملازمه دارد.
3. هدف دولت را در فصل قطعی دعوی به خوبی بیان می‌کند.