قاعده مقابله به مثل در قرآن
قاعده مقابله به مثل در قرآن عنوان مقاله ای از حسین هوشمند فیروز آبادی است که در اسفند 1394 و در شماره 47 فصلنامه حقوق اسلامی منتشر شده است.
 | |
| عنوان | قاعده مقابله به مثل در قرآن |
|---|---|
| نویسنده | حسین هوشمند فیروز آبادی |
| محور موضوعی | حقوق کیفری فقه حقوق بینالملل حقوق خصوصی |
| سال نشر | ۱۳۹۴ |
| منتشر شده در | نشریه حقوق اسلامی |
| دوره | ۱۲ |
| شماره | ۴۷ |
| دانلود مقاله | دانلود از سایت نشریه |
چکیده
جریان قاعده جواز «مقابله به مثل در پرتو قرآن» و بررسی محدودیتها و موانع آن در سه حیطه حقوق خصوصی، حقوق جزا و حقوق بینالملل از موضوعات مطرح در نوشتار حاضر است.در حیطه حقوق خصوصی، پرسش اینکه آیا میتوان از آیات مقابله به مثل و تقاص، به ضمان و مسئولیت مدنی رسید؟ در قسمت اول این نوشتار، با نقد دیدگاهی که دلالت آیات مقابله به مثل را بر ضمان نپذیرفته، دیدگاهی که دلالت آیات بر ضمان را پذیرفته تقویت شده است.
در حیطه حقوق جزا، به رغم پذیرش جریان قاعده بر جرایم ارتکابی بر نفس و عضو، با توجه به آیات قصاص و مقابله به مثل این پرسش مطرح میباشد که آیا امکان مقابله به مثل چند نفر در مقابل یک نفر وجود دارد؟ آیا این قاعده درباره جرایم ارتکابیافته بر غیرعضو مجنیعلیه مانند جرایم مربوط به هتک حرمت وی یا تهدید، ارعاب و اکراه او جریان دارد یا خیر؟ در قسمت دوم نوشتار، جریان قاعده در جایی که چند نفر مقابل یک نفر قصاص میشوند، بیاشکال دانسته شده است؛ ولی اجرای قاعده در مورد جرایم وارده بر غیرجسم مجنیعلیه یا جایی که جانی، عضو مماثلی در بدن ندارد، با شرایطی دارای محدودیت دانسته شده است.
در حیطه حقوق بینالملل، با پذیرش اصل جواز مقابله به مثل برای حکومت اسلامی از راه آیات، دیدگاه امکان اقدام متقابل دولت اسلامی و مقابله به مثل، دقیقاً متناظر و مشابه تعدی صورتگرفته از جانب دشمن پذیرفته نشده است و اثبات گردیده که جریان قاعده مقابله به مثل، نسبت به غیرنظامیان و با استفاده از روشهای غیرانسانی و سلاحهای کشتار جمعی، با محدودیتها و ممنوعیتهایی مواجه است.