تفاسیر قضایی از سوءرفتار جنسی زوج در محاکم خانواده
تفاسیر قضایی از سوءرفتار جنسی زوج در محاکم خانواده نام مقاله ای است از طوبی شاکری و زهرا بابا زاده که در شماره صد و هفده دوره 86(بهار 1401) مجله حقوقی دادگستری منتشر شده است.
چکیده
سوءرفتار جنسی زوج نسبت به زوجه در نظام حقوقی ایران، صراحتاً به‌رسمیت شناخته نشده است. اما در پرتو مفادی از قوانین حوزۀ خانواده، می‌توان جایگاهی برای لحاظ این مسئله یافت. به‌جهت سکوت قانون‌گذار در تعریف تمکین، عدم تفکیک تمکین عام و خاص و تعیین حدود و دامنۀ هر یک، شناسایی حقوق جنسی زوجین در دعاوی خانوادگی با چالش‌هایی مواجه است. در این پژوهش به این پرسش‌ها پاسخ داده می‌شود که در فرض سوءرفتار جنسی زوج، چه سازوکار تقنینی در حمایت از زوجه در نظام حقوقی ایران پیش‌بینی شده است؟ و قضات در رویۀ محاکم خانواده این قوانین را چگونه تفسیر می‌کنند؟ این پژوهش ضمن بررسی متون فقهی و قوانین حقوقی، با استفاده از رویکرد کیفی و روش موردپژوهی، رویۀ قضایی دادگاه‌های خانوادۀ استان تهران در صدور آراء الزام به تمکین و طلاق قضایی به‌موجب عسر و حرج جنسی زوجه را به همراه تحلیل محتوای پرونده‌ها، مصاحبه عمیق با زنان متقاضی طلاق مراجعه‌کننده به محاکم و قضات دادگاه‌های خانواده، واکاوی می‌کند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد تفاسیر قضات از مصادیق سوءرفتار جنسی متشتت بوده و احراز ضرر و حرج جنسی زوجه، علاوه بر سختی اثبات، فاقد ضابطه‌های معین و مبتنی بر برداشت‌های شخصی قضات از دامنۀ تمکین است. از‌این‌رو، لحاظ حقوق جنسی متعارف زوجین در قوانین حوزۀ خانواده و استقرار رویۀ واحد در صدور حکم عدم الزام به تمکین و احراز عسروحرج زوجه در مصادیق سوءرفتار جنسی زوج ضروری است.
کلیدواژه‌ها
- تمکین
- سوء رفتار جنسی
- عسر و حرج
- طلاق
- رویه قضایی