الگوهای دوگانة فرایند کیفری «کنترل جرم» و «دادرسی منصفانه»
الگوهای دوگانة فرایند کیفری «کنترل جرم» و «دادرسی منصفانه» نام مقاله ای از حسام قپانچی و حمیدرضا دانش ناری که در شماره چهارم (زمستان 1391) در نشریه آموزه های حقوق کیفری منتشر شده است.
چکیده
پاکر، استاد حقوق کیفری دانشگاه استنفورد، دو الگوی عمده دربارة فرایندهای کیفری شناسایی کرده است که آن‌ها را اصطلاحاً «الگوی کنترل جرم» و «الگوی دادرسی منصفانه» نامیده است. الگوی اول، به سان چرخه‌ای است که هدف از طرح آن، تسهیل برخورد با مجرمان و شدت برخورد با آنان است. از این رو نظام عدالت کیفری‌ِ منطبق با این الگو به جای توازن‌بخشی میان مصالح متهم و جامعه، بیشتر دغدغة دستگیری، محاکمه و سزا دادن بزهکاران را دارد. اما در الگوی دوم، بیشترین دغدغة کنشگران نهادهای عدالت کیفری، «دقت» در تعقیب بزهکاران (به معنای گستردة آن) و رعایت حقوق متهمان است. جلوه‌های الگوی کنترل جرم در فرایند کیفری در چهار شاخص مهم تبلور می‌یابد. بر اساس یافته‌های این پژوهش، این الگو در فرایند کیفری، در مرحلة مظنونیت، امارة مجرمیت را به رسمیت می‌شناسد؛ در مرحلة اتهام توسل به شکنجه را تجویز می‌نماید و حق سکوت متهم را نقض می‌کند و نهایتاً در مرحلة دادرسی، به لزوم سرعت بخشیدن به رسیدگی‌های کیفری نظر دارد.
کلیدواژه‌ها
- الگوی کنترل جرم
- الگوی دادرسی منصفانه
- فرایند کیفری
- اماره مجرمیت