ماده ۷۲۰ قانون مدنی

ضامنی که به قصد تبرع، ضمانت کرده باشد حق رجوع به مضمون‌عنه ندارد.

توضیح واژگان

متبرع : کسی که عملی را تبرعا انجام داده باشد.

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

مطابق این ماده ضامنی که به قصد تبرع، ضمانت کرده باشد حق رجوع به مضمون‌عنه ندارد ،بر پایه یک دیدگاه فقهی ، قصد تبرع را می توان در این معنی تفسیر کرد که ضامن بدون نیت رجوع به بدهکار اصلی ضامن شده باشد و تنها در این حالت از حق رجوع به بدهکار اصلی محروم است ولی در غیر این صورت خواه با در خواست و یا بی درخواست بدهکار ، حق رجوع برای ضامن پس از پرداخت دین محفوظ است. علت این ماده این است که ضامن تبرعا و از راه احسان به مدیون و بدون اینکه قصد غرامت گرفتن از او را داشته باشد ضمانت را قبول کرده است و دیگر نمی تواند از این اراده خیر عدول کرده و از مضمون عنه چیزی بخواهد. این ماده مفهوم مخالف نداشته و نمی توان نتیجه گرفت که اگر ضامن قصد تبرع نداشته باشد حق رجوع به مضمون عنه را دارد ؛ چرا که معیار رجوع به مضمون عنه اذن اوست نه قصد ضامن.

سوابق و مستندات فقهی

رضایت مضمون عنه در تحقق ضمان شرط نیست ، بنابراین اگر ضامن بدون اذن او ضمانت کند ، ضمانت او تبرعی بوده و حق رجوع به مضمون عنه را نخواهد داشت ، اما در صورت وجود اذن و اجازه مضمون عنه ،آنچه را که ضامن پرداخته را می تواند از مضمون عنه مطالبه کند.عده ای معتقدند چنانچه پس از عقد ضمان مضمون عنه به ضامن بگوید که دین را پرداخت کن ، این امر مشمول ضمان امری نمی شود زیرا با وقوع عقد ضمان دین در ذمه ضامن قرار گرفته و امر به پرداخت پس از عقد جنبه ارشادی داشته و مسئولیتی برای مضمون عنه به دنبال ندارد.