حقوق اجرا کنندگان آثار هنری و ادبی

این مقاله، نام مقاله ای از محمود صادقی و شیما پور محمدی است که در دوره صفر شماره دوازدهم فصلنامه علمی حقوق تطبیقی دانشگاه مفید منتشر شده است.

چکیده

اجراکنندگان گروه مهمی‌از هنرمندانند که آثار ادبی و هنری را به جامعه عرضه می‌کنند. گاه اجراکننده در اجرای خود چنان مهارت و خلاقیتی نشان می‌دهد که توجه عده ی زیادی از مردم دنیا را به سوی خود جلب می‌کند؛ به طوری که بسیاری حاضر می‌شوند با پرداخت هزینه زیاد در اجرای زنده او حضور پیدا کنند یا اجرای ضبط شده روی نوار را خریداری کنند. فقدان قوانین و ضمانت اجراهای مؤثر در زمینه حمایت از اجراکنندگان از یک سو و پیشرفت و توسعه صنعت ضبط، تکثیر و توزیع آثار صوتی از سوی دیگر، موجب شده است که افراد سودجو به ضبط، تکثیر و توزیع غیرقانونی این آثار پرداخته و با نادیده گرفتن و نقض حقوق اجرا کنندگان از این راه سود کلانی بدست آورند. کنوانسیون رم 1961 که اولین معاهده بین المللی مخصوص حقوق مرتبط است، برای اجرا­کنندگان به صورت سلبی امکان منع دیگران از ضبط، تکثیر و توزیع را قائل شده است. معاهده اجراها و آثار صوتی وایپو 1996 (WPPT)، سطح حمایت از اجراکنندگان را ارتقا بخشیده و ضمن شناسایی حقوق مادی، چون حق انحصاری ضبط، تکثیر، توزیع و پخش امواج رادیویی، حقوق معنوی، چون حرمت نام و حرمت اثر، نیز برای آنان شناخته است. در معدود مقررات ایران که تا کنون در زمینه مالکیت ادبی هنری وضع شده، حقوق اجراکنندگان به طور صریح مورد توجه قرار نگرفته است. اما پیش نویس قانون جدید مالکیت ادبی و هنری، حاوی مقررات مفصلی است که در صورت تصویب می‌تواند در تمام زمینه‌ها، از جمله حقوق اجرا کنندگان، خلأهای موجود را برطرف و حقوق ایران را با استانداردهای بین المللی هماهنگ سازد.

کلیدواژه ها

• حق مولف
• حقوق اجرا کنندگان
• حقوق مرتبط