ماهیت و آثار قرارداد ما به التفاوت در حقوق و تطبیق آن بر فقه
ماهیت و آثار قرارداد ما به التفاوت در حقوق و تطبیق آن بر فقه نام مقاله ای از سعید خردمندی و زهرا سهراب بیگ است که در دوره هشتم شماره یک فصلنامه علمی حقوق تطبیقی دانشگاه مفید منتشر شده است.
چکیده
سی اف دی یا قرارداد مابه‌التفاوت، معامله بر روی نوسان ارزش دارایی بدون انتقال دارایی پایه است. بدیهی است چنین تجارت جدیدی که تاکنون مورد بررسی حقوقی و فقهی قرار نگرفته است با شبهاتی از منظر حقوقی و شرعی روبه‌رو خواهد بود. اگر آنچه به‌عنوان عوض داده می‌شود افزایش ارزش موضوع معامله باشد، بیم ربوی بودن معامله می‌رود و اینکه قیمت و ارزش موضوع در هنگام انجام آن مشخص نیست، شبهه قماری بودن و وجود جهل و غرر را به ذهن می‌آورد. این پژوهش همه شبهات احتمالی را پاسخ داده است و نشان می‌دهد که از طرفی، در معاملات سی اف دی مبلغ اضافه به ازای همان موضوع پرداخت نمی‌شود، بلکه در پایان یک سی اف دی آن موضوع به‌راستی دارای ارزش و قیمتی بیش از آغاز آن شده است و از طرف دیگر، تغییر ارزش موضوع معامله تابع بخت و احتمال محض نبوده، بلکه کاملاً بر اساس تحلیل و استدلال منطقی و ریاضی و حرکت واقعی بازار است. پس نه‌تنها قماری نبوده، بلکه حتا اگر موجب جهل باشد این میزان جهل بر اساس نظر بسیاری از فقهای امامیه مستلزم غرر نیست؛ بنابراین با توجه به فواید بسیار این تجارت نوین، احساس می‌گردد شناخت ماهیت و وضع قوانین جدید مرتبط با آن ضروری است.
کلیدواژه‌ها
- قرارداد مابه التفاوت
- سی اف دی
- قرارداد آتی
- ابزار مشتقه
- اهرم