نظریه شماره 7/1400/1344 مورخ 1401/01/22 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره اختلاف در صلاحیت میان شورای حل اختلاف و دادگاه حقوقی به سبب ارزش خواسته
 | |
| شماره نظریه | ۷/۱۴۰۰/۱۳۴۴ |
|---|---|
| شماره پرونده | ۱۴۰۰-۲۱۸-۱۳۴۴ ح |
| تاریخ نظریه | ۱۴۰۱/۰۱/۲۲ |
استعلام: در مواردی که در دادخواست خواسته یا بهای آن به کمتر از دویست میلیون ریال تقسیم شده و موضوع از موارد ماده ۱۰ قانون شوراهای حل اختلاف نباشد ، دادگاه عمومی حقوقی اقدام به صدور قرار عدم صلاحیت به صلاحیت شورای حل اختلاف می نماید ، شورای حل اختلاف با این استدلال که خواهان افزایش خواسته به بیش از مبلغ دویست میلیون ریال داشته است یا ارزش واقعی خواسته بیش از این مبلغ می باشد ، اقدام به صدور قرار عدم صلاحیت به صلاحیت دادگاه عمومی حقوقی می کند ، تکلیف دادگاه چیست؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
اولا، در فرض سؤال که دادگاه به اعتبار میزان خواسته به صلاحیت شورای حل اختلاف نظر داده و پرونده را نزد آن مرجع ارسال و متعاقبا خواهان میزان خواسته را به بالاتر از نصاب صلاحیت آن شورا افزایش داده است، نمی توان به حکم مقرر در ماده ۲۶ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ۱۳۷۹ که راجع به صلاحیت محاکم دادگستری است، استناد کرد و به لحاظ خاص و انحصاری بودن موارد صلاحیت آن شوراها و الزامی بودن حکم مقرر در بند الف ماده ۹ قانون شوراهای حل اختلاف مصوب ۱۳۹۴ و با توجه به اینکه در فرض سؤال و به ترتیب مطروحه در استعلام، اختلاف در صلاحیت حادث نشده تا موجب اعمال ماده ۱۵ قانون یاد شده شود، با افزایش بعدی میزان خواسته، شورای حل اختلاف می تواند به صلاحیت محاکم دادگستری اتخاذ تصمیم کند و در نهایت مکلف به اقدام بر اساس رأی بعدی محاکم دادگستری است.
ثانیا، به موجب بند الف ماده ۹ قانون شوراهای حل اختلاف مصوب ۱۳۹۴ دعاوی مالی راجع به اموال منقول تا نصاب دویست میلیون ریال در صلاحیت این شورا است و برابر صدر تبصره یک ماده مذکور، بهای خواسته بر اساس نرخ واقعی آن تعیین می شود. بنابراین، در فرض سؤال چنانچه متعاقب ارسال پرونده از سوی دادگاه به شورای حل اختلاف، شورای مذکور با احراز این که ارزش واقعی خواسته مازاد بر دویست میلیون ریال است، قرار عدم صلاحیت به شایستگی دادگاه صادر می کند و با توجه به مشخص شدن قیمت واقعی خواسته و خروج آن از نصاب مقرر در صلاحیت شورای حل اختلاف، دادگاه نمی تواند با استناد به تقویم به عمل آمده از سوی خواهان و عدم اعتراض خوانده، قرار عدم صلاحیت به صلاحیت شورای یاد شده صادر کند؛ با این حال چنانچه به رغم مشخص شدن بهای واقعی خواسته، دادگاه به صلاحیت شورای حل اختلاف اصرار داشته باشد و قرار عدم صلاحیت صادر کند، با توجه به ماده ۱۵ قانون شوراهای حل اختلاف مصوب ۱۳۹۴، شورا ملزم به تبعیت از نظر دادگاه و رسیدگی است و تصحیح این روند به بعد از تجدیدنظرخواهی نسبت به رأی قاضی شورا موکول می شود.