ماده ۲۰۹ قانون آیین دادرسی مدنی

هرگاه سند معینی که مدرک ادعا یا اظهار یکی از طرفین است نزد طرف دیگر باشد، به درخواست طرف، باید آن سند ابراز شود. هرگاه طرف مقابل به وجود سند نزد خود اعتراف کند ولی از ابراز آن امتناع نماید، دادگاه می تواند آنرا ازجمله قرائن مثبته بداند.

توضیح واژگان

درخواست : درخواست مصدر مرخم درخواستن است که خود از جمله به معنای استدعا کردن و خواهش کردن می باشد ، درخواست به این مفهوم می بایست به صورت مکتوب در آمده یا به طور شفاهی مطرح گردد.335841

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

به اعتقاد عده ای از نویسندگان طرفین باید شخصا اقامه دلیل نمایند و طرف مقابل هیچگونه تکلیفی در این خصوص ندارد. این نظر موافق با عدالت اجتماعی نبوده و احراز حقیقت را غیر ممکن می سازد لذا تحول اندیشه متفکران این اندیشه را رها کرده و به جای آن می گویند : اگر ادعای کسی مبتنی بر سندی باشد که در اختیار طرف مقابل است می تواند ارائه آن را درخواست کند(53680) این ماده نیز همین موضوع را بیان می کند به گونه ای که اگر سندی نزد طرف مقابل باشد به صورتی که طرف مقابل نسبت به در اختیار داشتن سند اعتراف نماید و یا وجود سند نزد وی اثبات شود ، در صورت عدم ارائه سند در صورتی که دادگاه تشخیص دهد ضمانت اجرای این ماده لازم است ، فقط حق دارد آن را از جمله قرائن اثبات کننده قراردهد و نمی تواند آن را به منزله دلیل بداند. 311159

البته همانطور که بیان شد صرف اظهار مدعی نسبت به وجود سند نزد طرف مقابل کافی نبوده و باید شواهدی ( و یا اعتراف خود شخص )  از این موضوع برای دادگاه وجود داشته باشد.114344

انتقادات

عبارت « یکی از طرفین » در ماده 209 ق.ا.د.م رسا نیست چرا که اگر سند به نفع کسی باشد که از ابراز آن امتناع می ورزد ، چگونه می توان عدم ابراز را از قراون مثبته به نفع وی دانست.956079//311160

بهتر بود در این ماده به جای واژه «اعتراف » از واژه «اقرار» استفاده می شد.311163