موضوعات پنهان در دادرسی مدنی ایران و فرانسه
موضوعات پنهان در دادرسی مدنی ایران و فرانسه نام مقاله ای از خیراله هرمزی و معصومه کشتکاری بوده که در شماره چهل و یکم دوره یازدهم (زمستان 1401) فصلنامه علمی پژوهش حقوق خصوصی منتشر شده است.
چکیده
موضوع دعوا را ادعاهای طرفین در دادخواست و لوایح دفاعی تعیین می‌کند و به این_ترتیب، قلمرو حرکت دادگاه در فرایند رسیدگی معین می‌شود؛ اما از میان عناصر مطرح‌شده از سوی طرفین، موضوعاتی وجود دارد که هیچ‌یک از طرفین به‌طور صریح به‌منظور بهرهمندی از آثار حقوقی به آنها استناد نمی‌کند، ولی دادرس با توجه به اختیاراتی که دارد از آنها مطلع می‌شود؛ چراکه ناشی از ادعاهای کلی‌تر طرفین یا اسنادی است که در پرونده ارائه گردیده است ؛ به این امور در دادرسی مدنی «موضوعات پنهان» گفته می‌شود. پرسش این است که آیا با توجه به اصل تسلط، رسیدگی به این موضوعات از طرف دادگاه امکان‌پذیر است؟ بررسی ابعاد مختلف امر حاکی از آن است که پذیرش صلاحیت دادرس در شناسایی این موضوعات به‌منظور بهرهمندی از آنها، ابهاماتی به‌همراه دارد. ازآنجا که در دادرسی مدنی فرانسه صلاحیت دادرس در شناسایی و بهرهمندی از موضوعات پنهان مورد مناقشه نیست، در این نوشتار تلاش شده است با تمرکز بر حقوق فرانسه به این ابهامات پاسخ داده شود. به‌نظر می‌رسد در نظام حقوقی ایران علی‌رغم نبود دکترین حقوقی مبسوط در این زمینه، می‌توان ردّپای موضوعات پنهان را در احکام صادره از دادگاه‌ها دید.
کلیدواژه ها
- اصل بیطرفی دادرس
- اصل تسلط اصحاب دعوا
- خواستۀ ضمنی
- موضوعات پنهان
- وحدت دعوا