ماده ۵۴۴ قانون مدنی

در هر مورد که مساقات باطل باشد یا فسخ شود تمام ثمره، مال مالک است و عامل مستحق اجرت‌المثل خواهد بود.

توضیح واژگان

مساقات: مساقات در لغت، یعنی آبیاری.(85437) و در اصطلاح، مساقات عقدی است که به موجب آن، شخصی درخت خود را، در اختیار دیگری قرار می دهد تا با آبیاری آن، مالک قسمتی از ثمره اش گردد.(276416) و به قراردادی که نسبت به اشجار با ریشه ثابت، به ازای سهمی معین از ثمره آن صورت می پذیرد؛ مساقات گویند.(967133)

نکات توضیحی تفسیری دکترین

قانونگذار، بین علم و جهل عامل به بطلان مساقات، تفاوتی قائل نگردیده؛ و وی را در هر صورت مستحق اجرت المثل دانسته است.(91001) و درصورت علم عامل به بطلان مساقات، وی مستحق اجرت المثل نخواهد بود. زیرا در چنین فرضی، عامل در حکم متبرع است؛ و زیانی را که متحمل گردیده؛ ناشی از عمل خود او بوده؛ و درنتیجه نمی توان احترامی برای آن قائل شد.(59348)

مبنای اخذ اجرت المثل موضوع این ماده را، می توان عبارت از "اصل احترام به عمل مسلم" و "استیفای موضوع ماده ماده 336 قانون مدنی" دانست.(90999)

سوابق فقهی

درصورت بطلان مساقات، ثمره متعلق به مالک بوده؛ و عامل، مستحق اجرت المثل است.(542616)

انتقادات

مقنن، به جای اصطلاح "فسخ"، باید لفظ "فاسد" را به کار می برد.(1522284)