نقش دیوان بین‌المللی دادگستری در برقراری حاکمیت بین‌المللی قانون
نقش دیوان بین‌المللی دادگستری در برقراری حاکمیت بین‌المللی قانون نام مقاله ای است از محمود حاجی زاده و هیبت اله نژندی منش و محمد حسین زارعی که در شماره دو دوره چهل و نه (تیر 1398) فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران منتشر شده است.
چکیده
حاکمیت قانون، به مفهوم تحدید قدرت خودسرانۀ دولت به‌منظور حفظ حقوق و آزادی‌های بنیادین فردی از ارکان اساسی دموکراسی است. از سوی دیگر در عرصۀ بین‌المللی، حاکمیت قانون ابزاری در جهت حفظ صلح و امنیت بین‌المللی ترویج و اعتلای حقوق بشر و پایبندی ارکان تصمیم‌گیر به مقررات پذیرفته‌شده است. با توجه به ساختار و واقعیت‌های حاکم بر جامعۀ بین‌المللی، مفهوم حاکمیت قانون در عرصۀ بین‌المللی به‌صورت متفاوتی از حقوق داخلی اعمال خواهد شد. حاکمیت قانون در حقوق بین‌الملل به مفهوم محدودیت حاکمیت و اختیارات دولت‌ها از طریق قواعد و مقررات حقوقی است. دیوان بین‌المللی دادگستری به‌عنوان ارگان قضایی اصلی ملل متحد که از صلاحیت عام برخوردار است، در برقراری و حفظ حاکمیت قانون در جامعۀ بین‌المللی نقش اساسی و محوری دارد. در واقع دیوان بین‌المللی دادگستری در جریان رسیدگی قضایی خود و در کنار حل‌وفصل اختلافات مطروحه به‌عنوان یک وظیفۀ سازمانی به برقراری و تقویت حاکمیت بین‌المللی قانون نیز مبادرت می‌ورزد. هدف پژوهش حاضر بررسی روش‌هایی است که دیوان برای برقراری و تقویت حاکمیت بین‌المللی قانون از آنها استفاده می‌کند.
کلیدواژه‌ها
- حاکمیت بین المللی قانون
- حقوق بین الملل
- دیوان بین المللی دادگستری
- قواعد حقوقی
- بررسی قضایی