نقش دادگاههای داخلی در اجرای حقوق بین الملل

عنوان	نقش دادگاههای داخلی در اجرای حقوق بین الملل
رشته	حقوق بین الملل عمومی
دانشجو	اسماعیل رحمانی کلاکوب
استاد راهنما	فریده شایگان
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۳۹۸
دانشگاه	دانشگاه تهران

نقش دادگاههای داخلی در اجرای حقوق بین الملل عنوان رساله ای است که توسط اسماعیل رحمانی کلاکوب، با راهنمایی فریده شایگان در سال ۱۳۹۸ و در مقطع دکتری دانشگاه تهران دفاع گردید.

چکیده

حقوق بین الملل، حقوق حاکم بر جامعه بین المللی به منظور انتظام آن، عمدتا ساخته و پرداخته دولت ها و تاحدودی سازمان های بین المللی و در عین حال، فاقد قدرت اجرایی متمرکز و برتر از قدرت دولت هاست لذا در مقام اجرا چاره ای جز اتکای به قدرت آنها ندارد. شناخت قابلیت و زمینه های ورود دادگاه های داخلی به اجرای حقوق بین الملل هدف اصلی این پژوهش بوده است. دادگاه های داخلی به تبع تعهدات ارادی دولت متبوع و نیز اقتضایات جامعه بین المللی با رعایت استانداردهای بین المللی دادرسی در جریان رسیدگی، صدور رای و اجرای آن و نیز با برخورد با عوامل نقض حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی افراد و مبارزه با جرایم فراملی از قبیل تروریسم، پولشویی، قاچاق مواد مخدر و روانگردان، فساد اداری و امثال آن همچنین با کمک به نهادهای بین المللی از جمله شورای امنیت و دیوان کیفری به عنوان بازوی اجرایی و تحقیقاتی آنها، می توانند نقش مهمی در تحقق مهمترین اهداف حقوق بین الملل عمومی (احترام به کرامت ذاتی افراد، حفظ صلح و امنیت بین المللی) ایفا کنند. بر طبق حقوق بین الملل معاصر و رویه دیوان بین المللی دادگستری تمسک به استقلال دادگاههای داخلی نمی تواند عذر موجهی برای عدم التزام آنها به تعهدات بین المللی دولت متبوع و رافع مسوولیت بین المللی آنها باشد. با توجه به نحوه نگارش ماده ۹ قانون مدنی و سکوت و اجمال قوانین ایران نسبت به معاهدات ساده (غیر تشریفاتی) و عرف بین المللی، تردیدهایی در خصوص نقش دادگاههای ایران در اجرای حقوق بین الملل مطرح شده است. بررسی های صورت گرفته در این پژوهش نشان داده است که به رغم محدودیت های قانونی و عدم رعایت الزامات حقوقی در همسویی با تعهدات بین المللی دولت در وضع قوانین، دادگاه های ایران این قابلیت را دارند که با تفسیر مترقیانه از قوانین و با استفاده از قابلیتهای موجود قانونی از جمله نهادهای ارفاقی، قوانین را به نحوی تفسیر و اجرا کنند که ضمن احتراز از مسوولیت بین المللی دولت، از تنفیر شریعت اسلام، به عنوان منبع اصلی حقوق ایران، جلوگیری شود. در این پژوهش تلاش شده است با روش توصیفی– تحلیلی و با استناد به رویه عملی برخی دادگاه های داخلی از جمله دادگاه های ایران، انگلستان، ایالات متحده آمریکا و هلند نقش دادگاههای داخلی در اجرای حقوق بین الملل و در عین حال چالشها و موانع موجود و راهکارهای برون رفت از آنها و ضمانت اجرای عدم التزام دادگاههای داخلی به حقوق بین الملل مورد بررسی و تحلیل واقع شود.

کلیدواژه ها

• اجرای حقوق بینالملل
• حاکمیت دولت ها