ارزش اقناعی تصمیمات دیوان بین المللی دادگستری
 | |
| عنوان | ارزش اقناعی تصمیمات دیوان بین المللی دادگستری |
|---|---|
| رشته | حقوق بین الملل عمومی |
| دانشجو | حسن باقرزاده |
| استاد راهنما | محمدرضا ضیایی بیگدلی |
| استاد مشاور | سید قاسم زمانی، همایون حبیبی |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۳۹۸ |
| دانشگاه | دانشگاه علامه طباطبایی |
ارزش اقناعی تصمیمات دیوان بین المللی دادگستری عنوان رساله ای است که توسط حسن باقرزاده، با راهنمایی محمدرضا ضیایی بیگدلی و با مشاوره سید قاسم زمانی و همایون حبیبی در سال ۱۳۹۸ و در مقطع دکتری دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.
چکیده
مشهور است که دولت ها در بیشتر موارد به هنجارهای حقوق بین الملل احترام می گذارند. اینکه چرا دولت ها به رغم عدم ساختار منسجم مرکزی برای تضمین اجرای حقوق بین الملل از قواعد آن تبعیت می کنند، همواره اندیشمندان حوزه های حقوق بین الملل، علوم سیاسی و روابط بین الملل را به خود مشغول نموده است. از یک منظر، می توان سازوکارهای متابعت دولت ها از حقوق بین الملل را به سه دسته تقسیم بندی نمود: محاسبه هزینه و فایده مادی، فرهنگ پذیری و اقناع. از آنجا که در سازوکار اقناع بر پذیرش درونی و توام با تدبر هنجارهای بین المللی به عنوان علت متابعت دولت ها تاکید می شود، نقش آن به عنوان یک سازوکار بنیادی در متابعت دولت ها جالب توجه است. هدف از این تحقیق تعیین ارزش اقناعی تصمیمات دیوان بین المللی دادگستری و مشخص نمودن عوامل موثر بر آن است. این تحقیق به بررسی نقش دیوان بین المللی دادگستری در اقناع دولت ها برای متابعت از قواعد حقوق بین الملل و نیز کنکاش در کارکرد اقناعی دیوان از منظر علم خطابه می پردازد. دیوان عمدتا با رفع ابهام از قواعد حقوق بین الملل نقش خود را در سازوکار اقناع برای متابعت دولت ها ایفا می نماید. دو عامل اصلی که موجب پذیرش درونی نظر دیوان از سوی دولت ها می گردد عبارتند از مرجعیت نظری دیوان و استدلال هایی که در متن تصمیمات دیوان ارایه می شوند. دیوان علاوه بر مرجعیت نظری واجد مرجعیت های عملی و منزلتی نیز می باشد و در این میان، مرجعیت منزلتی دیوان به جهت ایجاد وحدت نظر میان مراجع حل اختلافات بین المللی در خصوص رفع ابهام از قواعد حقوق بین الملل واجد اهمیت است. تصمیمات مدلل دیوان به منزله خطابه دیوان است که برای قانع ساختن دولت ها ارایه می گردد و اساسنامه دیوان ابزارهای لازم را برای ایراد خطابه مقنِع در اختیار دیوان قرار داده است.
ساختار و فهرست رساله
چکیده: ج فهرست علایم اختصاری خ مقدمه:
بخش اول: اقناع و نقش آن در متابعت دولت ها از حقوق بین الملل
فصل اول: سازوکارهای موجد متابعت دولت ها از حقوق بین الملل
گفتار اول: مفهوم متابعت
بند اول: التزام
بند دوم: تعهد
بند سوم: اجرایی نمودن
بند چهارم: کارآمدی
گفتار دوم: نظریه های متابعت
بند اول: محاسبه هزینه و فایده مادی
الف: ضمانت اجراها
یکم: اقدامات یک جانبه دولت ها
دوم: استفاده از نیروی نظامی
سوم: تحریم های اقتصادی
چهارم: ضمانت اجراهای عضویت
ب: شهرت
بند دوم: فرهنگ پذیری
بند سوم: مشکلات سازوکارهای محاسبه هزینه و فایده مادی و فرهنگ پذیری
الف: مشکلات سازوکار محاسبه هزینه و فایده مادی
ب: مشکلات سازوکار فرهنگ پذیری
بند چهارم: اقناع
الف: نقش پذیرش درونی هنجارها در ایجاد متابعت
ب: تاثیر اقناع بر کارکرد سایر سازوکارهای متابعت
گفتار سوم: نظریه های متابعت مبتنی بر اقناع
بند اول: اداره گرایی و حقوق بین الملل
بند دوم: منصفانه بودن حقوق بین الملل
بند سوم: فرایند حقوقی فراملی
نتیجه گیری:
فصل دوم: احتجاج به عنوان ابزار اقناع
گفتار اول: خطابه کلاسیک
بند اول: خطابه کلاسیک در یونان باستان
بند دوم: ریشه شناسی واژه خطابه
الف: واژه خطابه در زبان فارسی
ب: واژه خطابه در زبان انگلیسی
بند سوم: مفهوم خطابه
بند چهارم: اجزای خطابه کلاسیک
الف: ابداع
ب: تنظیم
پ: سبک
ت: حافظه
ث: طرز بیان
گفتار دوم: خطابه جدید
بند اول: پیدایش خطابه جدید
الف: رامیسم؛ انحطاط خطابه کلاسیک
ب: نوزایی خطابه کلاسیک در قرن بیستم
پ: زمینه های شکل گیری خطابه جدید پِرِلمن
ت: مبانی فکری خطابه جدید پِرِلمن
بند دوم: مشخصات خطابه جدید
الف: مقایسه خطابه جدید با خطابه کلاسیک
ب: مقایسه خطابه جدید با نظام های اصل موضوعی صوری
پ: مخاطب در خطابه جدید
یکم: مخاطب جهانی
دوم: مخاطب خاص
ت: مقدمات و فنون احتجاج در خطابه جدید
یکم: مقدمات احتجاج
۱– مقدماتی که مربوط به مخاطب جهانی هستند
۲–مقدماتی که مربوط به مخاطب خاص هستند
دوم: فنون استدلال
نتیجه گیری:
بخش دوم: کارکرد اقناعی دیوان بین المللی دادگستری
فصل اول: جایگاه دیوان در سازوکار اقناع
گفتار اول: خطیب در گفتمان اقناعی بین المللی
بند اول: یافتن فرصت برای مورد خطاب قرار دادن دولت ها
الف: فرصت های موجود برای اشخاص حقیقی
ب: فرصت های موجود برای دولت ها
پ: فرصت های موجود برای سازمان های بین المللی
ت: فرصت های موجود برای مراجع حل و فصل اختلافات بین المللی
یکم: فرصت های موجود برای دادگاه های داخلی
دوم: فرصت های موجود برای مراجع بین المللی حل اختلاف
بند دوم: میزان استقلال خطیب از دولت ها
بند سوم: میزان اهمیت موضوع خطابه برای دولت ها
گفتار دوم: نقش مراجع بین المللی حل اختلاف در متابعت دولت ها
بند اول: مسیله ابهام در قواعد حقوق بین الملل
الف: ابهام در وجود قواعد حقوق بین الملل
یکم: ابهام در وجود قواعد منبعث از معاهدات
دوم: ابهام در وجود قواعد منبعث از حقوق بین الملل عرفی
سوم: اصول کلی حقوقی و مسیله خلا قانونی در حقوق بین الملل
ب: ابهام در محتوا و جایگاه قواعد حقوق بین الملل
بند دوم: نقش مراجع بین المللی حل اختلاف در سازوکار اقناع
الف: نقش مراجع بین المللی حل اختلاف در کارکرد مستقیم سازوکار اقناع
ب: نقش مراجع بین المللی حل اختلاف در کارکرد غیرمستقیم سازوکار اقناع
بند سوم: جایگاه دیوان در میان مراجع بین المللی حل اختلاف
نتیجه گیری:
فصل دوم: اقناع ناشی از مرجعیت دیوان
گفتار اول: مرجعیت و انواع آن
بند اول: مرجعیت نظری
الف: احتجاج اد هامینِم
ب: احتجاج مبتنی بر مرجعیت
بند دوم: مرجعیت عملی
بند سوم: مرجعیت منزلتی
گفتار دوم: مرجعیت های دیوان
بند اول: مرجعیت نظری دیوان
الف: دیوان به عنوان یک مرجع متخصص در حقوق بین الملل
ب: قرارگیری نظر دیوان در حوزه تخصصی اش
پ: فهم درست نظر دیوان
ت: قابل اعتماد بودن دیوان
ث: تطابق یا عدم تطابق نظر تخصصی دیوان با نظر سایر متخصصان
یکم: تعارض نظر دیوان با نظرهای شخصی قضات دیوان
دوم: تعارض نظر دیوان با نظرهای سایر متخصصان
سوم: تعارض نظر دیوان با نظرهای سایر مراجع بین المللی حل اختلاف
ج: ارایه شواهد و ادله موجهه در تصمیمات دیوان
بند دوم: مرجعیت عملی دیوان
بند سوم: مرجعیت منزلتی دیوان
الف: معیارهای منزلت برای دیوان
ب: نشانه های مرجعیت منزلتی دیوان
پ: خدشه به مرجعیت منزلتی دیوان
ت: کارکرد مرجعیت منزلتی دیوان
نتیجه گیری:
فصل سوم: اقناع ناشی از خطابه دیوان
گفتار اول: تصمیمات مدلل دیوان به منزله خطابه
بند اول: اقناع ناشی از خصیصه اخلاقی (اِتاس) دیوان
بند دوم: اقناع ناشی از استدلال های به کار رفته در تصمیمات دیوان
بند سوم: استفاده دیوان از احتجاج مبتنی بر مرجعیت
الف: استناد دیوان به تصمیمات قضایی
یکم: استناد دیوان به تصمیمات قضایی سایر مراجع
دوم: استناد دیوان به تصمیمات قضایی قبلی خود
ب: استناد دیوان به عقاید برجسته ترین صاحب نظران ملل مختلف
گفتار دوم: مخاطب دیوان
بند اول: جایگاه بازیگران مختلف عرصه حقوق بین الملل در مسیله متابعت
بند دوم: دولت ها به عنوان مخاطب دیوان
الف: دولت ها به عنوان مخاطب دیوان در قضایای ترافعی
ب: دولت ها به عنوان مخاطب دیوان در نظرهای مشورتی
پ: تنوع دیدگاه دولت های مخاطب دیوان
ت: ابزارهای دیوان برای آگاهی از دیدگاه دولت ها
گفتار سوم: میزان آزادی عمل دیوان در خطابه اش
بند اول: آزادی عمل دیوان در امتناع از ایراد خطابه
بند دوم: آزادی عمل دیوان در انتخاب موضوع خطابه
نتیجه گیری:
نتیجه گیری کلی
فهرست تصمیمات دیوان بین المللی دادگستری:
منابع:
الف) فارسی
ب) انگلیسی
Abstract
کلیدواژه ها
- متابعت دولت ها از حقوق بین الملل
- اقناع
- فرهنگ پذیری
- محاسبه هزینه و فایده مادی
- خطابه کلاسیک
- خطابه جدید
- مرجعیت
- خاییم پرلمن