انتقال فناوری صلح آمیز هسته ای در حقوق بین الملل با تاکید بر پرونده ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی و قطعنامه 2231
 | |
| عنوان | انتقال فناوری صلح آمیز هسته ای در حقوق بین الملل با تاکید بر پرونده ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی و قطعنامه ۲۲۳۱ |
|---|---|
| رشته | حقوق بین الملل عمومی |
| دانشجو | رضا منتظری مقدم |
| استاد راهنما | عباس کوچ نژاد |
| استاد مشاور | مژگان رامین نیا |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۳۹۸ |
| دانشگاه | مرکز تحصیلات تکمیلی |
انتقال فناوری صلح آمیز هسته ای در حقوق بین الملل با تاکید بر پرونده ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی و قطعنامه ۲۲۳۱ عنوان رساله ای است که توسط رضا منتظری مقدم، با راهنمایی عباس کوچ نژاد و با مشاوره مژگان رامین نیا در سال ۱۳۹۸ و در مقطع دکتری مرکز تحصیلات تکمیلی دفاع گردید.
چکیده
فناوری هسته ای، در کنار کاربردهای نظامی و بازدارنده خود، دارای قابلیت استفاده صلح آمیز بوده و این امکان در سال های متمادی کانون توجه بسیاری از حقوق دانان بوده است. پنج کشور دارای این فناوری، سعی می کنند با کم رنگ کردن مرز میان عدم اشاعه سلاح های هسته ای و انتقال فناوری هسته ای، از انتقال مسالمت آمیز این فناوری ممانعت به عمل آورند. این در حالی است که انتقال صلح آمیز این فناوری ، از منظر قوانین بین الملل مشروعیت داشته و می بایست مبانی حقوقی آن تبیین گردد.به علاوه با روبه پایان بودن انرژی های فسیلی بسیاری از کشورها به دنبال انرژی های جایگزین برای آن هستند که انرژی هسته ای یکی از جایگزین های مطرح در این زمینه است. همچنین در معاهده عدم گسترش ، دولت های هسته ای متعهد شده اند که منافع بالقوه حاصله از استفاده صلح جویانه از انرژی هسته ای را در اختیار کشورهای فاقد سلاح هسته ای قرار دهند. پژوهش پیش رو با استفاده از روش تحقیق توصیفی– تحلیلی می کوشد تا با طرح این سوال که انتقال فناوری صلح آمیز هسته ای در حقوق بین الملل بر اساس کدام مبانی حقوقی اتفاق می افتد؛ ضمن ذکر کاربردهای این فناوری، به بررسی دقیق مقررات NPT و معاهدات بین المللی در زمینه انتقال فناوری صلح آمیز هسته ای بپردازد.علاوه بر آن در این پژوهش انتقال فناوری صلح آمیز هسته ای در شاخه های دیگر حقوق بین الملل از جمله حقوق بشر، حقوق بین الملل مالکیت معنوی، حقوق بین الملل تجارت و ... نیز مورد بررسی قرار گرفته است.همچنین پرونده هسته ای ایران در آژانس و نیز قطعنامه ۲۲۳۱ مورد بررسی قرار گرفته تا تصویر روشنی از چالش ها و ظرفیت های پیش رو ارایه نماید.تصویری که بر اساس پژوهش حاضر تعهدات و مقررات حقوقی مربوط به انتقال فناوری صلح آمیز هسته ای را در زمره تعهد به وسیله قرار می دهد و راهکارهای حقوقی استیفای حقوق مصرحه در منابع حقوق بین الملل را در مورد تدقیق قرار می دهد.این پژوهش نشان می دهد که بر اساس حقوق بین الملل هسته ای دستیابی و استفاده از فناوری صلح آمیز هسته ای حق مسلم کشورها است و بالطبع جایگاه انتقال فناوری صلح آمیز هسته ای را در منظومه حقوق بین الملل نشان می دهد و نیز بر مبنای مباحث مطرح شده در حوزه حقوق بین الملل توسعه و دیگر شاخه های حقوق بین الملل مبانی حقوقی انتقال فناوری صلح آمیز هسته ای را تبیین می کند و پیشنهاد می کند تا با پیگیری حرکت متوقف شده پیش نویس راهنمای بین الملل انتقال فناوری یک سند بین المللی الزام آور در زمینه انتقال فناوری بدست آید.
ساختار و فهرست رساله
چکیده فارسی
مقدمه
فصل اول: کلیات
مبحث اول: طرح تحقیق
گفتار اول: بیان مساله
گفتار دوم: پیشینه تحقیق
گفتار سوم: ضرورت تحقیق
گفتار چهارم: اهداف پژوهش
گفتار پنجم: سوال اصلی
گفتار ششم: سوالات فرعی
گفتار هفتم: فرضیه
گفتار هشتم: روش تحقیق
گفتار نهم: سازماندهی تحقیق
مبحث دوم: فناوری هسته ای
گفتار اول: ماهیت و مفهوم فناوری هسته ای
گفتار دوم: پیشینه تاریخی فناوری هسته ای
۱. تاریخچه فناوری هسته ای در جهان
۲. تاریخچه فناوری هسته ای در ایران
گفتار سوم: کارکردهای مثبت فناوری هسته ای
۱. نیروگاه هسته ای
۲. کاربردهای پزشکی
۳. کاربردهای کشاورزی
۴. کاربردهای صنعتی
۵. کاربرد تکنیک های هسته ای در مدیریت منابع آب
۶. کاربرد فناوری هستهای در بخش صنایع غذایی
۷. کاربردهای فناوری هسته ای در صنعت نفت
گفتار چهارم: کارکردهای منفی فناوری هسته ای
مبحث سوم: ماهیت نهاد آژانس بین المللی انرژی اتمی
گفتار اول: اهداف
۱. هدف ارتقایی
۲. هدف بازدارندگی
گفتار دوم: وظایف آژانس
مبحث چهارم :همکاریهای بین المللی و انرژی صلح آمیز هسته ای
گفتار اول: کانالهای همکاری
۱. همکاریهای دوجانبه
۲. همکاریهای منطقه ای چند جانبه
۳. همکاریهای بین المللی از طریق سازمانهای بین المللی
گفتار دوم: قوانین دولت آمریکا و همکاریهای بین المللی
۱. مقررات ملی دولت آمریکا
۲. آثار سیاست هسته ای امریکا بر منع گسترش سلاحهای هسته ای
۳. محدودیت های وارده بر سیاست منع گسترش هسته ای امریکا
۴. نگرانیهای دولت آمریکا در مورد صادرات هسته ای
فصل دوم: انتقال فناوری صلح آمیز هسته ای در حقوق بین الملل
مبحث اول: مرور ادبیات پژوهشی انتقال فناوری هسته ای در حقوق بین الملل
گفتار اول: رویکرد حقوق بین الملل هسته ای
گفتار دوم: رویکرد حقوق بین الملل عام
مبحث دوم : انتقال فناوری هسته ای
گفتار اول: مفهوم انتقال فناوری
گفتار دوم: روشهای انتقال فناوری
گفتار سوم: فرآیند انتقال فناوری
گفتار چهارم: اهمیت انتقال فناوری
مبحث سوم: انتقال فناوری هسته ای بر اساس مقررات NTP
گفتار اول: ویژگی های نظام عدم گسترش
۱. گروه بندی دول در مسایل هسته ای
۲. تشکیل گروه جدیدی از کشورهای در شرف هسته ای شدن
۳. عدم توازن در تکالیف و حقوق اعضای عدم گسترش
گفتار دوم: اهداف پیمان عدم گسترش
۱. خلع سلاح هسته ای
۲. تعهدات بین المللی به انتقال فناوری
گفتار سوم: ماده
معاهده عدم گسترش
۱. حق ذاتی
۲. تعهد به تسهیل و مشارکت در تبادل
۳. تفاسیر متفاوت از ماده
ان. پی.تی
۴. پیش نویس معاهده عدم گسترش در مورد حق مسلم (متضمن انتقال فناوری)
مبحث چهارم:رویکردهای حقوق بین الملل عام و انتقال فناوری
گفتار اول: حقوق بین الملل تجارت
گفتار دوم: حقوق بین الملل دریاها
گفتار سوم:حقوق مالکیت معنوی
گفتارچهارم:حقوق بین الملل محیط زیست
گفتار پنجم: حقوق بین الملل توسعه و حقوق همبستگی
مبحث پنجم : انتقال فناوری هسته ای و حق توسعه و حق بر توسعه
گفتار اول: حق توسعه صلح آمیز فناوری هسته ای
۱. تعهدات ناشی از توسعه صلح آمیز هسته ای
۲. دیدگاه متفاوت در مورد حق توسعه و مشارکت مذکور در ماده
۱۴۸ ۳. راه حل، تفسیر بر طبق حقوق معاهدات و قواعد حاکم بر تفسیر معاهدات
۴. حق توسعه و اسناد بین المللی
گفتار دوم: انتقال فناوری و حق بر توسعه
۱. ماهیت اصلی حق بر توسعه
۲. حق بر توسعه و اسناد بین المللی
فصل سوم: پرونده هسته ای ایران در نظام بین الملل انرژی هسته ای
مبحث اول: رفتار آژانس بین المللی انرژی هسته ای با پرونده هسته ای ایران
گفتار اول: پرونده هسته ای ایران در دستور کار آژانس
گفتار دوم: ادعای قصور و پنهان کاری ایران
گفتار سوم: گزارشهای تحریک آمیز دبیر کل
گفتار چهارم: عملکرد شورای حکام
گفتار پنجم: ادبیات اتهامی و تکیه بر مفاهیم انتزاعی
گفتار ششم: الزام به تعلیق دایمی و کامل تمام فعالیتهای غنی سازی
گفتار هفتم: درخواست تجدید نظر در ساخت راکتور تحقیقاتی با آب سنگین
گفتار هشتم: الزام ایران به امضا و تصویب پروتکل الحاقی
گفتار نهم: الزام به اجرای پروتکل الحالی قبل از تصویب
گفتار دهم: ارجاع گزارش به شورای امنیت
مبحث دوم: قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت
گفتار اول: پیشینه تاریخی
گفتار دوم: ماهیت و اعتبار قطعنامه ۲۲۳۱
گفتار سوم: محدودیت ها و چالش های موجود در قطعنامه
۱. خرید و فروش تسلیحات دفاعی
۲. محدودیت برای فعالیت موشکی ایران
۳. برگشت پذیری تحریم ها
۴. الزام آور بودن تعهدات ناشی از قطعنامه برای قوانین داخلی
گفتار چهارم:گشایش ها و مزایای قطعنامه ۲۲۳۱
۱. خارج شدن از فصل هفتم منشور سازمان ملل به صورت کلی
۲. ضمانت اجرایی توافق وین
۳. ممانعت از تخلفات احتمالی طرف های توافق
۴. به رسمیت شناختن غنی ساری ایران به صورت اختصاصی
۵. از بین بردن اساس رژیم تحریم ها
گفتار پنجم:انتقال فناوری در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱
گفتار ششم: آثار نقض قطعنامه
نتیجه گیری و پیشنهاد
منابع و مآخذ
کلیدواژه ها
- انتقال فناوری هسته ای
- حق بر توسعه، قطعنامه ۲۲۳۱
- معاهده ان تی پی، حق توسعه