دادگاه های کیفری مختلط بین المللی شده و نقش آنها در مقابله با بی کیفری
 | |
| عنوان | دادگاه های کیفری مختلط بین المللی شده و نقش آنها در مقابله با بی کیفری |
|---|---|
| رشته | حقوق جزا و جرم شناسی |
| دانشجو | علی رحمتی |
| استاد راهنما | حسین میرمحمدصادقی |
| استاد مشاور | نسرین مهرا، باقر شاملو |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۳۹۸ |
| دانشگاه | دانشگاه شهید بهشتی |
دادگاه های کیفری مختلط بین المللی شده و نقش آنها در مقابله با بی کیفری عنوان رساله ای است که توسط علی رحمتی، با راهنمایی حسین میرمحمدصادقی و با مشاوره نسرین مهرا و باقر شاملو در سال ۱۳۹۸ و در مقطع دکتری دانشگاه شهید بهشتی دفاع گردید.
چکیده
خلاءها و محدودیت های موجود در نظام عدالت کیفری داخلی و بین المللی در زمینه مقابله با بی–کیفرمانیِ مرتکبان جنایات بین المللی و ناقضان حقوق بشر، جامعه بین المللی را بر آن داشت تا با همکاریِ نظام قضایی و حقوقیِ دولت های محل ارتکاب این جنایات در قالب دادگاه های کیفری مختلط به شیوه نوینی برای مقابله با بی کیفری متوسل شوند. دادگاه های مختلط می توانند با رفع خلاءهای موجود در عدالت کیفری داخلی و بین المللی از جمله محدودیت های صلاحیتی دیوان کیفری بین المللی، نه به عنوان یک شیوه جایگزین، که به عنوان یک مکمل مناسب و توسعه دهنده برای دیوان و محاکم ملی در جهت مقابله با بی کیفری در قبال جرایم بین المللی و نقض های جدیِ حقوق بشر عمل کنند. در واقع، مکانیسمِ مختلط و ترکیبیِ عدالت کیفری در راستای ایجاد توازن میان دو رویکرد مبناییِ حقوق بین الملل حرکت می کند: تعهد بین المللی در قبال پایان دادن به بی کیفرمانیِ جرایم بین المللی و لزوم رعایت حاکمیت دولتها که بر مبنای آن، صلاحیت اولیه رسیدگی به آنها واگذار می شود. به عبارت دیگر، با توجه به عدم اطمینان نهادهای بین المللی به نظام قضایی کشورهایی که جرایم بین المللی در قلمرو آنها به وقوع می پیوندد از یک سو و عدم اعتمادِ کاملِ دولت ها به مراجع قضایی بین المللی از سوی دیگر، که هر دو نکته در اصل صلاحیت تکمیلی دیوان کیفری بین المللی جلوه گر شده است، تاسیس دادگاه های مختلط را می توان به عنوان حد فاصل و نقطه صلحِ هر دو نظام قضایی داخلی و بین المللی در نظر گرفت. ظرفیت سازیِ نظام قضایی ملی، ارتباط متقابل با جامعه بزه دیده، افزایش مشارکت مستقیمِ بزهدیدگان در فرایند رسیدگی های دادگاه، همکاری کشور محل ارتکاب جنایات با دادگاه و سهولتِ دسترسی به شهود، اسناد و مدارک و تحقیق و تعقیب مرتکبان از مهم ترین فرصت ها، و عدم همکاری کشورهای ثالث، امکان مداخلات و فشارهای سیاسی، پیچیدگی های ناشی از تلفیقی بودنِ دادگاه از حیث حقوق قابل اجرا و کارکنان دادگاه و مسایل مالی از بزرگ ترین چالش های محاکم کیفری مختلط در راستای مقابله با بی کیفری محسوب می شود. امروزه مدلِ مختلطِ دادرسی کیفری یکی از مهم ترین راهکارهای موجود پیش رویِ دست اندرکاران عدالت کیفری بین المللی و داخلی در راستای تعقیب و مجازاتِ آن دسته از جنایتکاران بین المللی است که تاکنون در هیچ مرجعی محاکمه نشده اند.
ساختار و فهرست رساله
فهرست مطالب مقدمه
الف) بیان مسیله
ب) پیشینه تحقیق
ج) ضرورت و اهمیت انجام تحقیق
د) اهداف تحقیق
ه) سولات تحقیق
و) فرضیه های تحقیق
ز) نوآوری تحقیق
ح) روش تحقیق
ط) محدودیت و موانع تحقیق
ی) ساماندهی تحقیق
بخش اول کلیات و مبانیِ شکل گیریِ دادگاه های کیفری مختلط فصل اول: پیشینه تاریخیِ تاسیس محاکم کیفری برای مقابله با بی کیفری
مبحث اول: دادگاه های کیفری بین المللی
گفتار اول: دادگاه های نظامی نورنبرگ و توکیو (دادگاه های نسل اول)
گفتار دوم: دادگاه های کیفری بین المللی یوگوسلاوی سابق و رواندا (دادگاه های نسل دوم)
گفتار سوم: دیوان کیفری بین المللی (ICC)
مبحث دوم: مقابله دادگاه های داخلی با بی کیفری بر مبنای اصل صلاحیت جهانی
مبحث سوم: دادگاه های کیفری مختلط یا بین المللی شده (دادگاه های نسل سوم)
گفتار اول: دادگاه ویژه سیرالیون
گفتار دوم: شعب فوق العاده در دادگاه های کامبوج
گفتار سوم: هیات های ویژه رسیدگی به جرایم شدید در تیمور شرقی
گفتار چهارم: دادگاه های کوزوو
گفتار پنجم: شعب فوق العاده سنگال
گفتار ششم: دادگاه ویژه لبنان
گفتار هفتم: دادگاه ویژه عراق
فصل دوم: دلایل و مبانی حقوقیِ تاسیسِ دادگاه های کیفری مختلط ۵۰ مبحث اول: دلایل تاسیس دادگاه های کیفری مختلط ۵۰ گفتار اول: دلایل تاسیس دادگاه های کیفری مختلط از بعد داخلی
الف) ضعف یا ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ ﻧﻈﺎم ﻗﻀﺎﯾﯽ داخلی در رسیدگیِ منصفانه به جنایات بین المللی
ب) عدم تمایل ﻧﻈﺎم ﻗﻀﺎﯾﯽ داخلی به رسیدگیِ منصفانه به جنایات بین المللی
ج) مصونیت کیفری سران دولتها در دادگاه های ملی
د) اﻓﺰاﯾﺶ اختلافات و ﺗﻨﺶ ﺳﯿﺎﺳﯽ در صورت رسیدگیِ نظام قضایی داخلی
ه) وجود موانع قانونی برای رسیدگی به جنایات بین المللی توسط محاکم داخلی
گفتار دوم: دلایل تاسیس دادگاه های کیفری مختلط از بعد بین المللی
الف) محدودیت های صلاحیتیِ دیوان کیفری بین المللی
ب) ﻋﺪم اﺣﺮاز ﻣﻮﺿﻮع از دﯾﺪ شورای امنیت جهت تشکیل یک دادگاه کیفری بین المللی ویژه
مبحث دوم: بسترها و مبانی حقوقیِ تاسیس دادگاه های کیفری مختلط
گفتار اول: بسترسازی برای تاسیس دادگاه های مختلط توسط ارکان مختلف سازمان ملل متحد
الف) شورای امنیت
ب) مجمع عمومی
گفتار دوم: مبانی حقوقیِ تاسیس دادگاه های کیفری مختلط
الف) تاسیس دادگاه مختلط بر مبنای معاهده (مبنای معاهداتی)
۱– انعقاد معاهده بین دولت محل ارتکاب جنایت و سازمان ملل متحد
۲– انعقاد معاهده بین دولت محل ارتکاب جنایت و سایر نهادهای بین المللی و منطقه ای
ب) تاسیس یکجانبه دادگاه مختلط توسط سازمان ملل متحد
ج) قانون داخلی کشور محل ارتکاب جنایت
فصل سوم: ساختارشناسی و قواعد حاکم بر صلاحیت دادگاه های کیفری مختلط
مبحث اول: ترکیب قضات، حقوق قابل اِعمال و مسایل مالی در دادگاه های مختلط
گفتار اول: ترکیب قضات و کارکنان دادگاه های کیفری مختلط
گفتار دوم: حقوق قابل اِعمال در دادگاه های کیفری مختلط
گفتار سوم: بودجه و مسایل مالیِ دادگاه های کیفری مختلط
مبحث دوم: اصول دادرسی عادلانه در دادگاه های کیفری مختلط
گفتار اول: ﻋﻠﻨﯽ ﺑﻮدن ﻣﺤﺎﮐﻤات
گفتار دوم: ﺗﺴﺎوی در ﺑﺮاﺑﺮ دادﮔﺎه (عدم مصونیت سران دولتها)
گفتار سوم: منع محاکمه و مجازات مضاعف
مبحث سوم: صلاحیت دادگاه های کیفری مختلط
گفتار اول: صلاحیت موضوعی (ذاتی)
گفتار دوم: صلاحیت زمانی
گفتار سوم: صلاحیت مکانی (سرزمینی)
گفتار چهارم: صلاحیت شخصی
بخش دوم نقشِ دادگاه های کیفری مختلط در مقابله با بی کیفری فصل اول: ارتباط و همزیستیِ دادگاه های مختلط با دیوان کیفری بین المللی و محاکم ملی
مبحث اول: امکان سنجیِ همزیستیِ دادگاه های مختلط با دیوان کیفری بین المللی
گفتار اول: ارتباط دیوان و دادگاه های مختلط در پرتو تکمیلی بودنِ صلاحیت دیوان
گفتار دوم: نقش تکمیل کننده دادگاه های مختلط در رفع محدودیت های صلاحیتیِ دیوان
الف) محدودیت دیوان از نظر صلاحیت سرزمینی، صلاحیت مبتنی بر ملیت و صلاحیت جهانی
ب) محدودیت دیوان از نظر صلاحیت زمانی
ج) محدودیت دیوان از نظر صلاحیت موضوعی (ذاتی)
د) پیش بینی اختیار تعلیق تعقیب توسط شورای امنیت
گفتار سوم: تاثیر متقابل دیوان و دادگاه های مختلط بر یکدیگر
الف) عدم تاثیر دادگاه های مختلط بر ضرورت وجود دیوان
ب) عدم تاثیرِ وجودِ دیوان بر ضرورت تاسیس دادگاه های مختلط
ج) نیاز به دادگاه های مختلط به دلیل مشکل ارتباطِ دیوان با جامعه بزهدیده
د) انصاف و عدالت به عنوان مهم ترین دلیل برای تاسیس محاکم مختلط در آینده
مبحث دوم: ارتباط دادگاه های مختلط با محاکم ملی
گفتار اول: تداخل و همپوشانیِ صلاحیت دادگاه های مختلط و محاکم ملی
گفتار دوم: اعتراض به مشروعیتِ قانونیِ تاسیس دادگاه های مختلط نزد محاکم ملی
گفتار سوم: بازنگری در تصمیمات دادگاه های مختلط توسط محاکم ملی
گفتار چهارم: میزان نفوذ و تاثیرگذاریِ تصمیمات دادگاه های مختلط بر تصمیمات محاکم ملی
فصل دوم: فرصت ها و چالش های پیش رویِ دادگاه های مختلط در زمینه مقابله با بی کیفری
مبحث اول: ظرفیت ها و فرصت ها
گفتار اول: تقویت حاکمیت ملی
الف) نظام قضایی ملی
ب) جمعیت محلی (مردم کشورِ تحت تاثیر)
ج) بزهدیدگان
د) سازمان های مردم نهاد (سمن)
گفتار دوم: بازیابیِ اعتبار و مشروعیت نظام قضایی ملی
گفتار سوم: دفاع فلسفی از به کارگیری ظرفیت ملی در مکانیسم های عدالت پس از وقوع جنایت: اهمیت ادغامِ عناصر داخلی و بین المللی
گفتار چهارم: ظرفیتِ بالقوه محاکم مختلط جهت تاثیرگذاری و تاثیرپذیری از عناصر داخلی
الف) ظرفیت سازیِ نظام قضایی ملی
ب) قابلیت دسترسی فرهنگی (ارتباط با فرهنگ بومی)
ج) قابلیت دسترسی مکانی (فیزیکی)
د) قابلیت دسترسی زبان شناختی
ه) قابلیت دسترسی به رسانه های داخلی
گفتار پنجم: افزایش حس مشارکت و اعتماد عمومی به دادگاه های مختلط (مشروعیت دموکراتیکِ)
الف) ارایه اطلاعات
ب) تعاملات دو طرفه
گفتار ششم: تبیین مفاهیم ناشناخته در حقوق جزای بین الملل
گفتار هفتم: همراهیِ دولت های تحت تاثیر با محاکم مختلط
مبحث دوم: چالش ها و موانع
گفتار اول: عدم همکاریِ دولت های ثالث
گفتار دوم: امکان وجود مداخلات و فشارهای سیاسی و امنیتی در روند تشکیل و عملکرد محاکم مختلط
گفتار سوم: تعددِ مراجع کیفریِ رسیدگی کننده به جرایم بین المللی
گفتار چهارم: چالش های ناشی از ترکیبی بودنِ دادگاه های مختلط
گفتار پنجم: بی ثباتی مالی
فصل سوم: امکان سنجیِ تعقیب و محاکمه مجرمان بین المللیِ بی کیفرمانده در دادگاه های مختلط
مبحث اول: ماهیت جنایات ارتکاب یافته
گفتار اول: جنایات ارتکاب یافته علیه مسلمانان روهینگیا در میانمار
الف) پیشینه ارتکاب جنایت علیه مسلمانان روهینگیا
ب) جنایات ارتکابیِ اخیر در میانمار و ماهیت آنها
گفتار دوم: جنایات ارتکاب یافته توسط داعش
مبحث دوم: تطبیقِ جنایات ارتکابی با جرایم بین المللی
گفتار اول: تطبیقِ جنایات ارتکابی با نسل کشی
گفتار دوم: تطبیقِ جنایات ارتکابی با جنایات علیه بشریت
گفتار سوم: تطبیقِ جنایات ارتکابی با جرایم جنگی
مبحث سوم: راهکارهای تعقیب و محاکمه مرتکبان جنایات ارتکاب یافته
گفتار اول: تعقیب و محاکمه در دادگاه های ملی
الف) صلاحیت دادگاه های داخلیِ میانمار و عراق بر پایه صلاحیت سرزمینی و شخصی
ب) صلاحیتِ محاکم کشورهای ثالث بر مبنای اصل صلاحیت جهانی
گفتار دوم: تعقیب و محاکمه در دادگاه های کیفری بین المللی
الف) تعقیب و محاکمه در دیوان کیفری بینالمللی
ب) تعقیب و محاکمه در دادگاه های کیفری بین المللیِ اختصاصی (موردی)
گفتار سوم: تعقیب و محاکمه در دادگاه های کیفری مختلط
نتیجه گیری
پیشنهادها
فهرست منابع
منابع فارسی
کتاب
مقاله
پایان نامه و رساله
نامه
منابع خارجی
Book
Article
Thesis
Document & Report
Cases
کلیدواژه ها
- دادگاه های مختلط
- بی کیفری
- دیوان کیفری بین المللی
- محاکم ملی
- حقوق جزای بین الملل