حق بر خویشتن مبانی و آثار آن در فقه اسلامی
 | |
| عنوان | حق بر خویشتن مبانی و آثار آن در فقه اسلامی |
|---|---|
| رشته | حقوق جزا و جرم شناسی |
| دانشجو | یحیی میرعلی |
| استاد راهنما | احمد حاجی ده آبادی |
| استاد مشاور | سیدعبدالمطلب احمدزاده بزاز |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۳۹۸ |
| دانشگاه | جامعه المصطفی العالمیه |
حق بر خویشتن مبانی و آثار آن در فقه اسلامی عنوان رساله ای است که توسط یحیی میرعلی، با راهنمایی احمد حاجی ده آبادی و با مشاوره سیدعبدالمطلب احمدزاده بزاز در سال ۱۳۹۸ و در مقطع دکتری جامعه المصطفی العالمیه دفاع گردید.
چکیده
یکی از موضوعات مهمی که در فقه و حقوق از مسایل مستحدثه به شمار می رود ، حق بر خویشتن است که دارای مبانی و آثاری می باشد. اساسا این بحث در فقه و حقوق کیفری مطرح است که آیا انسان حق بر اعضاء و جوارح خویش دارد یا خیر؟ در صورتی که حق بر خویشتن ثابت گردد آیا این تسلط به صورت مطلق است یا مقید؟ اهمیت بحث در این مطلب است که مسایل متحد المبنایی در فقه و حقوق وجود دارد که بازگشت آن ها به تسلط و عدم تسلط انسان بر خویشتن است، مسایلی همچون اتانازی، سقط جنین، ورزش های خطرناک، اهداء عضو، عفو مجنی علیه قبل از ثبوت حق قصاص و... بنابراین این سوال مطرح می شود که حق بر خویشتن، مبانی و آثار آن در فقه اسلامی چیست؟ هدف از نگارش این رساله در مرتبه اول، بررسی مبانی و ادله حق بر خویشتن در فقه اهل بیت می باشد و در ادامه به بررسی آثار و جلوه های پذیرش حق بر خویشتن پرداخته شده است. روش تحقیق در رساله توصیفی– تحلیلی می باشد و موضوع رساله بین رشته ای می باشد. پژوهش دارای یافته ها و نتایجی می باشد که در ابتدا، مبانی حق بر خویشتن آمده است و در ادامه، ادله حق بر خویشتن در فقه مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت آثار حق بر خویشتن مورد بررسی قرار گرفته است. آن نتیجه ای که در رساله به دست آمده این است که حق بر خویشتن برای انسان وجود دارد و حکم اولی جواز تصرفات انسان در اعضا و جوارح خویش می باشد منتهی در صورتی که این ضرر منجر به هلاکت یا ضرر معتد به نشود. در صورتی که حق بر خویشتن پذیرفته نشود عناوین ثانویه باعث اباحه عمل می شود در تایید این مطلب می توان از مقاصد شریعت و اصاله الاباحه کمک گرفت.
ساختار و فهرست رساله
مقدمه
فصل اول: کلیات (مفاهیم، اقسام و مبانی حق بر خویشتن)
مبحث اول: مفاهیم
گفتار اول: واژگان اصلی
گفتار دوم: واژگان فرعی
مبحث دوم: اقسام حق
گفتار اول: اقسام حق به اعتبار هدف
گفتار دوم: اقسام حق به اعتبار صاحب آن ۵۰ گفتار سوم: اقسام حق به لحاظ آثار
مبحث سوم: مبانی حق بر خویشتن
گفتار اول: مبانی پذیرش
گفتار دوم: مبانی عدم پذیرش
گفتار سوم: جمع بندی و نظریه مختار
فصل دوم: ادله فقهی حق بر خویشتن
مبحث اول: ادله پذیرش
گفتار اول: آیات
گفتار دوم: روایات
گفتار سوم: بناء عقلاء
مبحث دوم: ادله عدم پذیرش
گفتار اول: حرمت قتل نفس
گفتار دوم: حرمت اضرار به خویشتن
گفتار سوم: حرمت تغیییر در خلقت
گفتار چهارم: حرمت مثله
گفتار پنجم: حرمت هتک مومن
گفتار ششم: حرمت اختلاط انساب
گفتار هفتم: حرمت مخالفت با سنت الهی
گفتار هشتم: حرمت تشبه به خالق
گفتارنهم: حرمت ظلم
مبحث سوم: نظریه مختار
گفتار اول: اضطرار و عناوین ثانویه
گفتار دوم: استناد به قاعده تزاحم
گفتار سوم: استناد به اذن حاکم شرع
گفتار چهارم: تمسک به مقاصد الشریعه
گفتار پنجم: نتیجه گیری
فصل سوم: آثار حق بر خویشتن
مبحث اول: آثار حق بر نفس
گفتار اول: آثار حق بر نفس در خودکشی
گفتار دوم: آثار حق بر نفس در اتانازی
مبحث دوم: آثار حق بر ما دون نفس
گفتار اول: سقط جنین
گفتار دوم: شبیه سازی
گفتار سوم: خودزنی
گفتار چهارم: ورزش های خطرناک
گفتار پنجم: پیوند و اهداء اعضا
گفتار ششم: اجاره رحم
نتیجه گیری
فهرست منابع
کلیدواژه ها
- حق
- ملک
- مبنا
- سقط جنین
- خویشتن و حق بر خویشتن