ماهیت آثار و احکام نکاح موقت بلند مدت در فقه و حقوق ایران

عنوان	ماهیت آثار و احکام نکاح موقت بلند مدت در فقه و حقوق ایران
رشته	فقه و حقوق خصوصی
دانشجو	رضا مهدی
استاد راهنما	حسین شفیعی فینی
استاد مشاور	مریم غنی زاده بافقی
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۳۹۹
دانشگاه	دانشگاه خوارزمی

ماهیت آثار و احکام نکاح موقت بلند مدت در فقه و حقوق ایران عنوان رساله ای است که توسط رضا مهدی، با راهنمایی حسین شفیعی فینی و با مشاوره مریم غنی زاده بافقی در سال ۱۳۹۹ و در مقطع دکتری دانشگاه خوارزمی دفاع گردید.

چکیده

عقد نکاح به عنوانی عقدی شبه معاوضی همواره محل بحث و اختلاف نظر میان فقیهان بوده است. این اختلاف به فقه منحصر نمانده و به قانون مدنی نیز رسوخ کرده است. نکاح موقت یکی از اقسام عقد نکاح است که ضمن تبعیت از قواعد عمومی قراردادها، دارای شرایط و ویژگیهای مخصوص به خود است. ذکر مدت از جمله شرایط صحت و از ارکان این نوع ازدواج است لیکن در این خصوص ابهامات زیادی از جمله گستره مدت( حداقل و حداکثر زمان) وجود دارد. مقنن قانون مدنی از حداقل و حداکثر زمان عقد موقت سخن نگفته و این موضوع را به سکوت برگزار کرده است و همین امر موجب گردیده این امر بدون ضابطه رها شود. در واقع شرایطی که در قانون در خصوص جواز نکاح موقت وارد شده دارای نواقصی است که باعث تشتت آراء ، سوء استفاده های احتمالی و ابهاماتی شده است که از جمله این ابهامات میزان حداکثر این زمان است که در اقوال فقهی حداقل چهار قول و در حقوق نیز دو قول قابل مشاهده است که در این رساله به تبیین دیدگاههای مختلف پرداخته شده است و یافته ها حاکی از آن است که زمان تغییری در ماهیت چنین نکاحی ایجاد نمی کند و در صورتی که قید زمان منجر به سفاهت در عقد نگردد چنین عقدی را می توان صحیح تلقی نمود. در غیر اینصورت حکم به بطلان آن می گردد. نگارنده در این اثر به تبیین آثار و احکام مترتب بر نکاح موقت بلند مدت پرداخته است که از جمله این آثار عدم لزوم استمتاع در نکاح موقت، عدم ارث بری زوجین، اسباب انحلال نکاح، عدم استحقاق رجوع در منقطع، ارث بری مطلقه از زوج در طلاق، اختصاص ظهار، ایلاء، لعان و طلاق به نکاح دایم، عدم ترتب احصان در نکاح موقت و غیره می باشد با توجه به منابع معتبر فقهی و متون حقوقی اصل حاکمیت اراده ایجاب می کند متعاقدین در تعیین حداقل و حداکثر مدت نکاح موقت مختار باشند لذا طولانی بودن مدت در نکاح موقت فی نفسه تغییری در ماهیت نکاح موقت ایجاد نمی کند.

ساختار و فهرست رساله

فهرست مطالب عنوان صفحه مقدمه

الف) بیان مساله

ب) ضرورت انجام پژوهش

پ)اهداف پژوهش

ت) پیشینه پژوهش

ث) سوالات پژوهش

سوال اصلی

سوال فرعی

ج) فرضیه های پزوهش

چ)جنبه جدید بودن و نوآوری طرح

ح)روش پژوهش

خ) سازمان دهی پژوهش

فصل اول– ماهیت نکاح موقت بلند مدت در فقه و حقوق ایران ۱–۱ ماهیت نکاح دایم

۱–۱–۱ مهریه

۱–۱–۲ نفقه

۱–۱–۳– حق حبس

۱–۲ ماهیت نکاح موقت بلند مدت در فقه امامیه

۱–۲–۱ نظریه موقت بودن

۱–۲–۲– نظریه دایمی بودن

۱–۲–۳ نظریه بطلان

۱–۲–۴ نظریه موقت بودن در فرض سفهی نبودن

۱–۳– ماهیت نکاح موقت بلند مدت در نظام حقوقی ایران

۱–۳–۱– نظریه موقت بودن

۱–۳–۲– نظریه دایمی بودن

فصل دوم– آثار و احکام نکاح موقت بلند مدت در فقه و حقوق ایران ۲–۱–آثار و احکام نکاح موقت بلند مدت در فقه امامیه

۲–۱–۱– عدم لزوم استمتاع در موقت

۲–۱–۲– عدم ارث بری زوجین در منقطع

۲–۱–۳–اسباب انحلال نکاح

۲–۱–۴– عدم استحقاق قسم در موقت

۲–۱–۵– عدم استحقاق رجوع در منقطع برخلاف دایم

۲–۱–۶–ارث بری مطلقه از زوج در طلاق مریض در ازدواج دایم برخلاف ازدواج موقت

۲–۱–۷– عدم اختصاص ظهار، ایلاء، لعان و طلاق به نکاح موقت

۲–۱–۸– عدم ترتب احصان در نکاح موقت

۲–۲–آثار واحکام نکاح موقت بلند مدت در نظام حقوقی ایران

۲–۲–۱– لزوم تعیین مدت

۲–۲–۲– لزوم تعیین مهریه

۲–۲–۳– نفقه

۲–۲–۴– عسر و حرج در نکاح موقت

۲–۳– نقش اراده متعاقدین در ترتب آثار جدید بر عقد موقت

۲–۳–۱– جایگاه اراده در ایجاد آثار بر عقد

۲–۳–۲– حدود تاثیر اراده بر ماهیت نکاح موقت بلند مدت و ایجاد آثار جدید در آن

نتیجه گیری

پیشنهادها

فهرست منابع

پیوستها

کلیدواژه ها

• عقد نکاح
• نکاح موقت بلند مدت
• حق حبس زوجه
• نفقه
• ارث