حمایت کیفری از آزادی عقیده و بیان؛ مطالعه تطبیقی
 | |
| عنوان | حمایت کیفری از آزادی عقیده و بیان؛ مطالعه تطبیقی |
|---|---|
| رشته | حقوق جزا و جرم شناسی |
| دانشجو | حسین النعمانی |
| استاد راهنما | امیر وطنی، مهدی خاقانی اصفهانی |
| استاد مشاور | حیدر الکریطی |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۳۹۹ |
| دانشگاه | دانشگاه خوارزمی |
حمایت کیفری از آزادی عقیده و بیان؛ مطالعه تطبیقی عنوان رساله ای است که توسط حسین النعمانی، با راهنمایی امیر وطنی و مهدی خاقانی اصفهانی و با مشاوره حیدر الکریطی در سال ۱۳۹۹ و در مقطع دکتری دانشگاه خوارزمی دفاع گردید.
چکیده
این مطالعه به یک موضوع مهم حمایت کیفری از آزادی عقیده وبیان به عنوان یکی از آزادی های اساسی تثبیت شده برای انسان می پردازد. نظر به آن که به رسمیت شناختن آزادی کافی نیست وبه تنهایی ضمانت اجرا محسوب نمی شود، ضرورت حفظ این آزادی با جرم انگاری وکیفردهی برای جلوگیری از تجاوز به قلمرو این آزادی وهمچنین ماهیت ومبنای آن اهمیت بسزایی دارد. مقررات کیفری حامی آزادی عقیده وبیان، دو وظیفه وکارکرد اصلی دارند؛ اول، تامین این آزادی در مقابل رفتارهای ناقض آن از طریق جرم انگاری انواع جلوه های تجاوز علیه آن، اعم از این که توسط افراد عادی یا مقامات رسمی ارتکاب یابد. دوم این که مانع از تخلف افراد از محدودیت های بکارگیریِ آزادی عقیده وبیان وتخطی از دامنه مجاز آن می شود. دولت ونهادهای عمومی، به عنوان افرادی که از دامنه آزادی عقیده وبیان تخطی می کنند، مسیولیت کیفری دارند؛ هنگامی که رفتار متخلف تحت الگوی کیفری خاصی قرار گیرد؛ مانند توهین، افترا وافشای غیرقانونی ومجاز بودن آن در قلمرو ممنوعه کیفری؛ وتخطی آنها از حقوق سایر اشخاص حقیقی یا حقوقی. سب وارتداد وسایر جرایم مشابه که مورد جرم انگاری قوانین کیفری هستند مثال های بارزی در همین حیطه اند. از رهگذر تنظیم گریِ کیفری، امکان تعادل بین منافع فرد ومنافع جامعه حاصل می شود، زیرا حمایت از انسان وحفظ جامعه، هدف حقوق کیفری است، که فرد را به داشتن حقوق اساسی وآزادی های خود مطمین می کند ودر عین حال به امنیت جامعه در برابر خطرات روابط قدرت در سطح بالاتر وناشی از منافع یا وضعیت واعتبار دستگاه حاکمیتی واداری متوجه می سازد. به همین دلیل است که این مطالعه با روشن کردن ماهیت، میزان وروش–های اعمال آن، وتعیین حدود حمایت از کیفری از دو گونه آزادیِ موضوع مطالعه، طبق روش وبرنامه ای که به نظر ما متناسب با محتوا وماهیت مطالعه است، آزادی عقاید وبیان را در متن مناسب خود ایجاد وقالب بندی می کند. این حوزه از حمایت کیفری برخوردار است، اما مطلق نیست بلکه توسط قانون محدود شده است. از طریق تحقیقات، نتایج مهم روشن شد، وبشتر آن نتایج وجه اشتراک ووجه اختلاف می باشد , بدین شکل که وجه اشتراک در حمایت از نقض ان حق ووجه اختلاف در حق الزام وتقید ومجازات است, زیرا مشخص شد که توافق نامه ای برای حمایت از آزادی عقیده وبیان در قوانین عراق، قوانین بین المللی وقوانین اسلامی وجود دارد، اما این محافظت در هر سه مورد متفاوت است. قانونگذار عراقی بر آن بوده است که آزادی عقیده وبیان فقط حق تضمین شده توسط دولت تقنین شده است، زیرا اجماع بین المللی برای حمایت از آزادی عقیده وبیان وارایه ضمانت نامه هایی برای آن در قوانین داخلی وبین المللی ارایه شده در توافق نامه ها ومعاهدات وهمچنین در قوانین اسلامی وجود دارد، زیرا آن را بیش از یک حق می داند، بلکه آن را وظیفه هر انسان قرار می دهد.
ساختار و فهرست رساله
المقدمه
اولا: فکره عامه عن موضوع الدراسه
ثانیا: اهمیه موضوع الدراسه:
ثالثا: إشکالیه الدراسه
رابعا: الاسیله وفرضیات الدراسه
خامسا: اهداف الدراسه:
سادسا: منهجیه الدراسه
سابعا: الدراسات السابقه:
ثامنا: خطه البحث
الفصل الاول المباحث التمهیدیه
المبحث الاول: التعریفات
تمهید
المطلب الاول: تعریف الحمایه الجناییه
الفرع الاول: التعریف اللغوی
الفرع الثانی: التعریف الإصطلاحی
المطلب الثانی: تعریف الحریه
الفرع الاول: الحریه لغه
الفرع الثانی: الحریه إصطلاحا
المطلب الثالث: تعریف حریه الرای
الفرع الاول: حریه الرای لغه
الفرع الثانی: حریه الرای اصطلاحا
المطلب الرابع: تعریف حریه التعبیر
الفرع الاول: حریه التعبیر لغه
الفرع الثانی: حریه التعبیر إصطلاحا:
المبحث الثانی: السیر التاریخی لحریه الرای والتعبیر
المطلب الاول: حریه الرای والتعبیر فی العصور القدیمه
الفرع الاول: الحضاره الرومانیه
الفرع الثانی: الحضاره السومریه
الفرع الثالث: الحضاره الیونانیه
المطلب الثانی: فی العصور الوسطی
الفرع الاول: تاریخ المسیحیه
الفرع الثانی: التاریخ الإسلامی
المطلب الثالث: فی العصر الحدیث
الفرع الاول: فی العراق
الفرع الثانی: فی مصر
الفرع الثالث: فی فرنسا والجزایر
الفرع الرابع: فی ایران ۳۷ الفصل الثانی الحمایه القانونیه والشرعیه لحریه الرای والتعبیر
تمهید
المبحث الاول الحمایه القانونیه لحریه الرای والتعبیر علی المستوی الوطنی
المطلب الاول: الحمایه الدستوریه لحریه الرای والتعبیر
الفرع الاول: حریه الرای والتعبیر فی الدساتیر العراقیه
الفرع الثانی: حریه الرای والتعبیر فی الدساتیر المصریه
الفرع الثالث: حریه الرای والتعبیر فی الدساتیر الجزایریه
الفرع الرابع: حریه الرای والتعبیر فی الدساتیر الفرنسیه
الفرع الخامس: حریه الرای والتعبیر فی الساتیر الإیرانی
المطلب الثانی: حمایه حریه الرای والتعبیر فی التشریعات العادیه
الفرع الاول: حمایه حریه الرای والتعبیر فی التشریعات العراقیه
الفرع الثانی: حمایه حریه الرای والتعبیر فی التشریعات المصریه
الفرع الثالث: حمایه حریه الرای والتعبیر فی التشریعات الجزایریه
الفرع الرابع: حمایه حریه الرای والتعبیر فی التشریعات الفرنسیه
الفرع الخامس: حمایه حریه الرای والتعبیر فی التشریعات الإیرانیه ۶۴ المبحث الثانی حمایه حریه الرای والتعبیر علی المستوی الدولی
المطلب الاول: الحمایه القانونیه بموجب الاتفاقیات العالمیه
الفرع الاول: الإعلان العالمی لحقوق الانسان لسنه ۱۹۴۸
الفرع الثانی: العهد الدولی الخاص بالحقوق المدنیه والسیاسیه لسنه ۱۹۶۶
الفرع الثالث: العهد الدولی الخاص بالحقوق الإجتماعیه والإقتصادیه والثقافیه لسنه ۱۹۶۶
الفرع الرابع: إعلان طهران لسنه ۱۹۶۸
الفرع الخامس: اتفاقیه حقوق الطفل لسنه ۱۹۸۹
الفرع السادس: إعلان فینا وبرنامجها لسنه ۱۹۹۳
المطلب الثانی: الحمایه القانونیه بموجب الاتفاقیات الاقلیمیه
الفرع الاول: حریه التعبیر عن الرای وفقا للإتفاقیه الاوربیه لحقوق الانسان وحریاته الاساسیه
الفرع الثانی: حریه التعبیر عن الرای وفقا للاتفاقیه الامریکیه لحقوق الانسان وحریاته الاساسیه
الفرع الثالث: حریه التعبیر عن الرای وفقا للمیثاق الافریقی لحقوق الانسان والشعوب لسنه ۱۹۸۱
الفرع الرابع: حریه التعبیر عن الرای وفقا للمیثاق العربی لحقوق الانسان لسنه ۱۹۹۴
المبحث الثالث: حمایه التعبیر عن الرای فی الشریعه الاسلامیه
المطلب الاول: مصادر حمایه حریه الرای فی القرآن الکریم
المطلب الثانی: حمایه حریه التعبیر عن الرای والمعتقد فی سنه النبی (ص)
المطلب الثالث: حمایه حریه التعبیر والرای من سیره الایمه الاطهار (ع)
المطلب الرابع :حمایه حریه المعتقد والرای والتعبیر فی فتاوی الفقهاء والعلماء
الفصل الثالث: مظاهر حریه الرای والتعبیر والقیود الوارده علیها
تمهید
المبحث الاول: مظاهر العلانیه لحریه الرای والتعبیر
المطلب الاول: المظاهر التقلیدیه لرکن العلانیه
الفرع الاول: علانیه القول او الصیاح
الفرع الثانی:علانیه الفعل او الإیماء
الفرع الثالث: علانیه الکتابه وما فی حکمها
المطلب الثانی: المظاهر الحدیثه لرکن العلانیه
الفرع الاول: النشر بواسطه وسایل التواصل الاجتماعی
الفرع الثانی: العلانیه بواسطه اجهزه النشر الإلکترونیه (السمعیه والبصریه)
المطلب الثالث: حق الحصول علی المعلومه
الفرع الاول: ماهیه الحق فی الحصول علی المعلومه
الفرع الثانی: حق الحصول علی المعلومه وفق المواثیق الدولیه والإقلیمیه
الفرع الثالث: حق الحصول علی المعلومه فی التشریعات المقارنه
المبحث الثانی القیود الوارده علی حریه الرای والتعبیر
المطلب الاول: طبیعه القیود الوارده علی حریه الرای والتعبیر
الفرع الاول:عدم الإخلال بالنظام العام
الفرع الثانی: عدم الإخلال بالامن العام
الفرع الثالث:عدم الإخلال بسمعه الاخرین وبحقوقهم
المطلب الثانی: شروط القیود الوارده علی حریه الرای والتعبیر
الفرع الاول: ان یرد القید بنص القانون
الفرع الثانی: ان یکون ضروریا ومتناسبا
الفصل الرابع: الجرایم الناشیه عن حریه الرای والتعبیر
تمهید
المبحث الاول: جریمه الإهانه
المطلب الاول: مفهوم جریمه الإهانه
الفرع الاول: إهانه رییس الجمهوریه
الفرع الثانی: إهانه روساء الدول الاجنبیه وممثلیها
الفرع الثالث: إهانه الهییات النظامیه
الفرع الرابع: إهانه القوات المسلحه والمحاکم
المطلب الثانی: ارکان جریمه الإهانه
الفرع الاول: الرکن المادی لجریم الإهانه
الفرع الثانی: الرکن المعنوی لجریمه الإهانه
المطلب الثالث: عقوبه جریمه الإهانه
الفرع الاول: عقوبه جریمه الإهانه فی القوانین العراقیه
الفرع الثانی: عقوبه جریمه الإهانه فی القوانین المصریه
الفرع الثالث:عقوبه جریمه الإهانه فی القوانین الجزایریه
الفرع الرابع:عقوبه جریمه الإهانه فی القوانین الفرنسیه
المبحث الثانی: جریمه القذف والسب
المطلب الاول: جریمه القذف
الفرع الاول: مفهوم جریمه القذف
الفرع الثانی: ارکان جریمه القذف
الفرع الثالث: القذف المباح لجریمه القذف
الفرع الرابع:عقوبه جریمه القذف
المطلب الثانی: جریمه السب
الفرع الاول: مفهوم جریمه السب
الفرع الثانی: ارکان جریمه السب
الفرع الثالث: عقوبه جریمه السب
المبحث الثالث: جریمه إفشاء الاسرار
المطلب الاول: مفهوم جریمه إفشاء الاسرار وانواعها
الفرع الاول: مفهوم جریمه إفشاء الاسرار
الفرع الثانی: انواع الاسرار
المطلب الثانی:ارکان جریمه افشاء الاسرار
الفرع الاول: الرکن المادی (فعل الإفشاء)
الفرع الثانی: الرکن الخاص (صفه الجانی)
الفرع الثالث: الرکن المعنوی
المطلب الثالث: العقوبه واسباب الإباحه لجریمه إفشاء الاسرار
الفرع الاول: اسباب إباحه جریمه إفشاء الاسرار
الفرع الثانی: عقوبه جریمه إفشاء الاسرار
الخاتمه
اولا: النتایج
ثانیا: التوصیات
قایمه المصادر
کلیدواژه ها
- آزادی
- عقیده