تکالیف نظامیان اشغالگر در سرزمین های اشغالی با تاکید بر وضعیت فلسطین از منظر حقوق بشردوستانه

عنوان	تکالیف نظامیان اشغالگر در سرزمین های اشغالی با تاکید بر وضعیت فلسطین از منظر حقوق بشردوستانه
رشته	حقوق بین الملل
دانشجو	مصطفی زارعی
استاد راهنما	حسن خسروی
استاد مشاور	حاتم صادقی زیازی
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۴۰۰
دانشگاه	مرکز تحصیلات تکمیلی

تکالیف نظامیان اشغالگر در سرزمین های اشغالی با تاکید بر وضعیت فلسطین از منظر حقوق بشردوستانه عنوان رساله ای است که توسط مصطفی زارعی، با راهنمایی حسن خسروی و با مشاوره حاتم صادقی زیازی در سال ۱۴۰۰ و در مقطع دکتری مرکز تحصیلات تکمیلی دفاع گردید.

چکیده

ماده یک مشترک کنوانسیون های ژنو و پروتکل اول الحاقی، فصل نوینی را در مفهوم و ماهیت تعهد دولت ها به رعایت و تضمین رعایت حقوق بشردوستانه در سرزمین های اشغالی گشود و برای تمام دولت های اشغالگر تعهدات ایجابی و سلبی ایجاد کرده است. پژوهش حاضر با مدنظر قرار دادن واقعیت های موجود، در پی پاسخ به این پرسش که تکالیف نیروهای اشغالگر اسراییل در سرزمین های اشغالی فلسطین مبتنی بر تعهدات بین المللی ناشی از معاهدات، عرف، اصول انسانیت و وجدان عمومی بر کدام بنیادهای حقوقی و فکری موجه سازی و ساماندهی می شود؟ ، با روشی توصیفی – تحلیلی به بررسی تحلیل های حقوقی و واقعیت های موجود پرداخته و به این نتیجه می رسد که به رغم تعهدات رژیم اشغالگر اسراییل از منظر تضمین احترام و رعایت حقوق بشردوستانه مبتنی بر ماده یک مشترک کنوانسیون های چهارگانه ژنو و پروتکل اول الحاقی، اسناد حقوق بشری، قطعنامه های شورای امنیت، حقوق بین الملل عرفی و آراء محاکم بین المللی، ضمانت اجرای این تکالیف و تعهدات بنیادین حقوق بشری با چالش های جدی مواجه است و اعمال و اجرای حقوق بین الملل درزمینه حمایت از غیرنظامیان و نیز جلوگیری از نقض حقوق بشردوستانه بین المللی در سرزمین های اشغالی فلسطین از کارآیی مطلوب برخوردار نیست.

ساختار و فهرست رساله

چکیده

فص–ل اول: کلی–ات تحقیق

۱–۱مقدمه

۱–۲ بیان مساله

۱–۳ اهمیت و ضرورت تحقیق

۱–۴ اهداف پژوهش

۱–۴ هدف اصلی پژوهش

۱–۴ اهداف فرعی پژوهش

۱–۵ سوالات پژوهش

۱–۵ سوال اصلی پژوهش

۱–۵ سوالات فرعی پژوهش

۱–۶ فرضیه های پژوهش

۱–۶ –۱فرضیه های اصلی پژوهش

۱–۶–۲ فرضیه های فرعی پژوهش

۱–۷ جنبه های نوآوری پژوهش

۱–۸ روش شناسی پژوهش

۱–۹ سابقه و پیشینه پژوهش های داخلی و بین المللی

۱–۹–۱ سوابق پژوهشی داخلی

۱–۹–۲ پژوهش های خارجی

۱–۱۰ سازماندهی تحقیق

فص–ل دوم: مفاهیم، مبانی نظری و منابع حقوق اشغال

۲–۱ مقدمه

۲–۲ مفاهیم

۲–۲–۱مفهوم اشغال

۲–۲–۲ نظام حقوقی اشغال

۲–۲–۳ شرایط تحقق اشغال

۲–۲–۴ معنا و مفهوم سرزمین اشغالی

۲–۲–۵ مفهوم نیروی نظامی یا نیروی مسلح نظامی

۲–۲–۶ مفهوم تجاوز

۲–۲–۷ تفاوت اشغال با تهاجم

۲–۲–۸ ممنوعیت اشغال در اسناد بین المللی

۲–۲–۹ جایگاه اشغال نظامی در نظام حقوق بین الملل

۲–۲–۱۰حقوق بین الملل بشردوستانه و حقوق بین المللی بشر

۲–۳ تاریخچه حقوق بین الملل اشغال

۲–۳–۱ قانون لیبر ، مصوب ۱۸۶۳

۲–۳–۲ اعلامیه بروکسل، مصوب ۱۸۷۴

۲–۳–۳ دستورالعمل آکسفورد، مصوب ۱۸۸۰

۲–۳–۴ مقررات لاهه مصوب ۱۸۹۹ و ۱۹۰۷

۲–۳–۵ قواعد جنگیBELLOT راجع به سرزمین های اشغالی مصوب ۱۹۲۸

۲–۳–۶ محاکم نظامی ملی و بین المللی از ۱۹۴۶

۲–۳–۷ کنوانسیون چهارم ژنو مصوب ۱۹۴۹

۲–۳–۸ پروتکل الحاقی اول مصوب ۱۹۷۷

۲–۴ منابع حقوق بین الملل اشغال

۲–۴–۱ معاهدات بین المللی

۲–۴–۲ عرف بین المللی ۵۰ ۲–۴–۳ قطعنامه های شورای امنیت

۲–۵ انواع اشغال از دیدگاه حقوق بین الملل

۲–۵–۱ اشغال با مصلحت(دوستانه) ۵۲ ۲–۵–۱–۱ اشغال با مصلحت توسط دولت های در حال جنگ

۲–۵–۱–۲ اشغال با مصلحت و مسالمت آمیز با موافقت دولت اشغال شده

۲–۵–۱–۳ اشغال پس از اتمام جنگ

۲–۵–۱–۴ اشغال به منظور عبور ۵۴ ۲–۵–۲ اشغال نظامی ( خصمانه )

۲–۵–۲–۱: استیلا بر سرزمین دشمن و به اشغال درآوردن آن در زمان جنگ، با توسل و اتکاء به نیروی نظامی

۲–۵–۲–۲ اشغال نظامی یک سرزمین در زمان جنگ ، مطابق با قرارداد ترک مخاصمه

۲–۵–۳ شیوه های مداخله قدرتهای بزرگ در کشورهای ضعیف

۲–۵–۳–۱ مدل دخالت یکجانبه

۲–۵–۳–۲ مدل خودداری یک جانبه

۲–۵–۳–۳ مدل مداخله طرفینی

۲–۵–۳–۴ مدل رقابت – تفاهم

۲–۵–۳–۵ مدل عدم مداخله متقابل

۲–۵–۳–۵–۱ مدل منزوی سازی

۲–۵–۳–۵–۲ مدل بیطرف سازی

۲–۵–۵–۳ مدل حایل سازی

۲–۶ مبانی نظری تحقق اشغال و قابلیت اعمال حقوق بین الملل بشردوستانه در سرزمین های اشغالی

۲–۶–۱ تحقق اشغال و معیارهای آن

۲–۶–۲ مبانی نظری قابلیت اعمال حقوق بین الملل بشردوستانه در سرزمین های اشغالی

۲–۶–۲–۱ دیدگاه اول : حضور بالفعل و اقتدار بالقوه اشغالگر در سرزمین اشغالی

۲–۶–۲–۲ دیدگاه دوم: حضور و اقتدار بالفعل اشغالگر در سرزمین اشغالی

۲–۶–۲–۳ دیدگاه سوم کفایت حضور بالفعل اشغالگر در سرزمین جهت حمایت از غیرنظامیان

فص–ل سوم: امکان یا امتناع اعمال حقوق بشر دوستانه در مناطق اشغالی فلسطین ۷۶ ۳–۱ مقدمه

۳–۲ اصول حقوق بین الملل بشر دوستانه

۳–۲–۱روش ها و ابزار جنگ

۳–۲–۲ شیوه های نبرد در حقوق بشردوستانه

۳–۲–۳ محدودیت در استفاده از سلاح در جنگ

۳–۲–۴ اهداف نظامی

۳–۲–۵حقوق هدف گیری

۳–۲–۶ ضرورت و تناسب در حقوق بشر دوستانه

۳–۲–۷ حمایت از جمعیت غیر نظامی

۳–۲–۸ رعایت اصل تفکیک بین رزمندگان و غیر رزمندگان

۳–۲–۹ حداقل حمایت از شهروندان مناطق اشغالی بر اساس کنوانسیون چهارم ژنو

۳–۲–۱۰ اصول حقوق اشغال بر مبنای پروتکل الحاقی اول ۱۹۷۷ ۹۵ ۳–۳ حقوق بشردوستانه و حقوق بشر در سرزمین های اشغالی

۳–۴ کیفری شدن تخلفات حقوق بشردوستانه

۳–۴–۱ تعقیب کیفری نقض حقوق بشر دوستانه

۳–۴–۲ جبران خسارت ناشی از نقض حقوق جنگ

۳–۴–۳ جنایت بین المللی در جنگ های جهانی

۳–۴–۳–۱ جنایات جنگی

۳–۴–۳–۲ جنایت علیه بشریت

۳–۴–۴ پیدایش اصول جدید در دادرسی بین المللی

۳–۴–۵ مسیولیت کیفری فرماندهان و نیروهای تحت امر در ارتکاب جنایات جنگی در سرزمین های اشغالی

۳–۴–۵–۱ مسیولیت کیفری فردی نیروهای نظامی اشغالگر در سرزمین های اشغالی

۳–۴–۵–۲ مسیولیت کیفری فرماندهان و افراد مافوق در مورد ارتکاب جنایات جنگی صورت گرفته بر طبق فرامین آنان در سرزمین های اشغالی

۳–۴–۵–۲–۱ مسیولیت کیفری مافوق در معاهدات بین المللی

۳–۴–۵–۲–۲–۱ گستره مسیولیت

۳–۴–۵–۲–۲–۲ داشتن علم و آگاهی

۳–۴–۵–۲–۳ قصور در پیشگیری و مجازات ۱۰۵ ۳–۵ ضرورت اعمال اصول حقوق بشر در مناطق اشغالی فلسطین

۳–۵–۱ حقوق متعلق به افراد بشر

۳–۵–۲ حق تعیین سرنوشت

۳–۵–۳ حق حیات

۳–۵–۴ حق آزادی و امنیت شخصی ۱۱۱ ۳–۵–۵ رعایت تشریفات عادلانه دادرسی

۳–۵–۶ ممنوعیت تبعیض نژادی

۳–۵–۷ حق دریافت کمک های بشر دوستانه

۳–۵–۸ حق مالکیت، کار و آزادی مذهب

۳–۵–۹ ساخت دیوار حایل و رای مشورتی دیوان بین المللی دادگستری

۳–۵–۹–۱ ادعای اسراییل در رد رای مشورتی دیوان بین المللی دادگستری ۱۲۶ ۳–۵–۹–۲ بررسی حقوقی رای دیوان بین المللی دادگستری و ادعاهای اسراییل

۳–۶ سنجش اعمال حقوق بشر دوستانه در مناطق اشغالی فلسطین

۳–۶–۱ نقض کنوانسیون چهارم ژنو در مناطق اشغالی فلسطین

۳–۶–۱–۱ اشغال نظامی و اثرات حقوقی آن

۳–۶–۱–۲ نقض کنوانسیون چهارم ژنو در سرزمین های اشغالی فلسطین توسط نیروهای نظامی اسراییلی

۳–۶–۱–۳ سیاست ترور هدفمند

۳–۶–۲ قابلیت اعمال کنوانسیون های ژنو ۱۹۴۹ بر سرزمین های اشغالی فلسطین

۳–۶–۲–۱ دلایل رد قابلیت اعمال کنوانسیون چهارم ژنو بر سرزمین های اشغالی فلسطین

۳–۶–۲–۲ دلایل اثبات قابلیت اعمال کنوانسیون چهارم ژنو بر سرزمینهای اشغالی فلسطین

۳–۶–۲–۶ نظر دیوان بین المللی دادگستری در خصوص قابلیت اعمال کنوانسیون چهارم ژنو در سرزمین های اشغالی فلسطین

۳–۷ ضمانت اجرای تکالیف حقوق بشردوستانه توسط نظامیان در سرزمین های اشغالی

۳–۷–۱نقش ارکان سازمان ملل متحد(UNITED NATIONS)

۳–۷–۱–۱نقش شورای امنیت ۱۵۶ ۳–۷–۱–۲ نقش مجمع عمومی

۳–۷–۱–۳ نقش دیوان بین المللی دادگستری

۳–۷–۲ نقش کمیته بین المللی صلیب سرخ

۳–۷–۳ نقش دیوان بین المللی کیفری

فص–ل چهارم: مبنای تعهدات نظامیان اسراییل در سرزمین های اشغالی فلسطین در پرتو حقوق بین الملل بشردوستانه ۱۶۲ ۴–۱ مقدمه

۴–۲ وضعیت موجود

۴–۳ تکالیف اصولی و بنیادین نیرو های نظامی اسراییلی در سرزمین های اشغالی فلسطین از منظر اسناد حقوق بین المللی بشردوستانه

۴–۳–۱ التزام به تضمین به رعایت و تضمین رعایت حقوق بین المللی بشردوستانه توسط نیروهای نظامی اسراییلی (بنیان اجرای حقوق بشردوستانه مندرج در ماده یک مشترک کنوانسیون های چهارگانه ژنو)

۴–۳–۲ مسیولیت دولت اسراییل در قبال نقض تعهدات بین المللی نیروهای نظامی خود

۴–۳–۳ تکلیف به عهده دار بودن مسیولیت سرزمین های اشغالی از منظور اسناد حقوق بین الملل

۴–۳–۴ الزام فرماندهان به تعیین مشاوران حقوقی برای نیروهای نظامی

۴–۳–۵ تکلیف فرماندهان به آموزش اصول حقوق بین المللی بشردوستانه و حقوق بشر به نیروهای نظامی تحت امر

۴–۳–۶ تعهد به احیا و حفظ نظم و امنیت عمومی ۱۷۵ ۴–۳–۷ منع نادیده گرفته قاعده امان دادن ۱۷۵ ۴–۴ تکالیف نیروهای اشغالگر اسراییلی بر مبنای حق بر سلامت و بهداشت عمومی و صیانت از محیط زیست در مناطق اشغالی فلسطین

۴–۴–۱ منع حمله و تخریب محیط زیست

۴–۴–۲ تضمین رعایت حق بر بهداشت و صیانت از سلامت عمومی توسط نیروهای اشغالگر اسراییلی با تاکید بر بحران کووید۱۹

۴–۴–۲–۱ تعهد نیروهای اشغالگر اسراییلی در تضمین احترام به صیانت از سلامت ساکنین و بهداشت عمومی سرزمین های اشغالی فلسطین

۴–۴–۲–۲ تضمین رعایت مقررات حقوق بشردوستانه توسط نیروهای اسراییلی براساس عرف و اسناد بین الملل

۴–۴–۲–۲–۱ رعایت و تضمین رعایت قواعد کنوانسیون چهارم ژنو

۴–۴–۲–۲–۲ الزام به تضمین تامین بهداشت و سلامت عمومی در مناطق اشغالی فلسطین در مقابله با کوید

۱۸۰ ۴–۴–۲–۲–۳ لزوم پذیرش حمایت بهداشتی و دارویی بشردوستانه برای سرزمین های اشغالی فلسطین از خارج توسط اسراییل

۴–۴–۲–۲–۴ سایر قوانین حقوق بین الملل اشغال

۴–۴–۲–۳ توسعه احترام و تعهد به تضمین قواعد حقوق اشغال در سپهر رویه های قضایی بین المللی

۴–۴–۳ ممنوعیت استفاده از تسلیحات بیوترریستی

۴–۵ تکالیف نیروهای نظامی اسراییلی در رعایت و تضمین رعایت استفاده از تسحلیات، ابزار نظامی و شیوه های جنگی متعارف و قابل تفکیک

۴–۵–۱ ممنوعیت استفاده از تسلیحاتی که اساسا بدون تفکیک عمل می کنند

۴–۵–۲ منع استفاده از ابزار و روش های جنگی که ماهیتا باعث ورود آسیب و درد و رنج غیر ضروری می شوند

۴–۵–۳ الزام به دادن اخطار موثر قبل از حمله ای که ممکن است جمعیت غیر نظامی را تحت تاثیر قراردهد

۴–۵–۴ تکلیف به تناسب در حمله و پرهیز از حمله ای که خسارات وارده زیاده بر غیرنظامیان بر مزیت عینی و مستقیم نظامی باشد

۴–۵–۵ تکلیف به انجام اقدامات احتیاطی در جداکردن جمعیت غیرنظامی و اموال غیرنظامی به منظور اجتناب و به حداقل رساندن تلفات تصادفی، صدمه و ایراد خسارت به اموال غیرنظامیان

۴–۵–۶ منع بمباران اماکن نظامی متمرکز در مناطق غیرنظامیان در شهر و روستا و ده

۴–۵–۷ منع حملات کورکورانه و بدون تفکیک

۴–۵–۸ رعایت اصل تفکیک در تمامی احوال میان اموال و هدف های غیرنظامی

۴–۵–۹ ممنوعیت یا محدودیت استفاده از سلاح ها در حمایت از غیرنظامیان

۴–۵–۹–۱ اصل تفکیک به عنوان یک محک عمده

۴–۵–۹–۲ اصول انسانیت و ندای وجدان عمومی

۴–۵–۱۰ منع حمله به پناهگاه غیرنظامیان، مجروحان و بیماران و اماکن بی دفاع و غیرنظامی

۴–۶ منع تصرف، انهدام، تخریب عمدی، غارت، سوء استفاده و سرقت اموال فرهنگی

۴–۷ تکالیف نیروهای مسلح اسراییلی مبنی بر رعایت و تضمین رعایت حقوق ساکنین سرزمین های اشغالی

۴–۷–۱ رعایت و تضمین رعایت رفتار انسانی با غیرنظامیان

۴–۷–۲ ممنوعیت قتل افراد غیر نظامی توسط نیروهای نظامی اسراییلی در مناطق اشغالی فلسطین

۴–۷–۳ منع شکنجه، رفتار ظالمانه یا غیرانسانی، هتک حرمت اشخاص و رفتار تحقیر آمیز

۴–۷–۴رعایت و تضمین رعایت اصل تفکیک بین غیرنظامیان و نظامیان توسط نیروهای نظامی و پلیسی اسراییلی در مناطق اشغالی فلسطین

۴–۷–۵ منع تهدیدها و اقدام های خشونت آمیز و تروریستی با هدف گسترش ترس در میان جمعیت غیرنظامی

۴–۷–۶ تکلیف به حمایت از اموال خصوصی در مقابل مصادره و غارت در سرزمین های اشغالی

۴–۷–۷ تسریع و تسهیل برای رسیدن کمک های بشردوستانه به غیرنظامیان

۴–۷–۸منع مجازات بدنی ساکنین سرزمین های اشغالی

۴–۷–۹ منع تجاوز جنسی و هر گونه تجاوز به شرافت زنان و سایر اشکال خشونت جنسی

۴–۷–۱۰ تعهد به احتترام به شخصیت، شرافت، حقوق خانوادگی و اعتقادات مذهبی ساکنین سرزمین اشغالی

۴–۷–۱۱ منع برده داری و تجارت برده

۴–۷–۱۲ منع بیگاری و بهره کشی

۴–۷–۱۳ تعهد به منع رفتار و اعمال خشونت بار غیرضروری

۴–۷–۱۴ ممنوعیت اعمال تلافی جویانه علیه ساکنین سرمین های اشغالی

۴–۷–۱۵ منع گروگانیگیری

۴–۷–۱۶ ممنوعیت محروم کردن خودسرانه آزادی ساکنین مناطق اشغالی

۴–۷–۱۷ التزام به برگزاری محاکم عادلانه با رعایت دادرسی عادلانه و تضمینات قضایی

۴–۷–۱۸ منع مجازات جمعی، اقدمات ارعاب آمیز، تروریسم و اعمال تلافی جویانه

۴–۷–۱۹ احترام به زندگی خانوادگی جمعیت سرزمین های اشغالی

۴–۷–۲۰ ممنوعیت تبعید یا انتقال و آوارگی جمعیت غیرنظامی ساکنین سرزمین های اشغالی

۴–۷–۲۱ منع تبعید یا انتقال و آوارگی جمعیت غیر نظامی خود به سرزمین های اشغالی فلسطین

۴–۸ تکالیف نیروهای نظامی اسراییلی در رعایت و تضمین رعایت گروه های برخوردار از حمایت خاص

۴–۸–۱ الزام به حمایت از کارکنان، تجهیزات، واحدهای پزشکی و ترابری پزشکی

۴–۸–۲ الزام به حمایت و احترام به کارکنان امور مذهبی

۴–۸–۳ الزام به حمایت و تضمین سلامتی و صیانت از کارکنان و اموال امدادی بشردوستانه و ماموریت حفظ صلح

۴–۸–۴ تکلیف به احترام و حمایت از روزنامه نگاران غیرنظامی

۴–۸–۵ تکلیف به حمایت از کودکان

۴–۸–۶ حمایت سالمندان و معلولان و افراد ناتوان

۴–۸–۷ تکلیف به حمایت زنان ۲۳۱ ۴–۹ نوار غزه و مسایل حقوقی مربوط به آن از منظر حقوق بشردوستانه

۴–۹–۱ تاریخچه اشغال و وضعیت موجود نوار غزه

۴–۹–۲ تحلیل حقوقی وضعیت نوار غزه

فص–ل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها

۵–۱ نتیجه گیری

۵–۲ پیشنهادها

منابع و مآخذ

منابع فارسی

منابع انگلیسی

چکیده انگلیسی

کلیدواژه ها

• نقض حقوق بشردوستانه
• تضمین اجرای قواعد
• فلسطین
• نیروهای مسلح اسراییل
• حقوق اشغال