باز تعریف اصول حاکم بر دادرسی کیفری در نظام حقوقی ایران با نگاهی به حقوق فرانسه
 | |
| عنوان | باز تعریف اصول حاکم بر دادرسی کیفری در نظام حقوقی ایران با نگاهی به حقوق فرانسه |
|---|---|
| رشته | حقوق جزا و جرم شناسی |
| دانشجو | علیرضا نوریان |
| استاد راهنما | محمدمهدی ساقیان |
| استاد مشاور | رجب گلدوست جویباری، عباس تدین |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۴۰۰ |
| دانشگاه | دانشگاه عدالت |
باز تعریف اصول حاکم بر دادرسی کیفری در نظام حقوقی ایران با نگاهی به حقوق فرانسه عنوان رساله ای است که توسط علیرضا نوریان، با راهنمایی محمدمهدی ساقیان و با مشاوره رجب گلدوست جویباری و عباس تدین در سال ۱۴۰۰ و در مقطع دکتری دانشگاه عدالت دفاع گردید.
چکیده
در حقوق ایران، اصول حاکم بر دادرسی کیفری، به عنوان اصول و قواعد مسلم آیین دادرسی کیفری که الگوی جهانی دادرسی منصفانه (و عادلانه) را تشکیل می دهد، در مواد (۲) تا (۶) پیش بینی شده است. قانون گذار فرانسوی نیز در قانون ۱۵ ژوین ۲۰۰۰ میلادی، این اصول را در ماده مقدماتی قانون آیین دادرسی کیفری پیش بینی کرده است. هنگام تصویب اصول راهبردی در فرانسه، برخی بر این باور بودند که با توجه به پیش بینی این اصول در قانون اساسی و کنوانسیون اروپایی حقوق بشر که ارزشی برابر قانون اساسی دارد، تاکید مجدد بر این اصول در راس قانون، امری زاید و غیر مفید است. در مقابل، گروهی بر این عقیده بودند که تصریح به این اصول در قانون، جنبه آموزشی و فرهنگی دارد و ابزار تفسیر صحیح قانون، در جهت پاسداری از اصول راهبردی دادرسی و معیاری برای سنجش اعتبار تصمیم قضایی از جهت سازگاری با این اصول را فراهم می کند که این امر علت و مبانی رویکرد قانون گذاران داخلی و فرانسوی را به تصریح این اصول در آغاز قانون آیین دادرسی کیفری روشن می سازد. از آنجا که حمایت موثر از حقوق افراد و منافع جامعه در صورتی امکان پذیر است که در فرآیند رسیدگی های قضایی، اصول بنیادین حاکم بر آن، رعایت و تضمین شده باشد، این نکته اهمیت می یابد که کدام اصل را می توان بنیادین خواند و کدام یک را غیر بنیادین و معیار ما برای بنیادین و راهبردی دانستن یک اصل کدام است؟ اینکه نظام های حقوقی برداشت یکسانی از اصول راهبردی دارند یا خیر، بستگی به مفهومی خواهد داشت که از حقوق بنیادین ارایه می گردد. لذا تبیین اصول راهبردی بر مبنای دیدگاه های مختلف، آثار مختلفی به دنبال دارد و صحیح آن است، تفسیری پذیرفته شود که طی آن اصول راهبردی، از یک سوی راهنمای دادرس در تفسیر دادگرانه باشد و از سوی دیگر، ملاک ارزش گذاری آرای قضایی قلمداد گردد.
ساختار و فهرست رساله
مقدمه
الف) طرح موضوع
ب) اهمیت و ضرورت انتخاب موضوع
پ) اهداف پژوهش
ت) سوالات و فرضیات تحقیق
ث) پیشینه پژوهش
ج) روش تحقیق
چ) روش گردآوری اطلاعات
ح) ساماندهی تحقیق
بخش اول: اصول حاکم بر دادرسی کیفری؛ از ماهیت شناسی تا وجوه ممیزه از مفاهیم مشابه
فصل اول : مفاهیم مقدماتی
مبحث اول: تعاریف و مفاهیم
گفتار اول: تعریف و انواع دادرسی
الف: تعریف دادرسی
ب: تعریف آیین دادرسی
پ: انواع دادرسی
اول: دادرسی کیفری
دوم: دادرسی مدنی
سوم: دادرسی اداری
گفتار دوم: تعریف اصول
گفتار سوم: مفهوم اصل کلی حقوقی (اصل حقوقی)
گفتار چهارم: مفهوم اصول حاکم بر دادرسی کیفری
مبحث دوم : فلسفه، ماهیت و محتوای اصول حاکم بر دادرسی کیفری
گفتار اول: فلسفه اصول حاکم بر دادرسی کیفری
گفتار دوم: ماهیت و منابع اصول حاکم بر دادرسی کیفری
الف: ماهیت اصول حاکم بر دادرسی
ب: منابع اصول حقوقی حاکم بر دادرسی
گفتار سوم: ویژگی ها و محتوای اصول حاکم بر دادرسی کیفری
گفتار چهارم: دستهبندی اصول حاکم بر دادرسی کیفری
فصل دوم : خاستگاه اصول حاکم بر دادرسی کیفری و تمییز آن از مفاهیم مشابه
مبحث اول: خاستگاه اصول حاکم بر دادرسی کیفری
گفتار اول: حکم عقل
گفتار دوم : حکم اخلاق
گفتار سوم: حکم شرع
گفتار چهارم: حکم عرف
گفتار پنجم : نظریات و ایدیولوژی های سیاسی
گفتار ششم: دکترین
گفتار هفتم: رویه قضایی
مبحث دوم: تمییز اصول حاکم بر دادرسی کیفری از مفاهیم مشابه
گفتار اول: تمییز اصول حاکم بر دادرسی کیفری از قاعده حقوقی
الف: مقایسه اصل و قاعده از حیث شمول و عموم
ب: مقایسه اصل و قاعده از حیث دیرینگی و پایداری
پ: مقایسه اصل و قاعده از حیث منشاء و قلمرو
گفتار دوم : تمییز اصول حاکم بر دادرسی کیفری از تشریفات
گفتار سوم: تمییز اصل حقوقی از فرضیه
گفتار چهارم: تمییز اصل حقوقی از اماره
گفتار پنجم: تمییز اصل حقوقی از نظریه
گفتار ششم: تمییز اصل حقوقی از دکترین
نتیجه گیری بخش اول
بخش دوم: نقش اصول حاکم بر دادرسی کیفری و ضمانت اجرای نقض آن
فصل اول : نقش اصول حاکم بر دادرسی کیفری
مبحث اول: تاثیر اصول حاکم بر دادرسی کیفری بر قانون
گفتار اول: کارکرد اصول حقوقی در مرحله وضع قانون
الف: تاثیر اصول حقوقی در قوانین ماهوی
ب: تاثیر اصول حقوقی در قوانین شکلی
گفتار دوم: اهمیت تفسیر اصول حقوقی و کارکرد آن در مرحله تفسیر قانون
الف: اهمیت تفسیر اصول حقوقی
ب: کارکرد اصول حقوقی در مرحله تفسیر قانون
مبحث دوم : نحوه اثبات و آثار و استناد به اصل حقوقی
گفتار اول: نحوه اثبات اصول حقوقی
الف: نحوه اثبات تحقق و یا عدم تحقق اصل
ب: نحوه استناد موجه به اصول حقوقی در رسیدگی های قضایی
گفتار دوم: آثار حقوقی اصل
الف: اصول حقوقی و تاثیر آن بر رفع اجمال و سکوت قانون
ب: تاثیر اصول حاکم بر دادرسی کیفری بر رویه قضایی
پ: تاثیر اصول حاکم بر دادرسی کیفری بر دکترین
ت: تاثیر اصول حاکم بر دادرسی کیفری بر عرف
ث: اصول حقوقی و نقش آن در تکمیل قوانین
فصل دوم : ضمانت اجرای نقض اصول حاکم بر دادرسی کیفری
مبحث اول : مسیولیت کیفری و مسیولیت مدنی
گفتار اول : مسیولیت کیفری
گفتار دوم : مسیولیت مدنی
مبحث دوم : ضمانت اجرای بطلان
گفتار اول : بطلان منصوص (قانونی)
گفتار دوم : بطلان ذاتی یا بالقوه (قضایی)
گفتار سوم : بطلان مربوط به نظم عمومی
مبحث سوم : مسیولیت انتظامی
نتیجه گیری بخش دوم
نتیجه گیری و پیشنهادها
فهرست منابع
کلیدواژه ها
- آیین دادرسی کیفری
- اصول راهبردی
- قاعده حقوقی
- بطلان دادرسی