مطالعه تطبیقی جرایم رایانه ای درقوانین ایران و استرالیا

عنوان	مطالعه تطبیقی جرایم رایانه ای درقوانین ایران و استرالیا
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	محیا بیک زاده
استاد راهنما	بهروز جوانمرد
استاد مشاور	مسعود بیرانوند
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۴۰۰
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس

مطالعه تطبیقی جرایم رایانه ای درقوانین ایران و استرالیا عنوان رساله ای است که توسط محیا بیک زاده، با راهنمایی بهروز جوانمرد و با مشاوره مسعود بیرانوند در سال ۱۴۰۰ و در مقطع دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس دفاع گردید.

چکیده

جرایم رایانه ای جرایمی هستند که در آنها رایانه به عنوان موضوع و یا ابزارِ جرم و جزیی از اجزای تشکیل دهنده عنصر مادی می باشد ویژگی های غیرقابل لمس بودن و ارتکاب آن در محیط مجازی، همراه سختی یا در مواردی عدم امکان دستیابی به محل ارتکاب جرم در این گونه جرایم که متاثر از جنبه بین المللی آنها است عملا نظام حقوقی و قوانین کشورها (خصوصا حقوق کیفری در ابعادِ شکلی و ماهوی) را با مشکلات زیادی روبه رو کرده و آینده اجرای قوانین را به خطر انداخته است. در این نوشتار به دنبال بحث و بررسی قانون جرایم رایانه ای و بررسی قوانین رایانه ای موجود در ایران و مقایسه آن با قوانین رایانه ای استرالیا و و رسیدن به کمبودها وخلاءهای موجود در قوانین و دستیابی به راهکارهایی برای ارتقاع سطح آن با مطالعه اسناد فراملی و بررسی واکنش نظام های حقوقی دیگر در برخورد با این جرایم. این تحقیق به روش توصیفی تحلیلی است .و ابزار و شیوه گردآوری داده ها مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای است. در این راستا از اسناد ملی و فراملی موجود در وب سایت دفتر مقابله با جرم سازمان ملل متحد نظیر کنوانسیون بوداپست و قانون جرایم رایانه ای استرالیا مصوب ۲۰۰۱ بهره گرفته شده است. قابل ذکر است کشور ایران تازمان نگارش این تحقیق به معاهده های مربوط به جرایم سایبری نپیوسته است و اگرچه با توجه به تصویب، قانون مجازات جرایم رایانه ای تا حدود زیادی خلاء تقنینی پر شده است ولی هنوز تا نقطه آرمانی فاصله وجود دارد که این پژوهش که با رویکرد تطبیقی انجام شده سعی دارد در حد بضاعت نگارنده گامی در این خصوص بردارد.

ساختار و فهرست رساله

چکیده

مقدمه

۱) بیان مساله اساسی تحقیق به طور کلی

۲ ) اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

۳ ) مرور ادبیات و سوابق مربوطه

۴) اهداف مشخص تحقیق

۵) سوالات تحقیق:

۶) فرضیه های تحقیق:

۷) روش شناسی تحقیق شیوه گردآوری مطالب:

۸) شیوه ساماندهی تحقیق

فصل اول

بررسی مقایسهای و مفهوم شناسی جرایم رایانه ای در ایران و استرالیا

مبحث اول تعریف و پیشینه

گفتار اول واژه شناسی و اصطلاح شناسی جرایم رایانه ای

الف)رایانه ۹

) نام

۲) تعریف داده و اطلاعات

۳) نحوه کارکرد رایانه

۴) حافظه

۵)پردازش

۶) ورودی/خروجی

۷) دستورالعمل ها

۹) کاربردهای رایانه

ب) جرم رایانه ای

پ) جرایم اینترنتی در استرالیا:

۱) چگونگی تحقق این جرایم

۲) تحقیقات AIC

گفتار دوم خاستگاه و پیشینه

الف ) تاریخچه

ب) اسناد فراملی

ت) اسنادملی

مبحث دوم جرایم رایانه ای در پرتو نظام کیفری ایران و استرالیا

گفتار اول جرایم علیه اشخاص درایران و استرالیا

الف) جرایم علیه اشخاص در فضای رایانه ای:

۱) پورنوگرافی کودک:

۱–۱)جرم انگاری پورنوگرافی در کنوانسیون جرایم سایبری:

۱–۲) مفهوم پورنوگرافی اطفال در کنوانسیون :

۲–۲)جرم انگاری دسترسی غیرمجاز در کنوانسیون جرایم سایبری:

۳) شنود غیرمجاز :

۱–۳) مفهوم شنود غیرمجاز :

۲–۳)جرمانگاری شنود غیرمجاز در کنوانسیون :

پ) جرایم رایانه ای علیه اشخاص در حقوق ایران:

ث) جرایم رایانه ای علیه اشخاص در استرالیا

ج) جرایم تمامیت جسمانی در ایران و استرالیا علیه

گفتار دوم جرایم علیه اموال درایران و استرالیا

جرایم رایانه ای علیه اموال

گفتار سوم جرایم علیه آسایش عمومی درایران و استرالیا

الف) تنزل امنیت و آرامش بخصوص در کاربران فضای رایانه ای

ب) کاهش علایق و ارزش های ملی نزد کاربر

پ) عدم احساس امنیت مالی و امنیت در سرمایه گذاری

فصل دوم

چالشها و موانع و رهیافت های پیش روی جرایم رایانه ای در ایران و استرالیا

مبحث اول چالش های نظری ۵۱

– داشتن جنبه بین المللی : ۵۱

– مشکل تعریف واحد از جرایم رایانه ای : ۵۱

– عدم تخصص کافی مراجع قضایی و انتظامی : ۵۱

– تغییر پذیری ماهیت دلایل اثبات جرم : ۵۲

– مشکلات خاص مرحله کشف :

۶– عدم هماهنگی کشورهای مختلف و فقدان همکاریهای متقابل :

گفتار اول چالش های نظری، ایران

الف) چالش ها و موانع اساسی فراروی امنیت در فضای مجازی و اینترنت :

ب) چالش های پیشروی فضای سایبردر ایران

گفتار دوم چالش های نظری، استرالیا

الف) چالش ها و موانع اساسی فراروی امنیت در فضای مجازی و اینترنت :

ب) چالش های پیشروی فضای سایبر در استرالیا

مبحث دوم چالش های عملی

گفتار اول چالش های عملی، ایران

الف) نقص هایی که در جرایم رایانه ای ایران وجود دارد

ب) جایگاه ایران در پیروی از کنوانسیون های بین المللی

گفتار دوم چالش های عملی استرالیا

الف) نقصهایی که در جرایم رایانه ای استرالیا وجود دارد :

ب) جایگاه استرالیا در پیروی از کنوانسیونهای بین المللی:

۱)چهارچوب حقوقی بین المللی

۲)کنوانسیون جرایم سایبری اروپا

فصل سوم راهکارها و رهیافت ها

مبحث اول تدابیر نظارتی ( اصلاح قانون )

گفتار اول راهکارها و رهیافت ها، ایران

مراکز دخیل یا تصمیم گیران فضای مجازی در ایران در حل مساله

۱– مجلس شورای اسﻼمی و مجمع تشخیص مصلحت نظام

۲– وزارت ارتباطات و فن آوری اطلاعات ۷۴

– وزارت کشور ۷۵

– وزارت علوم، تحقیقات و فناوری وزارت آموزش و پرورش ۷۵

– حوزه های علمیه ۷۵

– سازمان صدا و سیما

۷– قوه قضاییه ۷۹

– نیروی انتظامی

گفتار دوم راهکارها و رهیافت ها، سترالیا

۱) آموزش و آگاهی:

۲) برنامه ریزی و تهیه مقدمات یک راهکار امنیت رایانه ای:

۳) کشف و بازیابی:

۴)مشارکت و همکاری:

مبحث دوم تمهیدات عملی

تعهد دولت ها نسبت ایجاد نظم عمومی و بین المللی

گفتار اول تمهیدات عملی، ایران

راه کارها و اقداماتموثر بر امنیت فضای مجازی و اینترنت:

گفتار دوم تمهیدات عملی، استرالیا

نقش ها و مسیولیت های حکومت

نتیجه گیری

آزمون فرضیه ها

فهرست منابع

Abstract

کلیدواژه ها

• جرایم رایانه ای
• قانون جرایم رایانه ای ایران
• قانون جرایم رایانه ای استرالیا
• فضای مجازی
• فضای سایبر