صلاحیت محاکم داخلی کشورها در رسیدگی به جنایت بین المللی تجاوز ارضی

عنوان	صلاحیت محاکم داخلی کشورها در رسیدگی به جنایت بین المللی تجاوز ارضی
رشته	حقوق کیفری و جرم شناسی
دانشجو	سعید فرامرزی بابادی
استاد راهنما	حسن پوربافرانی
استاد مشاور	محمود شهیدی
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۴۰۱
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق

صلاحیت محاکم داخلی کشورها در رسیدگی به جنایت بین المللی تجاوز ارضی عنوان رساله ای است که توسط سعید فرامرزی بابادی، با راهنمایی حسن پوربافرانی و با مشاوره محمود شهیدی در سال ۱۴۰۱ و در مقطع دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق دفاع گردید.

چکیده

زمینه و هدف : یکی از جنایات مهم بین المللی ،جنایت تجاوز ارضی است که محاکم داخلی کشورها بعنوان متولی اصلی رسیدگی به جرایم عادی و بین المللی ،بر اساس مبانی و مستنداتی خود را واجد صلاحیت رسیدگی به آن می دانند .هدف این پژوهش، تبیین این اصول و مبانی به همراه چالشها ، شرایط و الزامات محاکم داخلی کشورها در رسیدگی به جنایت تجاوز ارضی ( aggresstion ) می باشد. روش شناسی: رساله حاضر با مطالعه توصیفی تحلیلی در پرتو مراجعه به اسناد و منابع مختلف و رویه های موجود به موضوع صلاحیت محاکم داخلی کشورها در رسیدگی به جنایت تجاوز ارضی پرداخته است. یافته ها و نتایج : مبانی و مستندات کافی در راستای اعمال صلاحیت محاکم داخلی کشورها در رسیدگی به جنایت تجاوز ارضی وجود دارد که در زمینه مبانی اعمال صلاحیت مذکور ، وجه مشترک همه محاکم داخلی مقابله با بی کیفری ،جلوگیری از فرار مجرمان و حفظ نظم عمومی می باشد .در خصوص مستندات صلاحیت این محاکم نیز مواردی از قبیل ماده ۱۷ اساسنامه دیوان کیفری بین المللی ( اصل تکمیلی بودن ) ،اصول مقبول ملل متمدن (بندج ماده ۳۸اساسنامه دیوان بین المللی دادگستری) و اصول چهارده گانه حقوقدانان و محققان دانشگاه پرینستون امریکا ( ۲۰۰۴)قابل ذکر می باشد.البته در این زمینه چالشهای متعددی فرا روی صلاحیت محاکم داخلی است که در دو بخش چالشهای مبتنی بر حقوق داخلی ( مصونیت ، مرور زمان – قانونگذاری ، نحوه دادرسی و استرداد و...) و چالشهای مبتنی بر حقوق بین الملل (لزوم احراز جنایت تجاوز توسط شورای امنیت ،اصل تساوی حاکمیت ها ، تحول در تعریف شاخص های جنایت تجاوز و...) بررسی می گردد. در نهایت این نظر را تقویت می کنیم که پیشرفت های اخیر حقوق بین الملل کیفری از رهگذر توسعه صلاحیت محاکم داخلی و نیز اگاهی جامعه جهانی از ضرورت جرم انگاری و تعقیب جرایم بین المللی این امید را ایجاد کرده که دادگاههای داخلی کشورها بتوانند همچون جرایم بین المللی دیگر به جنایت تجاوز ارضی نیز رسیدگی کنند.

ساختار و فهرست رساله

چکیده

فصل اول : مقدمه

۱–۱– بیان مسیله

۱–۲– اهمیت و ضرورت موضوع

۱–۳– سوالات تحقیق

۱–۴– فرضیه های تحقیق

۱–۵– اهداف مشخص تحقیق

۱–۶– پیشینه تحقیق

۱–۷– جنبه جدید بودن و نوآوری تحقیق

۱–۸– روش تحقیق

۱–۹– سازماندهی پژوهش

فصل دوم: کلیات (مفاهیم،تاریخچه، مبانی و رویکردهای نظری تحقیق)

۲–۱– مفاهیم و عناصر تشکیل دهنده جنایت بین المللی تجاوز ارضی

۲–۱–۱– تعریف جنایت تجاوز در قطعنامه تعریف جنایت تجاوز (قطعنامه ۳۳۱۴)

۲–۱–۲– تعریف جنایت تجاوز در اصلاحات اساسنامه رم (کنفرانس بازنگری کامپالا)

۲–۱–۳– تفاوت مفهومی تعریف جنایت تجاوز در قطعنامه ۳۳۱۴ و اصلاحات اساسنامه رم

۲–۱–۴– عناصر تشکیل دهنده جنایت تجاوز ارضی

۲–۱–۵– ضابطه تفکیکی جنایت تجاوز با سایر جنایات بین المللی

۲–۱–۶– مفهوم صلاحیت تکمیلی دیوان کیفری بین المللی در رسیدگی به جنایت تجاوز ارضی

۲–۲– تاریخچه جنایت تجاوز ارضی

۲–۲–۱– حقوق بین الملل توسل به زور از معاهدات وستفالی تا پیش از تصویب منشور سازمان ملل متحد

۲–۲–۲– حقوق بین الملل توسل به زور پس از تصویب منشور ملل متحد تا کنفرانس بازنگری کامپالا و قطعنامه ۲۰۱۷

۲–۳– مروری بر اصول و مبانی صلاحیتی دادگاه های داخلی کشورها در رسیدگی به جرایم

۲–۳–۱– اصل صلاحیت سرزمینی و مبانی حاکم بر آن

۲–۳–۲– اصل صلاحیت شخصی و مبانی حاکم بر آن

۲–۳–۳– اصل صلاحیت مبتنی به تابعیت مجنی علیه و مبانی حاکم بر آن

۲–۳–۴– اصل صلاحیت واقعی و مبانی حاکم بر آن

۲–۳–۵– اصل صلاحیت جهانی و مبانی حاکم بر آن

۲–۴– رویکردهای نظری و دیدگاه مخالفان و موافقان اعمال صلاحیت محاکم داخلی بر جنایت تجاوز

۲–۴–۱– ارتباط مسیولیت دولت و فرد در جنایات بین المللی (جنایت تجاوز ارضی)

۲–۴–۱–۱– طرح مفهومی فرد – محور

۲–۴–۱–۲– طرح مفهومی دولت – مدار

۲–۴–۱–۳– تجزیه و تحلیل رویکردهای ارایه شده در مورد ارتباط مسیولیت دولت و فرد (پارادایم مسیولیت دوگانه)

۲–۴–۲– دیدگاه های مخالفان و موافقان در اعمال صلاحیت محاکم داخلی در رسیدگی به جنایت تجاوز ارضی

۲–۴–۲–۱– دیدگاه مخالفان اعمال صلاحیت محاکم داخلی در رسیدگی به جنایت تجاوز ارضی

۲–۴–۲–۲– دیدگاه موافقان و مستندات آن ها در اعمال صلاحیت محاکم داخلی در رسیدگی به جنایت تجاوز ارضی

فصل سوم: شرایط، مبانی و چالش های اعمال صلاحیت دادگاه های داخلی کشورها در رسیدگی به جنایت تجاوز ارضی

۳–۱– شرایط و مبانی اعمال صلاحیت دادگاه های داخلی کشورها در رسیدگی به جنایت تجاوز

۳–۱–۱– شرایط و مبانی اعمال صلاحیت بر اساس اصول صلاحیتی

۳–۱–۱–۱– شرایط و مبانی اعمال صلاحیت سرزمینی محاکم داخلی در رسیدگی به جنایت تجاوز ارضی

۳–۱–۱–۲– شرایط و مبانی اعمال صلاحیت شخصی محاکم داخلی در رسیدگی به جنایت تجاوز ارضی

۳–۱–۱–۳– شرایط و مبانی اعمال صلاحیت واقعی محاکم داخلی در رسیدگی به جنایت تجاوز ارضی

۳–۱–۱–۴– شرایط و مبانی اعمال صلاحیت مبتنی بر تابعیت مجنی علیه توسط محاکم داخلی در رسیدگی به جنایت تجاوز ارضی

۳–۱–۱–۵– شرایط و مبانی اعمال صلاحیت جهانی توسط محاکم داخلی در رسیدگی به جنایت تجاوز ارضی

۳–۱–۲– شرایط اعمال صلاحیت براساس الزامات قانونگذاری داخلی و دیوان کیفری بین المللی

۳–۱–۲–۱– الزامات قانون گذاری کشورهای عضو دیوان کیفری بین المللی در رسیدگی به جنایت تجاوز ارضی

۳–۱–۲–۲– الزامات قانونگذاری کشورهای غیر عضو دیوان کیفری بین المللی

۳–۱–۳– تعارضات صلاحیتی دیوان کیفری بین المللی و محاکم ملی در رسیدگی به جنایت تجاوز و راه حل های آن

۳–۱–۳–۱– تعارضات و کنش متقابل در اعمال صلاحیت متقارن عمودی در رسیدگی به جنایت تجاوز

۳–۱–۳–۲– تعارضات در اعمال صلاحیت متقارن افقی در رسیدگی به جنایت تجاوز

۳–۱–۳–۳– قواعد و راه حل های برون رفت از تعارضات صلاحیتی

۳–۱–۴– مرجع ذیصلاح در احراز جنایت تجاوز

۳–۲– بررسی موانع و چالش های مربوط به صلاحیت دادگاه های داخلی کشورها در رسیدگی به جنایت تجاوز ارضی

۳–۲–۱– موانع و چالش های مبتنی بر حقوق داخلی در رسیدگی به جنایت تجاوز ارضی

۳–۲–۱–۱– مصونیت قضایی و عفو متهمان

۳–۲–۱–۲– موانع مربوط به قانون گذاری ، نحوه دادرسی و استرداد

۳–۲–۱–۳– چالش مرور زمان

۳–۲–۲– موانع و چالش های مبتنی بر حقوق بین الملل در رسیدگی به جنایت تجاوز ارضی

۳–۲–۲–۱– تحول در حقوق بین الملل توسل به زور (حرکت از حقوق بین الملل وستفالی به حقوق بین الملل هژمونیک)

۳–۲–۲–۲– تحول در شاخص های تعریف تجاوز در عصر جدید

۳–۲–۲–۲–۱– حملات سایبری و انطباق آن با مفهوم و مصادیق جنایت تجاوز درکنفرانس بازنگری کامپالا

۳–۲–۲–۲–۲– مروری بر مصادیق مورد اختلاف و مشتبه در جنایت تجاوز ارضی

۳–۲–۲–۳– تردیدهای برخاسته از مصالحه کنفرانس بازنگری کامپالا درباره جنایت تجاوز

۳–۲–۲–۴– چالش اصل تساوی حاکمیت و مصونیت دولت در پیشگاه محاکم خارجی (محاکم سایر کشور ها)

۳–۲–۲–۵– نقش شورای امنیت در احراز عمل تجاوزکارانه

فصل چهارم: دستاورد ها و ظرفیت های قضایی بین المللی و اقدامات تقنینی داخلی کشور ها در راستای صلاحیت محاکم داخلی نسبت به جنایت تجاوز ارضی

۴–۱– دستاورد ها و ظرفیت های قضایی بین المللی در راستای صلاحیت محاکم داخلی نسبت به جنایت تجاوز

۴–۱–۱– محاکمات دادگاه نورنبرگ و توکیو و تسری آن به رسیدگی های داخلی مربوط به جنایت تجاوز ارضی

۴–۱–۱–۱– محاکمات دادگاه نورنبرگ بر اساس منشور نورنبرگ و قانون شماره

شورای کنترل

۴–۱–۱–۲– رویه قضایی دادگاه نورنبرگ و اعمال صلاحیت جهانی نسبت به جنایت تجاوز به موجب حقوق بین الملل عرفی

۴–۱–۲– دادگاه های کیفری مختلط (بین المللی شده) و رسیدگی به جنایت تجاوز ارضی

۴–۱–۲–۱– دلایل و مبانی حقوقی تاسیس دادگاه های کیفری مختلط

۴–۱–۲–۱–۱– دلایل تاسیس دادگاه های کیفری مختلط

۴–۱–۲–۱–۲– مبانی قانونی و حقوقی تاسیس دادگاه های کیفری مختلط

۴–۱–۲–۲– تجاوز صدام به خاک ایران و کویت و مسیله صلاحیت دادگاه های جمهوری اسلامی ایران و دادگاه ویژه عراق

۴–۲– نگاهی به اقدامات تقنینی داخلی در راستای مقابله با جنایت تجاوز ارضی

۴–۲–۱– اقدامات تقنینی در اروپا

۴–۲–۱–۱– آلمان

۴–۲–۱–۲– فرانسه

۴–۲–۱–۳– کرواسی

۴–۲–۱–۴– بلغارستان

۴–۲–۲– اقدامات تقنینی در کشورهای روسیه، آسیای میانه و قفقاز

۴–۲–۲–۱– روسیه

۴–۲–۲–۲– اوکراین

۴–۲–۲–۳– آذربایجان

۴–۲–۲–۴– گرجستان

۴–۲–۲–۵– تاجیکستان

۴–۲–۲–۶– ازبکستان

۴–۲–۳– اقدامات تقنینی در آمریکا و کانادا

۴–۲–۴– بایسته ها و پیامدهای فعال نمودن صلاحیت محاکم داخلی ایران در رسیدگی به جنایت تجاوز ارضی

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

الف: نتیجه گیری

ب: پیشنهاد های تحقیق

منابع و مآخذ

(annex)

Abstract

کلیدواژه ها

• جنایت تجاوز
• جنایات بین المللی
• دادگاه های داخلی
• صلاحیت جهانی
• حقوق بین الملل کیفری
• صلاحیت کیفری