جایگاه حقوق بنیادین بشر در رویه دیوان دادگستری اتحادیه اروپا

عنوان	جایگاه حقوق بنیادین بشر در رویه دیوان دادگستری اتحادیه اروپا
رشته	حقوق بین الملل عمومی
دانشجو	صدف صفوی پور
استاد راهنما	سید قاسم زمانی
استاد مشاور	محمد شریف، آرامش شهبازی
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۴۰۲
دانشگاه	دانشگاه علامه طباطبایی

جایگاه حقوق بنیادین بشر در رویه دیوان دادگستری اتحادیه اروپا عنوان رساله ای است که توسط صدف صفوی پور، با راهنمایی سید قاسم زمانی و با مشاوره محمد شریف و آرامش شهبازی در سال ۱۴۰۲ و در مقطع دکتری دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.

چکیده

عملکرد دیوان دادگستری اتحادیه اروپا، از بدو تاسیس تاکنون، حکایت از پویایی این نهاد در جهت توسعه ارزش های حاکم بر اتحادیه، دارد. این روند پویا ،به ویژه در زمینه حمایت از حقوق بنیادین بشر، حایز اهمیت می باشد. زیرا این حوزه از حقوق، در زمان شروع به کار دیوان، اساسا مدنظر موسسان جامعه اروپایی و معاهدات و ارکان مربوطه، نبود. اما امروزه، این فرآیند تا به آنجا پیش رفته است که دیوان دادگستری، به هنگام رسیدگی به پرونده های مطروحه، از هر فرصتی جهت توسعه حقوق بنیادین بشر استفاده می کند. حال آنکه، رسالت این مرجع از ابتدا حمایت از آزادی های بنیادین اقتصادی بوده و نه حقوق بنیادین بشر. بی سبب نیست که اصالت این رویکرد دیوان، گاه مورد تشکیک قرار گرفته، ادعا می شود که تلاش جهت توسعه حمایت از حقوق بنیادین بشر، در راستای حفظ برتری قوانین اتحادیه بر کشورهای عضو، صورت می پذیرد. به هر روی، مسیری که دیوان در آن گام نهاده، شایسته تقدیر است و درعین حال، مصون از انتقاد نیست.

ساختار و فهرست رساله

مقدمه

بخش نخست :نقش دیوان دادگستری اتحادیه اروپا در تحول تفکر موجد اتحادیه

۱ حقوق بنیادین بشر در مسیر عملکرد دیوان دادگستری اتحادیه اروپا و آغاز همسفری

۱ ۱–آغاز به کار دیوان با رویکردی کاملا اقتصادی

۱ ۲ دیوان در ادامه مسیر: ناگزیر از پذیرش توسعه درجهت حفظ جایگاه برتر وهژمونیک

۱ ۳ انعقاد معاهدات اروپایی در جهت رسمیت بخشیدن به جایگاه حقوق بنیادین

۱ ۳ ۱منشور حقوق بنیادین بشر : سند مورد اتکاء دیوان دادگستری اتحادیه اروپا

۱ ۳ ۲ انعقاد پیمان لیسبون: رسمیت بخشیدن به تحول

۱ ۴ –دادخواهی نزد دیوان: فرایندی بدون تشریفات خاص

۲ توسعه حقوق بنیادین : نقش تازه دیوان

۳ لزوم حمایت دیوان از حقوق بنیادین بشر

۴ رویکرد دیوان نسبت به حقوق بنیادین بشر

۵ چالش های دیوان دادگستری اتحادیه اروپا در توسعه حقوق بنیادین بشر

نتیجه گیری

بخش دوم:اعمال توازن میان حقوق و آزادی های بنیادین در رویه دیوان دادگستری اتحادیه اروپا در پرتو ضابطه ی تناسب

۱– حقوق و آزادی های بنیادین : دو مفهوم بنیادین در برابر یکدیگر

۱–۱ مشابهت های حقوق و آزادی های بنیادین

۱–۲ وجوه افتراق میان حقوق و آزادی های بنیادین

۱–۳ تیوری ایجاد توازن میان حقوق و آزادی های بنیادین

۱–۴ تاثیر منشور حقوق بنیادین اتحادیه ی اروپا بر ایجاد توازن میان حقوق بنیادین و آزادی های بنیادین

۱–۵ جایگزین های اعمال توازن ۵۰ ۱–۵ عدم وجود سلسله مراتب میان حقوق و آزادی های بنیادین

۲ ضابطه ی تناسب ؛ استقرار توازن میان حقوق متعارض

۲–۱ چگونگی اعمال ضابطه ی تناسب

۲–۲ ضابطه ی تناسب در رویه ی دیوان دادگستری اتحادیه ی اروپا ۵۸

توازن میان حقوق و آزادی های بنیادین در اتحادیه ی اروپا

۳–۱ پرونده ی اشمیدبرگر: اعمال توازن میان حق آزادی بیان و تجمع و آزادی جابجایی کالاها

۳–۱–۱ نظر قضات

۳–۱–۲ رای دیوان

۳–۱–۳ تحلیل رای دیوان

۳–۱–۴ اعمال ضابطه ی تناسب در معنای دقیق کلمه

۳–۲ پرونده ی اومگا : ایجاد توازن میان کرامت انسانی و آزادی تامین خدمات

۳–۲–۱ پیشینه ی پرونده

۳–۲–۲ نظر قضات

۳–۲–۳ تبیین و تحلیل نظر دیوان

۳–۳ وایکینگ لاین و لاوال : برقراری توازن میان حقوق اجتماعی و آزادی های بنیادین

۳–۳–۱ پیشینه ی پرونده

۳–۳–۲ نظرات قضات و رای دیوان

۳–۴ ارزیابی عملکرد دیوان در برقراری توازن میان حقوق و آزادی های بنیادین

نتیجه گیری

بخش سوم:دو سیستم قضایی در یک منطقه :رابطه ی میان دیوان دادگستری اتحادیه ی اروپا و دیوان اروپایی حقوق بشر

۱– رابطه ی میان دو دادگاه اروپایی

۱–۱ مبانی ارتباط سازمانی میان کنوانسیون و نظم حقوقی اتحادیه ی اروپا

۱–۲ صلاحیت های دیوان دادگستری اتحادیه ی اروپا و دیوان اروپایی حقوق بشر

۱–۲–۱ تزاحم صلاحیت ها

۱–۲–۲ صلاحیت های مکمل

۲ رابطه ی پیچیده کنوانسیون و نظم حقوقی اتحادیه ی اروپا

۲–۱ رویکرد دیوان دادگستری نسبت به الحاق به کنوانسیون در بلندای زمان

۲–۲ رویکرد دیوان در ارجاع دهی به کنوانسیون در بلندای زمان

۲–۲–۱ دوران طولانی پیش از لیسبون

۲–۲–۲ دوران پسالیسبون

۲–۲–۳ دلایل عدم ارجاع در موارد خاص

۲–۳ اصطکاک میان منشور و کنوانسیون

۲–۴ التزام اتحادیه به کنوانسیون و رویه دیوان اروپایی پیش از الحاق

نتیجه گیری : گفتمان میان دو محکمه

بخش چهارم :رویکرد دیوان دادگستری اتحادیه ی اروپا نسبت به حوزه ی آزادی، امنیت و عدالت

۱ حوزه ی آزادی، امنیت و عدالت در آیینه ی حقوق بنیادین اتحادیه ی اروپا

۱–۱ چالش های فراروی افراد در مطالبه ی حقوق بنیادین در تقابل با حوزه ی آزادی، امنیت و عدالت

۱–۲ عدالت کیفری و حقوق بنیادین : با هم یا در برابر هم ؟

۱–۲–۱ عدالت کیفری

۲–۲–۱ اعتماد متقابل و شناسایی متقابل احکام

۲ رویه ی دیوان

۲–۱ مجوز دستگیری اروپایی

۲–۲ پناهندگی و مهاجرت

۲–۲–۱ حذف مهاجران غیرقانونی و مجازات ایشان

۲–۲–۲ حق به دادرسی عادلانه و حق به دریافت خسارت موثردر روند پناهندگی و بازگردانده شدن

۲–۳ حمایت از اطلاعات شخصی

۲–۴ همکاری قضایی در مسایل حقوقی

۲–۴–۱ طول مدت رسیدگی

۲–۴–۲ شناسایی متقابل احکام مدنی و تجاری

۲–۴–۳ نکاح و حضانت

۳ تاثیر شناسایی متقابل بر حاکمیت دول عضو اتحادیه با تکیه بر نقش دیوان دادگستری اتحادیه اروپا

نتیجه گیری

بخش پنجم:نظام تحریم های اتحادیه اروپا : بحران صلاحیتی دیوان در حمایت از حقوق بنیادین

۱ تحریم های هدفمند اتحادیه اروپا

۲ حقوق بنیادین و تحریم های هدفمند در رویه دیوان

۲ ۱ ضابطه تعیین

۲ ۲ اظهار دلیل

۲ ۳ شواهد پشتیبان

۳ تفسیر موسع از صلاحیت دیوان: حمایت از حقوق بنیادین بشر یا حفظ وحدت در نظم حقوقی اتحادیه اروپا

۳ ۱ توسعه عملکرد دیوان در مقابل محدودیت های صلاحیتی اش

۳ ۲ پرونده بانک رفاه کارگران : توسعه صلاحیت دیوان در حوزه سیاست امنیتی و خارجی مشترک اتحادیه اروپا

نتیجه گیری

بخش ششم:دیوان دادگستری اتحادیه اروپا؛ حامی ذات حقوق بنیادین

۱ خاستگاه مفهوم ذات حقوق بنیادین

۱ ۱ مفهوم ذات حقوق بنیادین

۱ ۲ ذات حق و قاعده تناسب : رابطه ای نیازمند شفافیت

۲ اختلال در ذات حق

۳ بند۱ ماده ۵۲: تجلی ذات حق در منشور حقوق بنیادین

۴ تحلیل رویکرد دیوان در حمایت از ذات حقوق بنیادین

۴ ۱ پرونده حقوق دیجیتالی ایرلند : تقلیل ضابطه ی حداکثری به حداقل

۴ ۱ ۱ روند رسیدگی به پرونده حقوق دیجیتالی ایرلند

۴ ۱ ۲ یافته های دیوان

۴ ۱ ۳ نقد رای حقوق دیجتالی ایرلند

۴ ۲ پرونده شرمس

۴ ۲ ۱ نقد رای شرمس

۱۹۸ ۴ ۳ پرونده شرمس ۲: یک رویکرد قوی تر نسبت به حق حریم خصوصی در اتحادیه اروپا

۴ ۴ پرونده Tele۲Sverige و تام واتسون

۴ ۴ ۱ تحلیل رای Tele۲Sverige

جمع بندی

نتیجه گیری

منابع

کلیدواژه ها

• دیوان دادگستری اتحادیه اروپا
• دیوان اروپایی حقوق بشر
• حقوق بنیادین بشر
• آزادی های بنیادین اقتصادی
• تحریم های اروپایی
• ذات حقوق بشر