اقدامات پیش دستانه در رویارویی با تروریسم

عنوان	اقدامات پیش دستانه در رویارویی با تروریسم
رشته	حقوق
دانشجو	لیلا نعمتی
استاد راهنما	راحله سیدمرتضی حسینی، اعظم مهدوی پور
استاد مشاور	روح الدین کردعلیوند، حسن عالی پور
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۳۹۸
دانشگاه	دانشگاه خوارزمی

اقدامات پیش دستانه در رویارویی با تروریسم عنوان رساله ای است که توسط لیلا نعمتی، با راهنمایی راحله سیدمرتضی حسینی و اعظم مهدوی پور و با مشاوره روح الدین کردعلیوند و حسن عالی پور در سال ۱۳۹۸ و در مقطع دکتری دانشگاه خوارزمی دفاع گردید.

چکیده

امروزه رسالت نظام های حقوقی و دولت ها در احیای نظم گسیخته شده توسط اقدامات تروریستی، در تصویب قوانین سرکوبگر و وضع پاسخ های کیفری آن هم پس از وقوع جرایم تروریستی خلاصه نمی شود؛ بلکه جهت کنترل تروریسم راهبرد نوینی در قوانین ارایه شده و نظام های تقنینی به سازوکارهای پیش دستانه قبل از وقوع جرایم تروریستی مجهز شده اند. این رویکرد پیش نگرانه با ابتنای بر اصل احتیاط و مدیریت خطر، به گسترش راهبردهای کنشی از رهگذر ابزارهای اجرایی و قضایی برای کنترل شرایط تهدیدزا منجر شده است. هدف این پژوهش بررسی جایگاه و شناخت مصادیق سازوکارهای پیش دستانه در مواجهه با جرایم تروریستی است. پژوهش حاضر از نظر روش شناسی تحقیق در زمره تحقیقات توصیفی– تحلیلی محسوب شده و در پی پاسخ به این پرسش است که تدابیر پیش دستانه به عنوان یک ابزار قانونی دارای چه ماهیت و مولفه هایی است؟ . پژوهشگر با بهره گیری از منابع و مراجع کتابخانه ای در جهت غنای هر چه بیش تر تحقیق از منابع مختلفی چون کتب، مقالات، متون قوانین داخلی، ترجمه مقالات و قوانین خارجی مرتبط با موضوع مورد پژوهش بهره جسته است. یافته های این پژوهش نشان می دهد رویکردهای پیش دستانه در مهار تروریسم دارای ماهیت پیشگیرانه، تنبیهی، جبرانی، محدودکننده و قهرآمیز بوده و از مولفه–های جایگاه قانونی، مداخله ی اولیه در خطرهای قریب الوقوع، عدم ورود در فرآیند رسیدگی کیفری و استثنایی بودن برخوردار است که نسبت به مظنون های جرایم تروریستی اتخاذ می شود. مهم ترین راهبردهای پیش دستانه در کنترل تروریسم عبارتند از تحدید یا تمنیع مالکیت، محدودیت های ارتباطی، آموزشی و شغلی، الزامات اقامتی، توقیف و بازداشت، تحدید سفرهای شخص، حذف مزایای اجتماعی، لغو شهروندی، منع ورود به مناطق خاص و خروج از آن، تفتیش اماکن، تدابیر شفافیت مالی و جرم انگاری های پیش دستانه. با نگاهی به سیستم تقنینی کشور مشخص می شود که اغلب قوانین داخلی معطوف به زمان پس از ارتکاب جرایم تروریستی بوده و پارادایم جدید مواجهه با تروریسم و تمهیدات پیش دستانه قبل از وقوع حملات تروریستی، جایگاه چندانی در این نظام حقوقی ندارد. لذا با توجه به این خلاء پیشنهاد می شود که تدابیر پیش دستانه به عنوان رهیافتی تکمیل کننده و با ابنتای بر مبانی حقوق بشری در تعیین مکانیسم های قانونی و اجرایی ملی در راستای کنترل تروریسم از سوی مراجع داخلی ایران مورد توجه قرار بگیرد.

کلیدواژه ها

• اقدام پیش دستانه
• پیشگیری
• مداخله اولیه
• مدیریت تروریسم