تقنین در اتحادیه اروپا و آثار آن بر کشورهای عضو

عنوان	تقنین در اتحادیه اروپا و آثار آن بر کشورهای عضو
رشته	حقوق بین الملل
دانشجو	محمد رضا رضایی
استاد راهنما	عباس تدینی
استاد مشاور	فرهاد قاسمی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۰
دانشگاه	دانشگاه شیراز

تقنین در اتحادیه اروپا و آثار آن بر کشورهای عضو عنوان پایان نامه ای است که توسط محمد رضا رضایی، با راهنمایی عباس تدینی و با مشاوره فرهاد قاسمی در سال ۱۳۹۰ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز دفاع گردید.

چکیده

اتحادیه اروپا به عنوان یکی از پدیده های منحصر به فرد حقوق بین الملل و در پی اتحاد کشورهای فرانسه،آلمان غربی،ایتالیا،بلژیک،هلند و لوکزامبورگ و با انعقاد معاهده پاریس (معاهده فولاد و ذغال سنگ اروپایی) در سال ۱۹۵۱ میلادی به وجود آمد و تا زمان تصویب معاهده لیسبون در سال ۲۰۰۷ میلادی با اصلاحات و دگرگونی های اساسی بسیاری همراه بوده است.از جنبه های مهم حقوقی و اساسی اتحادیه اروپا،سیستم و مکانیسم قانونگذاری در آن می باشد؛که در این خصوص،بررسی ساختار،عملکرد،حوزه های قانونگذاری،مسیولیتها و نحوه تصمیم گیری نهاد های قانونگذار اتحادیه اروپا در قالب؛پارلمان،کمیسیون،شورای وزیران و دیوان دادگستری اتحادیه اروپا از اهمیت خاصی برخوردار می باشد؛از سوی دیگر تاثیر قانونگذاری اتحادیه بر کشورهای عضو و تاثیر متقابل کشورهای عضو بر روند قانونگذاری در اتحادیه اروپا نیز بسیار اهمیت دارد،که در این خصوص ارزیابی دو اصل مهم یعنی اصل برتری حقوق اتحادیه اروپا بر حقوق کشورهای عضو و اصل تاثیر مستقیم در حقوق این اتحادیه نمود پیدا کرده است؛به همین جهت این پژوهش نیز بر محوریت این پرسش اساسی شکل می گیرد که؛ماهیت و روش قانونگذاری در اتحادیه اروپا چگونه است و آثار آن بر دولتهای عضو چه می باشد؟در این میان پژوهش حاضر با ارزیابی دقیق تقنین در اتحادیه اروپا و آثار آن بر کشورهای عضو و همچنین بررسی نقاط ضعف و قوت سیستم تقنین در اتحادیه اروپا سعی در ارایه راه حلی کاربردی جهت ارتقای نظام حقوقی و قانونگذاری اتحادیه اروپا و بهره مندی سایر سازمانهای بین المللی منطقه ای از الگوی موفق اتحادیه اروپا دارد.

ساختار و فهرست پایان نامه

فصل اول: مقدمه ۲

۱–۱ : بررسی پیشینه تاریخی اتحادیه اروپا ۱۰

گفتار اول: زمینه های تشکیل اتحادیه اروپایی ۱۰

گفتار دوم: اثرات جنگ جهانی دوم بر روند وحدت اروپا ۱۱

گفتار سوم: بروز جنگ سرد و آثار آن بر روند وحدت اروپا ۱۳

۲–۱: بررسی معاهدات اتحادیه اروپا ۱۴

گفتار اول: معاهدات قبل از ادغام ۱۴

الف:جامعه ذغال سنگ و فولاد اروپایی (معاهده پاریس ۱۹۵۱) ۱۴

ب: معاهدات رم، تشکیل جامعه اقتصادی و جامعه انرژی اتمی اروپا (۱۹۵۷) ۱۶

گفتار دوم: معاهدات بعد از ادغام ۱۸

الف : معاهده بروکسل (۱۹۶۵) ۱۸

ب: قانون اروپای واحد (۱۹۸۶) ۱۹

ج: معاهده ماستریخت و تشکیل اتحادیه اروپا (۱۹۹۲) ۲۱

گفتار سوم: معاهدات مکمل ۲۲

الف : معاهده آمستردام (۱۹۹۷) ۲۲

ب: معاهده نیس (۲۰۰۱) ۲۴

ج: طرح قانون اساسی اتحادیه اروپا و سرنوشت آن (۲۰۰۴) ۲۶

د: معاهده لیسبون (۲۰۰۷) ۲۸

۳–۱ : بررسی شخصیت حقوقی اتحادیه اروپا از دیدگاه حقوق بین الملل ۲۹

گفتار اول : شخصیت حقوقی سازمان های بین المللی از دیدگاه حقوق بین الملل ۳۰

گفتار دوم : شخصیت حقوقی اتحادیه اروپا از دیدگاه حقوق بین الملل ۳۴

الف : صلاحیت انعقاد قراردادهای بین المللی ۳۶

ب: شرکت در سازمان های بین المللی ۳۷

ج : مسیولیت بین المللی ۳۸

د: محدوده صلاحیت در عرصه بین المللی ۳۹

۴–۱: بررسی اهداف اتحادیه اروپا ۴۳

گفتار اول : اهداف اقتصادی اجتماعی ۴۳

گفتار دوم : اهداف سیاسی و امنیتی ۴۴

گفتار سوم : اهداف پلیسی و قضایی ۴۵

۵–۱ : معیارهای عضویت در اتحادیه اروپا (معیارهای کپنهاگ ) و تعداد کشورهای آن ۴۶

گفتار اول: معیارهای عضویت در اتحادیه اروپا (معیارهای کپنهاگ ) ۴۷

الف : معیارهای حقوق بشری ۴۷

ب : معیارهای اقتصادی ۴۷

ج : معیاری سیاسی ۴۸

گفتار دوم : تعداد کشورهای عضو اتحادیه اروپا ۴۹

۶–۱ : نتیجه گیری ۵۰

فصل دوم : بررسی و تحلیل ساختار و صلاحیت های نهادهای قانونگذار اتحادیه اروپا ۵۳

۱–۲: کمیسیون اتحادیه اروپا ۵۳

گفتار اول: ساختار و سازمان کمیسیون اتحادیه اروپا ۵۳

الف: هییت کمیسرها ۵۳

ب: رییس کمیسیون ۵۶

ج: کابینه ها ۵۷

د: ادارات کل و سازمان های خدماتی ۵۸

گفتار دوم: صلاحیت ها و وظایف کمیسیون اتحادیه اروپا ۶۰

الف: آماده سازی و تهیه پیش نویس طرح های مربوط به قوانین اتحادیه اروپا و سیاست های آن(مکانیسم و روش تصمیم گیری) ۶۰

ب: مسیولیت های اجرایی کمیسیون اتحادیه اروپا ۶۲

۱ اختیارات تقنینی ۶۳

۲ مدیریت مسایل مالی اتحادیه اروپا ۶۴

ج: ایفاگر نقش نظارتی از طریق کمیته های مدیریتی و نظارتی ۶۵

د: حفاظت از قوانین اتحادیه اروپا ۶۷

ه: مذاکره کننده و نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات خارجی ۷۲

و: ایفای نقش میانجیگری و مصالحه گر در سطح اتحادیه اروپا ۷۴

ز: نیروی محرک اتحادیه اروپا در راستای نیل به منافع مشترک کشورهای عضو ۷۵

گفتار چهارم: ارزیابی و تحلیل نقش کمیسیون اروپا در سیستم حقوقی اتحادیه اروپا و روند قانونگذاری در آن ۷۶

۲–۲: پارلمان اتحادیه اروپا ۷۸

گفتار اول : ساختار پارلمان اتحادیه اروپا ۷۸

الف: گروه ها (احزاب) سیاسی در پارلمان اروپا ۷۸

۱ گروه سوسیالیست های اروپا (PES) ۷۹

۲ گروه حزب مردم اروپا (EPP) ۸۰

۳ گروه حزب لیبرال، دمکراتیک و اصلاح طلب اروپا (ELDR) ۸۰

۴ اتحادیه گروه اروپا (UFE) ۸۰

۵ گروه کنفدرال چپ های سبز متحد چپ/ شمال اروپا (EUL/NGL) ۸۱

۶ گروه سبز (GG) ۸۱

۷ گروه اتحاد رادیکال اروپا (ERA) ۸۱

۸ گروه اعضای مستقل برای همگرایی ملت های اروپا (I–EN) ۸۱

۹ گروه نمایندگان بدون وابستگی حزبی ۸۲

ب: کمیته های پارلمان اتحادیه اروپا ۸۲

ج: نهادهای سیاسی ۸۴

۱ دفتر ریاست پارلمان اتحادیه اروپا ۸۴

۲ کنفرانس روسا ۸۵

۳ دبیرخانه ۸۵

د: تعداد و نحوه انتخاب نمایندگان پارلمان اتحادیه اروپا ۸۶

گفتار دوم: صلاحیت ها، مکانیسم ، روش های تصمیم گیری و وظایف پارلمان اتحادیه اروپا ۸۸

الف مشارکت با شورای وزیران اتحادیه اروپا در تنظیم قوانین ۸۹

ب نظارت بر کمیسیون و شورای وزیران اتحادیه اروپا ۸۹

ج استیضاح اعضای کمیسیون اتحادیه اروپا به صورت انفرادی یا گروهی ۹۰

د بررسی گزارش کلی سالانه کمیسیون اتحادیه اروپا ۹۱

ه مشارکت در تنظیم بودجه سالانه اتحادیه اروپا ۹۱

و طرح دعوی علیه اقدامات شورای وزیران و کمیسیون در دیوان دادگستری اتحادیه اروپا ۹۲

ز مشارکت با کمیسیون در کمیته های مشترک جهت مذاکره با کشورهای خارج از اتحادیه اروپا ۹۲

ح اظهارنظر و صدور قطعنامه ۹۳

گفتار سوم: ارزیابی و تحلیل نقش پارلمان اروپا در سیستم حقوقی اتحادیه اروپا و روند قانون گذاری در آن ۹۴

۳–۲: شورای وزیران اتحادیه اروپا ۹۶

گفتار اول: ساختار و سازمان شورای وزیران اتحادیه اروپا ۹۷

الف– وزراء ۹۸

ب: کمیته نمایندگان دایمی ۱۰۰

ج: کمیته ها و گروه های کاری ۱۰۱

د: دبیرخانه کل ۱۰۳

ه– : ریاست شورا ۱۰۴

گفتار دوم: صلاحیت ها و وظایف شورای وزیران اتحادیه اروپا ۱۰۶

الف) صلاحیت قانونگذاری ۱۰۶

ب) هماهنگ نمودن سیاست های مالی اقتصادی ۱۰۷

ج) اتخاذ استراتژی های متناسب اشتغال ۱۰۸

گفتار سوم: مکانیسم و روش تصمیم گیری در شورای وزیران اتحادیه اروپا ۱۰۹

الف : مکانیسم تصمیم گیری در شورای وزیران اتحادیه اروپا ۱۰۹

ب : روش های تصمیم گیری در شورای وزیران اتحادیه اروپا ۱۱۲

۱– روش اتفاق آرا ۱۱۲

۲– اکثریت کیفی ۱۱۳

۳– اکثریت ساده ۱۱۳

گفتار چهارم: ارزیابی و تحلیل نقش شورای وزیران اتحادیه اروپا در سیستم حقوقی اتحادیه اروپا و روند قانون گذاری در آن ۱۱۵

۴–۲: دیوان دادگستری اتحادیه اروپا ۱۱۷

گفتار اول: تشکیلات دیوان دادگستری اروپا ۱۱۷

الف قضات دیوان ۱۱۷

ب مستشاران دیوان ۱۱۹

ج دفتر دیوان ۱۲۱

گفتار دوم: تشریفات رسیدگی در دیوان دادگستری اتحادیه اروپا ۱۲۱

الف تشریفات کتبی ۱۲۲

ب تشریفات شفاهی ۱۲۳

ج تشریفات صدور حکم دیوان، اجرا و تجدیدنظرخواهی از آن ۱۲۳

د آراء مقدماتی ۱۲۵

گفتار سوم: شعبه های دادگاه های اتحادیه مستقل از دیوان دادگستری اتحادیه اروپا ۱۲۶

الف: دادگاه بدوی ۱۲۶

ب: دادگاه تجدید نظر (تجدیدنظرخواهی از آراء دادگاه بدوی) ۱۲۷

ج: دادگاه اداری اتحادیه اروپا ۱۲۸

گفتار پنجم : صلاحیت ها و وظایف دیوان دادگستری اتحادیه اروپا ۱۲۸

ب: رسیدگی به تجدیدنظرخواهی از حکم بدوی ۱۲۹

ج: رسیدگی به عدم انجام تعهد کشورهای عضو اتحادیه اروپا ۱۲۹

د: رسیدگی و لغو (بطلان) قوانین اتحادیه اروپا که به صورت غیرقانونی به تصویب رسیده اند ۱۳۰

ه– : اقدام حقوقی به هنگام ترک فعل ( نهادهای اتحادیه اروپا ) ۱۳۲

و: رسیدگی و مشخص نمودن نحوه جبران خسارت هایی که نهادهای اتحادیه اروپا و کارمندان آنها هنگام انجام وظیفه به وجود می آورند ۱۳۳

ز: تفسیر قوانین اتحادیه اروپا ۱۳۴

گفتار پنجم: ارزیابی و تحلیل نقش دیوان دادگستری اروپا در سیستم حقوقی و روند قانون گذاری در اتحادیه و نظارت بر دستورالعمل ها و قوانین مصوب آن ۱۳۵

۵–۲ : نتیجه گیری ۱۴۰

فصل سوم : ارزیابی عوامل موثر و تعیین کننده فرایند قانونگذاری در اتحادیه اروپا ۱۴۴

۱–۳ : بررسی انواع قانون در اتحادیه اروپا ۱۴۴

گفتار اول: معاهدات (اسناد درجه اول) ۱۴۴

گفتار دوم:مجموعه مصوبات نهادهای اتحادیه اروپا ( اسناد درجه دوم ) ۱۴۴

الف : آیین نامه ها ۱۴۵

ب : دستورالعمل ها ۱۴۷

ج : تصمیمات ۱۴۸

د) توصیه ها و نظرات ۱۴۹

۲–۳ : عوامل موثر بر فرآیند قانونگذاری در اتحادیه اروپا ۱۵۰

گفتار اول: مبنا، شرایط و اهمیت موضوع مورد نظر در فرآیند قانون گذاری در اتحادیه اروپا ۱۵۰

الف: مبنای معاهده ای ۱۵۰

ب: شرایط و برداشت های از آن در زمان قانون گذاری ۱۵۱

ج: اهمیت موضوع مورد نظر در فرآیند قانون گذاری ۱۵۳

د: ایجاد توازن و هماهنگی میان مسیولیت های اتحادیه و کشورهای عضو ۱۵۴

گفتار دوم: روش های قانون گذاری در اتحادیه اروپا ۱۵۴

الف: فرآیند مشورت ۱۵۴

ب: شیوه ی همکاری ۱۵۹

ج: فرآیند تصمیم گیری مشترک ۱۵۹

د: فرایند توافق ۱۶۲

۳–۳ : بررسی موردی حوزه های موضوعی قانونگذاری در اتحادیه اروپا ۱۶۳

گفتار اول : امور مالی و اقتصادی ، امور گمرک ، بودجه ، انرژی ، رقابت ، امور تاسیسات و کارخانه ها ، بازار داخلی ، تجارت خارجی ، امور مالیاتی ۱۶۴

الف – امور مالی و اقتصادی ۱۶۴

ب – امور گمرکی ۱۶۴

ج– انرژی ۱۶۵

د – بودجه ۱۶۶

ه – رقابت ۱۶۷

و – امور تاسیسات و کارخانه ها : ۱۶۸

ز– بازار داخلی ۱۶۹

ح – تجارت خارجی ۱۷۰

ط: امور مالیاتی ۱۷۰

گفتار دوم : آموزش و پرورش ، جوانان و ورزش ، رسانه های صوتی و تصویری ، فرهنگ ، سیاست های استخدامی و اجتماعی ، جامعه اطلاعاتی و امور موسسات ۱۷۱

الف – آموزش و پرورش ، ورزش و جوانان ۱۷۱

ب – رسانه های صوتی و تصویری ۱۷۲

ج – فرهنگ ۱۷۴

د – سیاست های استخدامی و اجتماعی ۱۷۵

ه – جامعه اطلاعاتی ۱۷۶

و: امور موسسات ۱۷۷

گفتار سوم : کمک های انسان دوستانه ، حقوق بشر ، مصرف کنندگان ۱۷۷

الف – کمک بشردوستانه ۱۷۷

ب– حقوق بشر ۱۷۸

ج – مصرف کنندگان : ۱۷۹

گفتار چهارم : کشاورزی ، محیط زیست ، سلامت غذایی ، سلامت عمومی ۱۸۰

الف – کشاورزی: ۱۸۰

ب – محیط زیست: ۱۸۰

ج – سلامت غذایی ۱۸۱

د – سلامتی عمومی ۱۸۲

گفتار پنجم : روابط خارجی ، سیاست های امنیتی و خارجی ، سیاست منطقه ای ۱۸۳

الف – روابط خارجی ۱۸۳

ب – سیاستهای امنیتی و خارجی ۱۸۴

ج– سیاست منطقه ای ۱۸۵

گفتار ششم : امنیت ، آزادی ، عدالت و مبارزه علیه جعل و کلاهبرداری ۱۸۶

الف – امنیت ، آزادی و عدالت ۱۸۶

ب – مبارزه علیه جعل و کلاهبرداری ۱۸۷

گفتار هفتم : حمل و نقل ، امور دریایی و شیلات ۱۸۸

الف– حمل ونقل ۱۸۸

ب – امور دریایی و شیلات ۱۸۹

گفتار هشتم : توسعه ( پیشرفت ) ، گسترش ، تحقیقات و نوآوری ۱۹۰

الف – توسعه (پیشرفت ) ۱۹۰

ب : گسترش ۱۹۰

ج –تحقیقات و نوآوری ۱۹۱

۴–۳ : نتیجه گیری ۱۹۲

فصل چهارم : بررسی نقش کشورهای عضو و شهروندان بر روند قانون گذاری در اتحادیه اروپا و تاثیر قانون گذاری در اتحادیه اروپا بر کشورهای عضو آن ۱۹۴

۱–۴: ارزیابی تاثیرگذاری کشورهای عضو (قوای مجریه، مقننه و قضاییه) بر روند قانونگذاری در آن ۱۹۴

گفتار اول: تاثیرگذاری قوه مجریه کشورهای عضو بر روند قانون گذاری در اتحادیه اروپا ۱۹۴

الف: تاثیرگذاری قوه مجریه کشورهای عضو بر کمیسیون اتحادیه اروپا ۱۹۴

ب: تاثیرگذاری قوه مجریه کشورهای عضو بر شورای وزیران اتحادیه اروپا ۱۹۵

گفتار دوم: تاثیرگذاری قوه مقننه کشورهای عضو بر روند قانون گذاری در اتحادیه اروپا ۲۰۰

گفتار سوم: تاثیرگذاری قوه قضاییه کشورهای عضو بر روند قانون گذاری در اتحادیه اروپا ۲۰۳

۲–۴: نقش شهروندان اتحادیه اروپا بر روند قانون گذاری در آن ۲۰۵

گفتار اول: رفراندوم ها ۲۰۵

گفتار دوم: انتخابات پارلمان اروپا ۲۰۷

گفتار سوم: انتخابات پارلمان های ملی کشورهای عضو ۲۰۷

گفتار چهارم: افکار عمومی ۲۰۸

گفتار پنجم: احزاب سیاسی ۲۰۹

گفتار ششم: گروه های دارای نفوذ ملی کشورهای عضو ۲۱۰

۳–۴: بررسی آثار قانون گذاری در اتحادیه اروپا بر کشورهای عضو ۲۱۱

گفتار اول: دیدگاه های مختلف در خصوص ادغام حقوق اتحادیه اروپا و حقوق داخلی کشورهای عضو ۲۱۱

الف: دیدگاه وحدت گرا ۲۱۱

ب: دیدگاه کثرت گرا ۲۱۲

گفتار دوم: اصل برتری حقوق اتحادیه اروپا بر قوانین داخلی کشورهای عضو ۲۱۲

گفتار سوم: اصل تاثیر مستقیم ۲۱۴

الف : شرایط لازم جهت اعمال اصل تاثیر مستقیم ۲۱۵

ب : اصل تاثیر مستقیم در آیین نامه ها ۲۱۶

ج: اصل تاثیر مستقیم در دستورالعمل ها ۲۱۶

د : اصل تاثیر مستقیم در تصمیمات ۲۱۷

ه: تاثیر مستقیم عمودی و افقی ۲۱۸

و: اصل فون کولسون ۲۲۰

ز: تاثیر مستقیم و دعاوی جبران خسارت ۲۲۱

گفتار چهارم: ارتباط دیوان دادگستری اتحادیه اروپا با دادگاه های داخلی کشورهای عضو ۲۲۲

الف: برتری و تفوق احکام دیوان دادگستری اتحادیه اروپا بر احکام صادره در دادگاه های داخلی کشورهای عضو ۲۲۳

ب: صلاحیت صدور رای مقدماتی توسط دیوان دادگستری اتحادیه اروپا ۲۲۵

ج :نقش دیوان دادگستری اتحادیه اروپا بر روند همبستگی کشورهای عضو اتحادیه اروپا ۲۲۷

۴–۴ : بررسی تاثیر قوانین اتحادیه اروپا در رابطه با اشخاص خصوصی ۲۳۱

گفتار اول : مفهوم فرد در حقوق اتحادیه اروپا ۲۳۱

گفتار دوم : تاثیر معاهدات اتحادیه اروپا بر افراد ۲۳۲

گفتار سوم : تاثیر آیین نامه های اتحادیه اروپا بر افراد ۲۳۵

گفتار چهارم:تاثیر دستورالعمل ها ی اتحادیه اروپا بر افراد ۲۳۹

گفتار پنجم : تاثیرات تصمیمات اتحادیه اروپا بر افراد ۲۴۳

۵–۴ : نتیجه گیری ۲۴۶

نتیجه گیری نهایی ۲۴۷

فهرست منابع و ماخذ ۲۵۶

کلیدواژه ها

• اتحادیه اروپا
• جمهوری فدرال آلمان
• قانونگذاری
• کشورهای اتحادیه اروپایی
• پارلمان اروپا
• دیوان دادگستری اتحادیه اروپا
• معاهده پاریس
• نظام پارلمانی
• قانونگذاری
• اتحادیه اروپا
• کمیسیون اروپا
• پارلمان اروپا