رویکردهای عدالت ترمیمی و عدالت کیفری در پیشگیری از تکرار جرم

عنوان	رویکردهای عدالت ترمیمی و عدالت کیفری در پیشگیری از تکرار جرم
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	محبوب خانه سرایی
استاد راهنما	قدرت الله خسروشاهی
استاد مشاور	حسن خیری
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۰
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق

رویکردهای عدالت ترمیمی و عدالت کیفری در پیشگیری از تکرار جرم عنوان پایان نامه ای است که توسط محبوب خانه سرایی، با راهنمایی قدرت الله خسروشاهی و با مشاوره حسن خیری در سال ۱۳۹۰ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق دفاع گردید.

چکیده

برای مقابله با بازگشت بزهکاران به جرم و پیشگیری از سقوط مجدد آنان در وادی بزهکاری، پژوهشگران علوم جنایی از جمله جرم شناسان، از راهکارها و تدابیر متعددی سود جسته اند تا بر این معضل حقوق کیفری فایق آیند.تکرار کنندگان جرم نه تنها با استمرار فعالیت مجرمانه خویش نظم و امنیت اجتماعی را در معرض مخاطره قرار می دهند بلکه هزینه های گزافی را نیز بر اقتصاد عمومی و بودجه نظام عدالت کیفری تحمیل می کنند . با ظهور جرم شناسی و مطالعات کیفرشناختی تلاش برای اصلاح و برگرداندن مجرمین به آغوش جامعه بر اعمال مجازاتها ترجیح یافت و به این ترتیب عدالت ترمیمی عرصه عملی یافت تا بتواند نسبت به عدالت کیفری سهم بیشتری در پیشگیری از تکرار جرم ایفاء نماید.در این پژوهش تلا ش شده، ضمن تبیین اصول، اهداف، و فرآیندهای عدالت کیفری و عدالت ترمیمی و مقایسه آنان در ابعاد مختلف، آثار پیشگیرانه عدالت کیفری ( به ویژه کیفر حبس) در غیر جرایم حدی و آثار پیشگیرانه عدالت ترمیمی به ویژه ( شرمساری و اصلاح ذات البین) و راهکارهای عملی آنها در حوزه پیشگیری از تکرار جرم مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته ، در ادامه به این موضوع اشاره شده که کیفر حبس با ناکارآمدییهای که بر آن مترتب است اغلب اوقات باعث تکرار جرم می شود ولی از طرفی شرمساری و اصلاح ذات البین در عدالت ترمیمی بسته به شرایط لازم و لوازم اجرای آن، وسیله ای برای تقویت حس مسیولیت پذیری در مجرمان نسبت به جامعه و نیز شیوه موثری برای رشد شخصیت و عزت نفس مجرم شده و در نهایت به کاهش تکرار جرم می انجامد.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب:چکیده ۱مقدمه ۲فصل اول:کلیات ۴۱–۱) بیان مسیله و اهمیت پژوهش ۵۱–۲) اهداف تحقیق ۵۱–۳) سوالات تحقیق ۶۱–۴) فرضییه های تحقیق ۶۱–۵) روش تحقیق و شیوه تجزیه و تحلیل ۶۱–۶) پیشینه تحقیق ۷۱–۷) کاربرد تحقیق ۹۱–۸) روش گردآوری اطلاعات ۹۱–۹)ساختار تحقیق ۱۰فصل دوم: اصول ، اهداف و روشهای عدالت کیفری و عدالت ترمیمی

مبحث اول: مبانی نظری و مفهوم شناسی

گفتار اول: معانی لغوی

گفتار دوم: مفاهیم اصطلاحی

مبحث دوم: اصول،اهداف و فرآیندهای عدالت کیفری

گفتار اول: اصول حاکم بر مجازاتها ۰۲الف: اصل قانونی بودن ۰۲ب : اصل شخصی بودن ۲۲ج: اصل تساوی بودن

گفتار دوم: اهداف عدالت کیفری ۲۷الف: بازدارندگی(ارعاب) ۲۷ب: اصلاح و تربیت ۳۱ج: حفظ نظام اجتماعی ۳۲د: برقراری قسط وعدل ۳۳ه: هدف سزادهی

گفتار سوم: فرایندهای عدالت کیفری ۳۵الف: طبقات مجازاتها در قانون مجازات اسلامی ۳۵ب: طبقات مجازاتها بر حسب نسبت آنها با یکدیگر ۳۷ج: طبقات مجازاتها بر حسب موضوع آن

مبحث سوم: اصول،اهداف و روشهای عدالت ترمیمی

گفتار اول: اصول عدالت ترمیمی ۳۹الف: تعدی وتجاوزجرم نسبت به مردم و روابط میان فردی ۳۹ب: تعهدات ناشی از تعدی وتجاوز ۳۹ج: اصلاح امور به عنوان اصلی ترین تعهد

گفتار دوم: اهداف عدالت ترمیمی ۴۱الف: تصمیم گیری توسط افراد متاثرازجرم ۴۲ب: اثر التیام بخش و دگرگون ساز عدالت ترمیمی ۴۳ج: کاهش احتمال وقوع جرایم بعدی

گفتار سوم: فرآیندهای عدالت ترمیمی ۴۴الف: میانجی گری ۴۵ب: حلقه ها یا محافل ۴۷ج: نشست های گروهی ۴۹د: هییت های ترمیمی جامعه محلی

گفتار چهارم: مدل های عدالت ترمیمی ۵۳الف: مدل ناب خواه ۵۳ب: مدل بیشینه خواه

گفتار پنجم: عناصر عدالت ترمیمی ۵۵الف: داوطلبانه بودن ۵۵ب: غیر علنی بودن و محرمانه بودن ۵۵ج: اظهار حقیقت ۵۶د: مواجهه حضوری ۵۷ه: توافق ۵۷و: حمایت

مبحث چهارم: مقایسه عدالت کیفری با عدالت ترمیمی

گفتار اول : وجوه اشتراک از نظر شکلی ۵۹الف) مرحله تعقیب ۵۹ب) مرحله دادرسی و اجرای حکم

گفتار دوم : وجوه اشتراک از نظر ماهوی ۶۱الف) قواعد ناظر بر اجراییات کیفری ۶۱ب) تاخیر در اجرای مجازات

گفتار سوم : وجوه اختلاف از نظر شکلی ۶۶الف) اختلاف از نظر عناصر ۶۶ب) اختلاف از نظر روابط ۶۷ج) اختلاف از نظر برایت متهم ۶۷د) اختلاف از نظر تجدید نظر خواهی ۶۸ه–) اختلاف از نظر دخالت وکیل ۶۸و) اختلاف از نظر علنی و غیرعلنی بودن

گفتار چهارم :وجوه اختلاف از نظر ماهوی ۶۹الف) اختلاف از نظر اصول و ارزش های پیرامون جرم ۶۹ب) اختلاف از نظر اصول و ارزش های پیرامون مجازات ۷۰ج) اختلاف از نظر تعریف و ماهیت جرم ۷۰د) اختلاف از نظر هدف ۷۰ه–) اختلاف از نظر تعیین سوال ۷۱و) اختلاف از نظرپاسخ ۷۱ز) اختلاف از نظر افتراق مبتنی بر سزادهی ۷۱فصل سوم: آثار پیشگیرانه عدالت کیفری و عدالت ترمیمی

محبث اول: پیشینه تاریخی، رویکردها و الگوهای پیشگیری از جرم

گفتار اول: پیشینه تاریخی پیشگیری از جرم

گفتار دوم: رویکردهای پیشگیری از جرم ۷۵الف: رویکرد غیرمستقیم به پیشگیری از جرم ۷۵ب: رویکرد مستقیم به پیشگیری از جرم

گفتار سوم: الگوهای پیشگیری ۷۶الف: پیشگیری عمومی و اختصاص (خصوصی) ۷۶ب: پیشگیری فعال و پیشگیری انفعالی ۷۷ج: پیشگیری مرتکب مدار و بزه دیده محور ۷۷د: پیشگیری اولیه، ثانویه و ثالث ۷۸۱) پیشگیری اولیه و نخستین ۷۹۲) پیشگیری ثانویه یا دومین ۸۰۳) پیشگیری سومین یا ثالث ۸۱ه: پیشگیری کیفری ۸۲۱) پیشگیری عام ۸۲۲) پیشگیری خاص ۸۲و: پیشگیری غیرکیفری ۸۳۱) پیشگیری وضعی ۸۳۲) پیشگیری اجتماعی

مبحث دوم: آثار پیشگیرانه عدالت کیفری

گفتار اول: تاریخچه مجازات حبس در اسلام و ایران ۸۷الف: تاریخچه مجازات حبس در اسلام ۸۷ب: تاریخچه مجازات حبس در ایران

گفتار دوم: علل ناکارآمدی های زندان در پیشگیری از تکرار جرم ۹۳الف: پیشگیری نکردن از ارتکاب بزه ۹۳ب: تکرار جرم در اثر ارتباط زندانیان با یکدیگر ۹۵ج: از بین رفتن حس مسولیت پذیری ۱۰۰د: انحراف های اخلاقی و جنبسی در زندان ۱۰۱ه: طرد اجتماعی و بیکاری ۱۰۱و: خشونتهای زندان ۱۰۳ز: تاثیر زندان بر محله های اطراف ۱۰۳ح: ورود، خرید و فروش و استعمال موادمخدر در زندان ۱۰۵ط: از هم پاشیدگی کانون خانواده ها

گفتار سوم: آثار مثبت مجازات زندان ۱۰۷الف: آثار مثبت سالب آزادی ۱۰۸۱) وظایف اخلاقی ۱۰۸۲) طرد اجتماعی بزهکار ۱۰۸۳) عبرت آموزی و بازدارندگی ۱۰۸۴) ایجاد سازگاری اجتماعی ۱۰۹ب: دیدگاه موافین زندان ۱۰۹۱) صیانت از جامعه و جان مجرم ۱۱۰۲) ماهیت اجبار کنندگی زندان ۱۱۱۳) امتیازات نسبت به سایر مجازات ها ۱۱۲۳–۱) برتری نسبت به اعدام ۱۱۲۳–۲) برتری نسبت به تبعید ۱۱۲۳–۳)برتری نسبت به شلاق ۱۱۲۴) جنبه ترهیبی و ترذیلی زندان ۱۱۳۵) امکان بازسازی و خودسازی مجرم

گفتار چهارم: ارزیابی پیامدهای زندان ۱۱۵الف: ارزیابی پیامدهای اقتصادی زندان ۱۱۵ب: ارزیابی پیامدهای اجتماعی زندان ۱۱۶ج: ارزیابی تاثیر زندان بر خانواده محکوم

مبحث سوم: آثار پیشگیرانه عدالت ترمیمی

گفتار اول: شرمساری و پیشگیری از تکرار جرم ۱۱۷الف: مفهوم و ماهیت شرم ۱۱۸ب: ارتباط حس شرم با نظام اخلاقی درونی و برونی ۱۱۹ج: شرم و احساس مسولیت

گفتار دوم: تفاوت شرم با حس تقصیر، گناه و خجلت و انواع حس شرم ۱۲۱الف: تفاومت حس شرم با حس تقصیر ۱۲۱ب: تفاومت حس شرم با حس گناه ۱۲۲ج: تفاومت حس شرم با حس خجلت ۱۲۲د: انواع حس شرم ۱۲۳ه :تفاوت های شرم مخرب و شرم سازنده

گفتار سوم: کارکردهای حس شرم ۱۲۵الف: کارکردهای عمومی حس شرم ۱۲۵ب: کارکردهای اختصاصی شرم در پیشگیری از تکرار جرم

گفتار چهارم: شرم در نظریه های جرم شناختی ۱۲۶الف: نظریه شرمساری بازپذیر کننده ۱۲۶ب: شرمساری بدنام / تحقیر کننده

گفتار پنجم: ارزیابی آثار پیشگیرانه شرمساری ۱۲۹الف: ارزیابی آثار مثبت شرمساری ۱۲۹ب: ارزیابی آثار منفی شرمساری

مبحث چهارم: اصلاح ذات البین و عدالت ترمیمی

گفتار اول: اصلاح ذات البین در آیات قرآن کریم

گفتار دوم: اصلاح ذات البین در روایات

گفتار سوم: رویکرد ترمیمی اصلاح ذات البین ۱۳۶الف: ارتکاب بزه موجب اخلال در روابط میان اشخاص ۱۳۷ب: ترمیم خسارتها و بازگرداندن اوضاع به حالت قبل از وقوع بزه ۱۳۸ج: مشارکت همه افراد درگیر و متاثر از ارتکاب بزه ۱۳۸د: اجرای اصلاح ذات البین در تمام مراحل رسیدگی

فصل چهارم: نتیجه گیری و پیشنهادات ۱۴۲۱–۴) نتیجه گیری ۱۴۳۲–۴) پیشنهادات ۱۴۸منابع و ماخذ ۱۴۹چکیده انگلیسی((ABSTRACK

کلیدواژه ها

• عدالت ترمیمی
• عدالت کیفری
• تکرار جرم
• جلوگیری از جرم
• اصلاح ذات البین
• حبس
• عدالت ترمیمی
• عدالت کیفری
• پیشگیری
• تکرار جرم
• جرم