صلاحیت مراجع قضایی کشورهای مبدا و مقصد در جرم قاچاق انسان

عنوان	صلاحیت مراجع قضایی کشورهای مبدا و مقصد در جرم قاچاق انسان
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	حجت نصیری پور
استاد راهنما	ابوالفتح خالقی
استاد مشاور	محمدخلیل صالحی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۱
دانشگاه	دانشگاه قم

صلاحیت مراجع قضایی کشورهای مبدا و مقصد در جرم قاچاق انسان عنوان پایان نامه ای است که توسط حجت نصیری پور، با راهنمایی ابوالفتح خالقی و با مشاوره محمدخلیل صالحی در سال ۱۳۹۱ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه قم دفاع گردید.

چکیده

ویژگی فراملی بودن جرم از منظر قانون مبارزه با قاچاق انسان، ارتباط آن با اعتبار و حیثیت بین المللی و ارزش های مورد حمایت جامعه اسلامی، حساسیت های شدید جامعه داخلی و بین المللی، آثار و نتایج فردی، روانی و اجتماعی ناشی از ارتکاب جرم و در نهایت مبانی حقوق بشری مقابله با جرم مزبور مقتضی سیاست کیفری ویژه ای است. این اوصاف موجب تعارض صلاحیت کشورهای مبدا و مقصد در جرم قاچاق انسان می شود. بررسی و تحلیل حدود صلاحیت تقنینی و قضایی ایران موضوعی است که به جهت ویژگی های خاص جرم قاچاق انسان قابل طرح است. در مواردی که مصادیق جرم قاچاق انسان در محدوده قلمرو سرزمینی کشور اعم از قلمرو واقعی و فرضی ارتکاب یابد مشمول اصل صلاحیت سرزمینی می شود، چه ایران به عنوان کشور مبدا باشد چه کشور مقصد یا ترانزیت. اما قانون مبارزه با قاچاق انسان صلاحیت برون مرزی محاکم قضایی ایران را نسبت به مصادیق ارتکابی قاچاق انسان در کشور مقصد بیگانه که در بند ب ماده ۱ قانون مذکور احصاء شده، در فرض مبدا قرار گرفتن ایران و همچنین بر مبنای صلاحیت شخصی فعال توسعه داده است. قانونگذار اعمال صلاحیت در این موارد را برخلاف ماده ۵ و ماده ۷ ق.م.ا. مقید به دستگیری متهم در ایران ننموده است. دادگاه صالح برای رسیدگی به این جرم علی الاصول دادگاه عمومی محل وقوع مصادیق مجرمانه قاچاق انسان خواهد بود مگر در صورت اطلاق محاربه و افساد فی الارض به عمل ارتکابی که در صلاحیت دادگاه انقلاب خواهد بود. اما با عنایت به جواز محاکمه غیابی و عدم تقید دادرسی به دستگیری متهم، به لحاظ محلی دادگاه صالح برای رسیدگی به مصادیق جرم قاچاق انسان ارتکابی در خارج از کشور که مشمول صلاحیت ایران می شود، تعیین نکرده است. توسعه صلاحیت دیوان کیفری بین المللی (ICC) بر مصادیق سازمان یافته قاچاق انسان در قالب جنایت علیه بشریت با توجه به شرایط ماده ۷ اساسنامه دیوان مشکل به نظر می رسد.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه ۱

الف) بیان مساله ۱

ب) پرسشهای تحقیق ۳

ج) فرضیات ۳

د) سابقه و پیشینه تحقیق ۴

ه) ضرورت انجام تحقیق ۴

و) اهداف ۵

ز) روش تحقیق ۵

ک) ساماندهی تحقیق ۵

فصل اول: کلیات ۷

۱–۱ صلاحیت، مفهوم و انواع آن در حقوق جزای بین–الملل ۸

۱–۱–۱ تعریف صلاحیت ۸

۱–۱–۲ انواع صلاحیت ۹

۱–۱–۲–۱ صلاحیت تقنینى ۱۰

۱–۱–۲–۲ صلاحیت قضایی ۱۳

۱–۱–۲–۳ صلاحیت اجرایی ۱۴

۱–۱–۳ رابطه صلاحیتهای تقنینی، قضایی و اجرایی ۱۵

۱–۲ تعریف و مفهوم و ارکان جرم قاچاق انسان ۱۸

۱–۲–۱ تعریف قاچاق ۲۰

۱–۲–۱–۱ تعریف از منظر کنوانسیون پالرمو ۲۲

۱–۲–۱–۲ تعریف از منظر قانون ایران ۲۶

۱–۲–۲ ارکان، عناصر و ویژگى‏هاى جرم قاچاق انسان ۲۷

۱–۲–۲–۱ رکن قانونى ۲۷

۱–۲–۲–۲ رکن مادى ۳۰

۱–۲–۲–۲–۱ رفتار مادى فیزیکی ۳۰

۱–۲–۲–۲–۲ شرایط و ویژگى‏هاى جرم قاچاق انسان ۳۸

۱–۲–۲–۲–۲–۱ فراملى بودن ۳۸

۱–۲–۲–۲–۲–۲ موضوع جرم ۴۲

۱–۲–۲–۲–۲–۳ طرق ارتکاب جرم ۴۳

۱–۲–۲–۲–۲–۴ سازمان یافتگى ۴۸

۱–۲–۲–۲–۳ نتیجه مجرمانه ۵۱

۱–۲–۲–۲–۲–۳–۱ شروع به جرم قاچاق انسان ۵۲

۱–۲–۲–۳ رکن روانى ۵۴

۱–۲–۲–۴ نوع جرم ارتکابی ۵۵

۱–۲–۲–۵ مجرم و مسیولیت کیفری ۵۶

۱–۲–۲–۵–۱ اشخاص حقیقی ۵۷

۱–۲–۲–۵–۱–۱ مباشرت (مباشر مادی و مباشر معنوی) ۵۷

۱–۲–۲–۵–۱–۲ شرکت و معاونت ۶۰

۱–۲–۲–۵–۲ اشخاص حقوقی ۶۱

فصل دوم: صلاحیت تقنینی در جرم قاچاق انسان ۶۴

۲–۱ حدود صلاحیت درون مرزی ایران ۶۶

۲–۱–۱ شیوه و طرق قاچاق انسان از مرزهای کشور ۶۸

۲–۱–۱–۱ ارتکاب جرم از طریق مرزهای اصلی یا واقعی ۷۰

۲–۱–۱–۱–۱ قاچاق از طریق مرزهای زمینی ۷۰

۲–۱–۱–۱–۲ قاچاق از طریق مرزهای دریایی ۷۱

۲–۱–۱–۱–۲–۱ صلاحیت ایران در محدوده مرزهاى دریایى ۷۵

۲–۱–۱–۱–۳ قاچاق از طریق مرزهای هوایى ۸۳

۲–۱–۱–۱–۳–۱ حدود صلاحیت ایران در مرزهای هوایی ۸۴

۲–۱–۱–۲ ارتکاب جرم قاچاق از طریق مرزهای حکمى (قلمرو در حکم حاکمیت) ۸۷

۲–۱–۱–۲–۱ کشتى ۸۸

۲–۱–۱–۲–۲ هواپیما ۸۹

۲–۱–۲ استثنایات اصل صلاحیت سرزمینى ۹۲

۲–۱–۲–۱ مصونیت سیاسى (دیپلماتیک) ۹۳

۲–۱–۲–۲ مصونیت پارلمانى ۹۵

۲–۲ صلاحیت برون مرزى ایران در جرم قاچاق انسان ۹۶

۲–۲–۱ صلاحیت واقعى ۹۷

۲–۲–۱–۱ ماهیت منافع حیاتى و اساسى ۹۸

۲–۲–۱–۲ شرایط اعمال صلاحیت واقعى ۱۰۳

۲–۲–۲ صلاحیت شخصى ۱۰۴

۲–۲–۲–۱ صلاحیت شخصى فعال (مثبت) ۱۰۵

۲–۲–۲–۱–۱ شرایط اعمال صلاحیت ۱۰۷

۲–۲–۲–۱–۱–۱ اهمیت جرم ارتکابى ۱۰۸

۲–۲–۲–۱–۱–۲ اصل مجرمیت متقابل (مجرمیت مضاعف) ۱۰۸

۲–۲–۲–۱–۱–۳ عدم رسیدگى قبلى ۱۰۹

۲–۲–۲–۱–۱–۴ عدم موجبات قانونى براى تعقیب و مجازات مرتکب ۱۱۰

۲–۲–۲–۲ اعمال صلاحیت نسبت به اشخاص موضوع ماده

ق م ا ۱۱۱

۲–۲–۲–۲–۱ اعمال صلاحیت نسبت به ماموران سیاسى و کنسولى ۱۱۲

۲–۲–۲–۲–۲ اعمال صلاحیت نسبت به اتباع بیگانه در خدمت دولت یا مستخدمان دولت ۱۱۳

۲–۲–۲–۳ صلاحیت شخصی منفعل (منفى) ۱۱۵

۲–۲–۳ صلاحیت جهانى ۱۱۷

فصل سوم: صلاحیت قضایی در جرم قاچاق انسان ۱۲۸

۳–۱ صلاحیت محاکم داخلی ۱۲۹

۳–۱–۱ مرجع بدوی ۱۲۹

۳–۱–۱–۱ صلاحیت ذاتی ۱۳۰

۳–۱–۱–۲ صلاحیت محلی ۱۳۳

۳–۱–۱–۲–۱ مصادیق ارتکابی در داخل کشور ۱۳۴

۳–۱–۱–۲–۱–۱ مصادیق آنی ۱۳۴

۳–۱–۱–۲–۱–۲ مصادیق مستمر ۱۳۶

۳–۱–۱–۲–۲ مصادیق ارتکابی در خارج از کشور ۱۳۸

۳–۱–۱–۳ صلاحیت شخصی ۱۴۰

۳–۱–۱–۴ استثنایات قواعد صلاحیت ۱۴۲

۳–۱–۱–۴–۱ صلاحیت اضافی ۱۴۳

۳–۱–۱–۴–۲ احاله ۱۴۵

۳–۱–۲ مرجع تجدیدنظر ۱۴۵

۳–۱–۳ معاضدت قضایی ۱۴۸

۳–۱–۴ تاثیر احکام کیفری خارجی در محاکم قضایی داخلی ۱۵۰

۳–۲ بررسی صلاحیت دیوان کیفری بین المللی (ICC) ۱۵۲

نتایج ۱۵۷

پیشنهادات ۱۶۰

فهرست منابع و مآخذ ۱۶۲

کلیدواژه ها

• قاچاق انسان
• حقوق جزای بین المللی
• مسیولیت جزایی
• جرم سازمان یافته
• صلاحیت قضایی
• زادگاه
• قاچاق انسان
• صلاحیت تقنینی
• صلاحیت قضایی