چالشهای حقوقی نظام حقوق داخلی ایران در رابطه با حفاظت از اموال و آثار تاریخی و فرهنگی از منظر حقوق بین الملل
 | |
| عنوان | چالشهای حقوقی نظام حقوق داخلی ایران در رابطه با حفاظت از اموال و آثار تاریخی و فرهنگی از منظر حقوق بین الملل |
|---|---|
| رشته | حقوق بین الملل |
| دانشجو | افسانه توکلیان |
| استاد راهنما | حسن سواری |
| استاد مشاور | پروین محمدی |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۲ |
| دانشگاه | دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی |
چالشهای حقوقی نظام حقوق داخلی ایران در رابطه با حفاظت از اموال و آثار تاریخی و فرهنگی از منظر حقوق بین الملل عنوان پایان نامه ای است که توسط افسانه توکلیان، با راهنمایی حسن سواری و با مشاوره پروین محمدی در سال ۱۳۹۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی دفاع گردید.
چکیده
آثار و گنجینه های باستانی پیام آور الگوها و سنن نایاب پیشینیان و گویای پیشرفت سبک و مصداق و اسوه های تاریخی و فرهنگی در میان هر قوم و ملتی می باشند. می توان گفت امروزه آثار فرهنگی مبین هویت و سند تشخیص و تمایز تمدن های گوناگون در جهان هستند که بشر کنونی ملزم است خود را به حراست و پشتیبانی از این گنجینه های تجدید ناشدنی وا دارد.به علاوه ضرورت حفاظت از این آثار باستانی به واسطه قرار داشتن آنها در معرض عوامل گوناگون از جمله عوامل نامساعد طبیعی (باران سیل و زلزله) و حملات دشمنان و بیگانگان و حتی خسارات ناخواسته مردم بازدید کننده و ... به وضوح قابل رویت می باشد .به علاوه خسارت مزبور نه به یک فرد و یا یک گروه بلکه به فرهنگ و تمدن یک کشور و یک ملت ،لطمات جبران ناپذیری وارد می کند که اساسا همیشگی خواهد بود . اما آشکارا است که لزوم وجود قوانین و احکام مربوط به حراست از مواریث فرهنگی ، امری است مهم و تلاش جدی در جهت هر چه بهتر انجام شدن این وظیفه کاملا ضروری است. در این پایان نامه نگارنده مفهوم میراث فرهنگی رامورد مطالعه قرار داده است. بدین لحاظ در بخش اول، حمایت از میراث فرهنگی در حقوق ایران و زیرساخت های مورد نیاز آن منجمله تاریخچه توجه به میراث فرهنگی و پیشینه وضع قوانین مناسب در این زمینه ، نواقص قوانین و مصوبات موجود در این زمینه بررسی گردیده و سپس در بخش دوم حمایت از میراث فرهنگی درحقوق بین الملل و زیر ساخت های آن منجمله کنوانسیون ها و معاهدات بین المللی در این زمینه مورد تحلیل قرار گرفته است و در نهایت نواقص و کمبودهای موجود در زمینه حمایت از میراث فرهنگی معرفی می گردد
ساختار و فهرست پایان نامه
فهرست مطالب
مقدمه ۱
بخش اول: حمایت از اموال و آثار تاریخی و فرهنگی در حقوق ایران ۶
فصل اول: میراث فرهنگی ۷
گفتار اول : تعریف میراث فرهنگی ۷
مبحث اول: تعریف آثار تاریخی ۱۰
مبحث دوم: تعریف اموال فرهنگی ۱۱
گفتار دوم :تعریف میراث فرهنگی از منظر حقوق بین الملل ۱۳
گفتار سوم :دیدگاههای نو در جهان ۱۵
مبحث اول: برنامه حافظه جهانی ۱۵
مبحث دوم :میراث دیجیتال ۱۵
مبحث سوم :میراث فرهنگی معنوی ۱۶
فصل دوم :حمایت از اموال و آثار فرهنگی در حقوق ایران ۱۷
گفتار اول :تاریخچه حمایت از میراث فرهنگی در حقوق ایران ۱۷
گفتار دوم :تحول در نقش موافقت نامه های دوجانبه راجع به اموال
تاریخی فرهنگی ۲۱
الف – بخش نخست: دوران استعمار معاهداتی و اعطای امتیاز حفاری ۱۲۷۰–۱۳۰۶ ۲۲
تحول عصر طلایی ناسیونالیسم(۱۳۰۲–۱۳۰۹ ش ۲۳
ب– بخش دوم: دوره سکوت معاهداتی و آزادی مشروط کاوش ها (۱۳۱۰–۱۳۵۸) ۲۵
ج– بخش سوم: ممنوعیت صدور آثار تاریخی فرهنگی و طرح معاهدات پس از انقلاب
اسلامی (۱۳۶۰ تا کنون) ۲۶
۱–موافقت نامه های متنوع ۲۸
۲– تدوین متن نمونه ۲۸
۳– عضویت در کنوانسیون های حفاظت از اموال تاریخی و فرهنگی ۲۹
مبحث اول : قوانین و مصوبات ۳۰
الف– قوانین قبل از انقلاب ۳۰
ب– قوانین پس از انقلاب ۳۲
مبحث دوم : تشکیلات سازمان میراث فرهنگی کشور ۳۲
مبحث سوم : میراث فرهنگی در قانون مدنی ایران ۳۴
اموال فرهنگی تاریخی غیر منقول ۳۴
مشترکات عمومی ۳۴
مباحات ۳۴
اموال مجهول المالک ۳۴
اموال فرهنگی تاریخی منقول ۳۵
مبحث چهارم :جایگاه اموال تاریخی و فرهنگی در آیین نامه ها ۴۰
الف– نظام نامه اجرایی قانون ۱۳۰۹ راجع به حفظ آثار عتیقه ایران ۴۰
ب– آیین نامه اموال فرهنگی ، هنری و تاریخی نهادهای عمومی و دولتی ۴۰
ج– آیین نامه حفاظت از میراث فرهنگی کشور مصوب ۱۳۸۱ شورای امنیت ملی
۴۲
گفتار سوم :تخریب اموال و اثار تاریخی و فرهنگی در حقوق جزای ایران ۴۲
مبحث اول : مواد دوازده گانه فصل نهم قانون تعزیرات مصوب سال ۱۳۷۵ ۴۵
گفتار چهارم: قوانین جزایی در حوزه میراث فرهنگی و ضرورت بازنگری در اندیشه ها
و روش ها ۴۹
مبحث اول: بازنگری در اندیشه ها ۴۹
الف – مروری بر تعریف میراث فرهنگی مطابق قوانین ایران ۵۰
ب– احکام شرعی در باب میراث فرهنگی ۵۲
۱– لاضرر ۵۳
۲– باقیات الصالحات ۵۳
۳– وقف ۵۴
۴ – انفال ۵۵
مبحث دوم: بازنگری در روشها ۵۶
الف– بازشناسی جرایم و مروری بر سیر تحول مجازات ها ۵۷
ب– تخلفات و جرایم حوزه میراث فرهنگی ۵۷
۱–منهدم کردن و خراب کردن و مستور ساختن آثار ملی به اندود یا رنگ و رسم کردن
نقوش و خطوط بر آنها ۵۸
۲–تجاوز به حریم و تخلف از ظوابط حفاظتی حریم ابنیه تاریخی ۵۸
۳– تعمیرات و مرمت غیر مجاز بناهای تاریخی ۵۸
۴– تغییر کاربری بناها و مجموعه های تاریخی ۵۹
۵– تجاوز به اراضی و تپه ها و اماکن مذهبی و تاریخی ثبت شده در فهرست
آثار ملی ۵۹
۶– حفاری های غیر مجاز ۵۹
۷– کشف اتفاقی آثار تاریخی در اثر حفاری و عدم تحویل آن ۵۹
۸– سرقت و معامله اموال و اشیای فرهنگی مسروقه ۶۰
۹– معامله و خرید و فروش غیر مجاز اموال و اشیای فرهنگی ۶۰
۱۰– صدور غیر مجاز یا قاچاق اموال و اشیای فرهنگی ۶۱
ج– مطالعه قوانین سایر کشورها ۶۱
مبحث سوم : نتیجه گیری ۶۲
بخش دوم : حمایت از اموال و آثار تاریخی و فرهنگی در حقوق بین الملل ۶۴
فصل اول: تاریخچه حمایت بین المللی از اموال و آثار تاریخی ۶۵
گفتار اول: پدیداری حقوق عرفی جدیدی در حمایت از میراث فرهنگی ۶۵
مبحث اول: تعهد به حفاظت از اموال فرهنگی در صورت وقوع مخاصمه
مسلحانه ۶۸
مبحث دوم : تعهد به خودداری از تصاحب اموال فرهنگی در سرزمینهای اشغال شده
نظامی و تعهد مربوط به استرداد ۷۴
مبحث سوم : رویه بین المللی ۷۴
گفتار دوم : اصول و منشورهای بین المللی حفاظت ۷۸
مبحث اول :توجه جهانی ۷۹
مبحث دوم : همکاری در زمان صلح در زمینه پیش گیری و سرکوب قاچاق اموال
فرهنگی منقول ۸۱
مبحث سوم : اموال فرهنگی به منزله میراث مشترک بشریت ۸۳
مبحث چهارم : حمایت از فرهنگهای زنده ۸۷
مبحث پنجم : تاسیس سازمان های بین المللی ۹۱
الف– سازمان های بین المللی و حمایت از اموال تاریخی و فرهنگی در زمان جنگ ۹۵
ب– سازمان های بین المللی و حمایت از اموال تاریخی و فرهنگی در زمان صلح ۹۷
ج– نقش سازمان های بین المللی در کمک به حمایت و حفاظت از اموال
تاریخی و فرهنگی ۹۸
مبحث ششم :کنوانسیون ها و توصیه نامه های یونسکو ۹۹
گفتار سوم : ایکوموس ۱۰۲
مبحث اول :تاریخچه پیدایش ۱۰۳
مبحث دوم : وضعیت حقوقی ایکوموس ۱۰۴
مبحث سوم : اهداف و فعالیت ها ۱۰۵
مبحث چهارم :کمیته ملی ایکوموس ایران ۱۰۶
گفتار چهارم : منشورهای بین المللی ایکوموس در حفاظت از اموال فرهنگی ۱۰۷
مبحث اول : منشور توریسم فرهنگی ۱۰۸
مبحث دوم : باغ های تاریخی منشور فلورانس ۱۰۸
مبحث سوم : منشور حفاظت از شهرها و مناطق تاریخی ۱۰۹
مبحث چهارم : منشور بین المللی مدیریت میراث باستان شناسی ۱۰۹
مبحث پنجم :منشور بین المللی حمایت و مدیریت میراث فرهنگی زیر آب ۱۱۰
گفتار پنجم: ایکوم ۱۱۱
مبحث اول :درباره ایکوم ۱۱۱
مبحث دوم : پیشینه ایکوم در ایران ۱۱۲
مبحث سوم : شکل گیری دوباره کمیته ملی موزه ها ی ایران ۱۱۲
فصل دوم کنوانسیون های بین المللی در رابطه با حمایت از اموال فرهنگی و تاریخی
۱۱۴
گفتار اول: کنوانسیون ۱۹۵۴ لاهه در مورد حفاظت از میراث فرهنگی
در زمان جنگ ۱۱۴
الف– پذیرش کنوانسیون ۱۱۵
ب– امضای کنوانسیون ۱۱۵
ج– رسمیت کنوانسیون ۱۱۵
د– تصویب و الحاق کنوانسیون ۱۱۶
ه– مشکلات ماهوی و اجرایی کنوانسیون ۱۱۶
و– منابع کنوانسیون و ارتباط آن با سایر اسناد بین المللی ۱۱۷
ز– دامنه شمول کنوانسیون به لحاظ اعضای متعهد ۱۱۸
ح– دامنه شمول کنوانسیون به لحاظ سرزمین ۱۲۰
ط– دامنه شمول کنوانسیون به لحاظ تعریف ۱۲۰
ی– روشهای اجرایی ۱۲۲
ک– ضمانت اجرا ۱۲۵
مبحث اول : پروتکل ۱۹۹۹ کنوانسیون ۱۹۵۴ لاهه ۱۲۶
مبحث دوم :معاهده لاهه و جنگ ایران و عراق ۱۲۷
الف– تخریب آثار تاریخی ایران ۱۳۰
ب– اقدامات حقوقی ایران ۱۳۳
ج– میراث عراق در جنگ ۱۳۳
گفتار دوم: کنوانسیون وحدت قوانین در مورد عودت بین المللی اموال فرهنگی که سرقت
رفته یا به طور غیر قانونی خارج شده اند ۱۳۴
مبحث اول: دامنه اجرا و تعاریف ۱۳۷
الف– دامنه اجرا ۱۳۸
ب– تعاریف ۱۳۹
مبحث دوم : استرداد اموال فرهنگی سرقت شده ۱۳۹
الف– الزام به استرداد ۱۳۹
ب– مرور زمان ۱۴۰
ج– پرداخت غرامت به متصرف با حسن نیت ۱۴۲
د– حفاری و کاوش غیر قانونی ۱۴۴
مبحث سوم : عودت اموال فرهنگی که به طور غیر قانونی خارج شده اند ۱۴۵
الف– شرایط اعاده میراث فرهنگی ۱۴۶
ب– مرور زمان ۱۴۷
ج– تحدید مقررات فصل سوم ۱۴۹
۱– صلاحیت قضایی ۱۵۰
۲–قواعد مساعد تر ۱۵۲
۳–حقوق انتقالی ۱۵۳
د–مقررات نهایی ۱۵۵
گفتار سوم: کنوانسیون حمایت از میراث فرهنگی و طبیعی جهان ۱۵۸
مبحث اول: تعریف میراث فرهنگی و طبیعی ۱۵۹
مبحث دوم :حمایت ملی از میراث فرهنگی و طبیعی ۱۶۰
مبحث سوم :حمایت بین المللی از میراث فرهنگی و طبیعی ۱۶۲
مبحث چهارم : کمیته بین الدول میراث جهانی ۱۶۳
مبحث پنجم: صندوق حمایت از میراث فرهنگی و طبیعی جهان ۱۶۴
نتیجه گیری ۱۶۶
منابع ۱۷۰
کلیدواژه ها
- میراث فرهنگی
- حقوق بین الملل
- نظام حقوقی
- ایران
- میراث فرهنگی
- حقوق مدنی
- حفاظت