منع انتشار و پخش اخبار نادرست در رسانه ها و اختیار پاسخگویی دولت ها در حقوق بین الملل ارتباطات

عنوان	منع انتشار و پخش اخبار نادرست در رسانه ها و اختیار پاسخگویی دولت ها در حقوق بین الملل ارتباطات
رشته	حقوق ارتباطات
دانشجو	محمد پالیزوانی
استاد راهنما	عباس اسدی
استاد مشاور	محمدرضا ویژه
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۳
دانشگاه	دانشگاه علامه طباطبایی

منع انتشار و پخش اخبار نادرست در رسانه ها و اختیار پاسخگویی دولت ها در حقوق بین الملل ارتباطات عنوان پایان نامه ای است که توسط محمد پالیزوانی، با راهنمایی عباس اسدی و با مشاوره محمدرضا ویژه در سال ۱۳۹۳ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.

چکیده

امروزه به دلیل گسترش روزافزون وسایل ارتباط جمعی و تنوع بی بدیل آن ها، دسترسی و حصول اطمینان به اخبار موثق و قابل اعتماد با سختی مواجه گردیده است؛ تا جایی که نه تنها افراد حقیقی بلکه اشخاص حقوقی و به بیان بهتر دولت ها هم از گزند اخبار نادرست در امان نمانده اند. از این منظر توانایی دولت ها به عنوان حافظان امنیت مادی و معنوی مردمان تحت حکومتشان در مواجه با این اخبار مخرب و اثرگذار، بسیار محدود و ناچیز است و امکان مقابله و محاجه با منتشر و پخش کنندگان اخبار نادرست تقریبا ممکن نیست. عدم الزام به تصحیح و پاسخگویی در قِبال اخبار نادرست و بی اساس منتشرشده از سوی صاحبان رسانه، باعث ایجاد تخریب و تخطیه ی حاکمان توسط ملت ها گردیده و بی ثباتی و نا امنی روانی را به وجود آورده است. شاید کمترین توقع از نهادهای مهم و تاثیرگذار بین المللی در این خصوص طراحی و تدوین مقررات بازدارنده و اِعمال مجازات عبرت آموز است. سوال جدی و اساسی که سعی شد در این اثر برای آن پاسخی مهیا کرد، این است که چرا نهادهای تاثیرگذار و البته قدرتمند نمی توانند و یا به بیان بهتر نمی خواهند در این خصوص اقدام عاجلی را انجام دهند؟ چرا از ظرفیت حقوق بین الملل ارتباطات در تصویب قوانین و عهدنامه های بازدارنده استفاده نمی گردد؟ و هزاران چرای بی پاسخ دیگر؟!

ساختار و فهرست پایان نامه

کلیات

۰– مقدمه ۱

۰–۱– بیان مسیله ۲

۰–۲– پیشینه ۲

۰–۳– سوال تحقیق ۴

۰–۳–۱– سوال اصلی ۴

۰–۳–۲– سوالات فرعی ۴

۰–۴– فرضیه ی اصلی ۵

۰–۵– اهداف و ضرورت انجام تحقیق ۵

۰–۶– روش انجام تحقیق و نقشه ی کار ۵

فصل اول: آزادی بیان و اطلاعات و ابزارهای و

جایگاه آن در قوانین موضوعه کشورها

۱–۱– گفتار اول: مفهوم آزادی بیان و اطلاعات و جایگاه آن در قوانین موضوعه کشورها ۷

۱–۱–۱– مبحث اول: مفهوم آزادی بیان و اطلاعات ۷

۱–۱–۱–۱– بخش اول: آزادی بیان ۷

۱–۱–۱–۱–۱– قسمت اول: تعریف آزادی بیان ۸

۱–۱–۱–۱–۲– قسمت دوم: آزادی بیان در اسناد بین المللی ۱۰

۱–۱–۱–۱–۲–۱– بند اول: آزادی بیان در منشور ملل متحد ۱۰

۱–۱–۱–۱–۲–۲– بند دوم: آزادی بیان در اعلامیه ی جهانی حقوق بشر ۱۱

۱–۱–۱–۱–۲–۳– بند سوم: آزادی بیان در میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی ۱۱

۱–۱–۱–۱–۲–۴– بند چهارم: آزادی بیان در اعلامیه ی هزاره ۱۲

۱–۱–۱–۱–۲–۵– بند پنجم: آزادی بیان در کنفرانس جهانی حقوق بشر ۱۲

۱–۱–۱–۱–۳– قسمت سوم: آزادی بیان در اسناد بین المللی منطقه ای ۱۳

۱–۱–۱–۱–۳–۱– بند اول: آزادی بیان در کنوانسیون اروپایی حقوق بشر ۱۳

۱–۱–۱–۱–۳–۲– بند دوم: آزادی بیان در کنوانسیون آمریکایی حقوق بشر ۱۳

۱–۱–۱–۱–۳–۳– بند سوم: آزادی بیان در منشور آفریقایی حقوق بشر و مردم ۱۴

۱–۱–۱–۱–۳–۴– بند چهارم: آزادی بیان در اعلامیه ی اسلامی حقوق بشر ۱۴

۱–۱–۱–۲– بخش دوم: آزادی اطلاعات ۱۵

۱–۱–۱–۲–۱– قسمت اول: تعریف آزادی اطلاعات ۱۶

۱–۱–۱–۲–۲– قسمت دوم: تاریخچه ی آزادی اطلاعات ۲۰

۱–۱–۲– مبحث دوم: بررسی جایگاه آزادی بیان و اطلاعات در قوانین برخی کشورها ۲۴

۱–۱–۲–۱– بخش اول: جایگاه آزادی بیان و اطلاعات در برخی از کشورهای اروپایی ۲۴

۱–۱–۲–۲– بخش دوم: جایگاه آزادی بیان و اطلاعات در برخی از کشورهای غیر اروپایی ۲۷

۱–۲– گفتار دوم: تعریف و ویژگی های اخبار نادرست ۲۸

۱–۲–۱– مبحث اول: تعریف اخبار نادرست ۲۸

۱–۲–۲– مبحث دوم: ویژگی های اخبار نادرست ۳۰

۱–۲–۳– مبحث سوم: تاکتیک های ارایه ی اخبار نادرست ۳۲

۱–۳– گفتار سوم: تبلیغات سیاسی (پروپاگاندا) و انواع آن ۳۶

۱–۳–۱– مبحث اول: تاریخچه و تعریف پروپاگاندا ۳۶

۱–۳–۱–۱– بخش اول: تاریخچه ی پروپاگاندا ۳۶

۱–۳–۱–۲– بخش دوم: تعریف پروپاگاندا ۳۹

۱–۳–۱–۳– بخش سوم: تبلیغات بین المللی یا امپریالیسم تبلیغاتی ۴۱

۱–۳–۲– مبحث دوم: انواع پروپاگاندا ۴۳

۱–۳–۲–۱– بخش اول: پروپاگاندا سفید ۴۳

۱–۳–۲–۲– بخش دوم: پروپاگاندا خاکستری ۴۳

۱–۳–۲–۳– بخش سوم: پروپاگاندا سیاه ۴۳

۱–۳–۲–۴– بخش چهارم: روش های بهره مندی از پروپاگاندا ۴۴

فصل دوم: اهداف و شیوه های ارایه ی اخبار نادرست

۲–۱– گفتار اول: اهداف انتشار اخبار نادرست ۴۷

۲–۲– گفتار دوم: روش ها و شیوه های ارایه ی اخبار نادرست ۵۲

۲–۲–۱– مبحث اول: شیوه های مستقیم ارایه ی اخبار نادرست ۵۲

۲–۲–۱–۱– بخش اول: شایعه ۵۲

۲–۲–۱–۱–۱– قسمت اول: تعریف شایعه ۵۲

۲–۲–۱–۱–۲– قسمت دوم: اهداف شایعه ۵۳

۲–۲–۱–۱–۳– قسمت سوم: انواع شایعه و ابعاد آن ۵۴

۲–۲–۱–۲– بخش دوم: سانسور ۵۵

۲–۲–۱–۳– بخش سوم: تحریف ۵۶

۲–۲–۱–۳–۱– قسمت اول: علل و دلایل تحریف ۵۶

۲–۲–۱–۳–۲– قسمت دوم: اقسام تحریف ۵۷

۲–۲–۱–۴– بخش چهارم: فریب ۵۸

۲–۲–۱–۵– بخش پنجم: استتار خبری ۵۸

۲–۲–۱–۶– بخش ششم: خبر شویی ۵۹

۲–۲–۲– مبحث دوم: شیوه های غیرمستقیم ارایه ی اخبار نادرست ۶۰

۲–۲–۲–۱– بخش اول: تاکتیک های غیرمستقیم ارایه ی اخبار نادرست ۶۰

۲–۲–۲–۱–۱– قسمت اول: گلچین کردن اخبار ۶۰

۲–۲–۲–۱–۲– قسمت دوم: ساخت دشمن فرضی ۶۱

۲–۲–۲–۱–۳– قسمت سوم: بازی با آمار ۶۱

۲–۲–۲–۱–۴– قسمت چهارم: نقل از منابع ناشناخته یا مبهم خبری ۶۲

۲–۲–۲–۱–۵– قسمت پنجم: معتبر دانستن یک منبع غیر موثق برای یک خبر موثق ۶۲

فصل سوم: پاسخگویی و راه کارهای تحقق آن

۳–۱– گفتار اول: ماهیت پاسخگویی و شرایط آن ۶۴

۳–۱–۱– مبحث اول: ماهیت پاسخگویی ۶۴

۳–۱–۱–۱– بخش اول: تعریف حق پاسخگویی ۶۵

۳–۱–۱–۲– بخش دوم: تاریخچه ی حق پاسخگویی ۶۸

۳–۱–۱–۳– بخش سوم: مبانی نظری حق پاسخگویی ۶۹

۳–۱–۲– مبحث دوم: رابطه ی اشخاص حقیقی و حقوقی (دولت ها) و رسانه ها ۷۱

۳–۱–۲–۱– بخش اول: رابطه ی اشخاص حقیقی و رسانه ها ۷۱

۳–۱–۲–۲– بخش دوم: رابطه ی اشخاص حقوقی (دولت ها) و رسانه ها ۷۲

۳–۱–۳– مبحث سوم: امکان پاسخگویی اشخاص حقیقی و حقوقی در قبال انتشار اخبار نادرست ۷۴

۳–۱–۳–۱– بخش اول: امکان پاسخگویی اشخاص حقیقی (حق بودن پاسخگویی قابل گذشت بودن) ۷۴

۳–۱–۳–۲– بخش دوم: امکان پاسخگویی اشخاص حقوقی (تکلیف بودن پاسخگویی، غیرقابل گذشت، منافع ملی) ۷۶

۳–۱–۴– مبحث چهارم: عهدنامه ی حق تصحیح در عرصه ی بین المللی ۷۷

۳–۱–۴–۱– بخش اول: تاریخچه ی عهدنامه ی حق تصحیح در عرصه ی بین المللی ۷۷

۳–۱–۴–۲– بخش دوم: ارزیابی عهدنامه ی حق تصحیح بین المللی ۷۸

۳–۱–۴–۳– بخش سوم: تحلیل حقوقی عهدنامه ی حق تصحیح بین المللی ۸۰

۳–۱–۴–۴– بخش چهارم: تدوین مقررات موثرتر ۸۲

۳–۱–۴–۵– مبحث پنجم: شروط پاسخگویی ۸۳

۳–۱–۴–۵–۱– بخش اول: شروط ایفای حق پاسخگویی ۸۳

۳–۱–۴–۵–۲– بخش دوم: شروط پاسخ ارایه شده ۸۵

۳–۱–۴–۵–۳– بخش سوم: شروط انتشار پاسخ ۸۶

۳–۱–۴–۵–۴– بخش چهارم: استثنایات حق پاسخگویی ۸۷

۳–۲– گفتار دوم: قوانین، معاهدات و ضمانت اجراهای ناظر بر منع انتشار اخبار نادرست و پاسخ گویی به آن ۸۹

۳–۲–۱– مبحث اول: حق تصحیح رسانه ای در قانون جمهوری اسلامی ایران ۸۹

۳–۲–۱–۱– قسمت اول: حق پاسخگویی در رسانه های مکتوب ۸۹

۳–۲–۱–۲– قسمت دوم: حق پاسخگویی در رسانه های دیداری و شنیداری ۹۲

۳–۲–۲– مبحث دوم: حق پاسخگویی در حقوق بین الملل ۹۶

۳–۲–۲–۱– قسمت اول: اقدامات منطقه ای ۹۶

۳–۲–۲–۱–۱– بند اول: حق پاسخگویی در کنوانسیون اروپایی حقوق بشر ۹۷

۳–۲–۲–۱–۲– بند دوم: حق پاسخگویی در شورای اروپا و اتحادیه ی اروپا ۹۷

۳–۲–۲–۲– قسمت دوم: حق پاسخگویی در اعلامیه ها و معاهدات بین المللی ۹۸

نتیجه گیری ۱۰۰

منابع و مآخذ ۱۰۳

پیوست ها ۱۱۸

فهرست اشکال

عنوان صفحه

شکل شماره ۳– ۱: انواع شایعه و ابعاد آن ۵۴

کلیدواژه ها

• انتشار و پخش
• اختیار پاسخگویی
• حقوق ارتباطات
• پاسخگویی