تحلیل حقوقی اقتصادی قرارداد مشارکت در تولید در بخش بالادستی نفت و گاز

عنوان	تحلیل حقوقی اقتصادی قرارداد مشارکت در تولید در بخش بالادستی نفت و گاز
رشته	حقوق اقتصادی
دانشجو	شهرزاد کاظمی مهیاری
استاد مشاور	فیصل عامری
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۴
دانشگاه	دانشگاه علامه طباطبایی

تحلیل حقوقی اقتصادی قرارداد مشارکت در تولید در بخش بالادستی نفت و گاز عنوان پایان نامه ای است که توسط شهرزاد کاظمی مهیاری، با راهنمایی محمدمهدی حاجیان و با مشاوره فیصل عامری در سال ۱۳۹۴ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.

چکیده

با توجه به لزوم و اهمیت جذب سرمایه گذاری خارجی در امر رشد و توسعه کشور و با در نظر گرفتن این امر که بخش عمده ای از درآمد کشور از درآمد حاصل از منابع نفتی تامین می گردد و به جهت هزینه بربودن انجام عملیات نفتی، ضرورت جذب و تشویق سرمایه گذاران خارجی به این صنعت امری مهم و اجتناب ناپذیر می باشد؛ با توجه به عدم موفقیت در جذب شایسته و بایسته سرمایه گذاری خارجی در حوزه های مختلف و از جمله صنعت نفت، آنچه در این میان اهمیت خود را بیش از پیش نشان می دهد بکارگیری قالب های قراردادی کارآمد می باشد که ضمن تامین منافع حاکمیتی و ملی کشور، قادر به جذب و تشویق سرمایه گذران خارجی به این حوزه باشد، در همین راستا ما به تحلیل حقوقی و اقتصادی قرارداد مشارکت در تولید پرداختیم تا ثابت نماییم که این قالب نه تنها با قوانین کشور مغایرت ندارد و به حق مالکیت کشور میزبان بر منابع نفتی خود، خدشه ای وارد نمی کند، بلکه نسبت به سایر طرق قراردادی از مطلوبیت بیشتری برخوردار می باشد و با توجه به فروض و ابزارهای رویکرد تحلیل اقتصادی با کارآیی اقتصادی سازگاری دارد و نهادی کارآمد برای پیشنهاد به قانون گذار می باشد.

ساختار و فهرست پایان نامه

فصل اول: مقدمه: ۱

۱–۱: بیان مسیله ۲

۱–۲: سوالات و فرضیات تحقیق ۴

۱–۲–۱: سوالات تحقیق ۴

۱–۲–۲: فرضیه های تحقیق ۴

۱–۳: اهداف تحقیق ۵

۱–۴: روش شناسی ۵

۱–۵: مشکلات و تنگناهای احتمالی تحقیق ۶

۱–۶: سازماندهی تحقیق ۶

فصل دوم: کلیات ۸

۲–۱: مقوله ضرورت جذب سرمایه گذاری خارجی در صنعت نفت و گاز ۹

۲–۱–۱: گذری بر مقوله سرمایه گذاری خارجی ۹

۲–۱–۲: ضرورت جذب سرمایه گذاری خارجی در بخش نفت و گاز ۱۴

۲–۱–۳: انواع روش های سرمایه گذاری خارجی در صنعت نفت و گاز ۲۰

۲–۲: معرفی انواع راهکارهای قراردادی در جذب سرمایه گذاران خارجی در صنعت نفت و گاز ۲۳

۲–۲–۱: مبانی عمومی قراردادهای نفتی ۲۴

۲–۲–۱–۱: ماهیت حقوقی قراردادهای نفتی ۲۴

۲–۲–۱–۱–۱: تبعیت قراردادهای نفتی از حقوق ملی (اداری بودن قراردادهای نفتی) ۲۵

۲–۲–۱–۱–۲: تبعیت قراردادهای نفتی از حقوق غیرملی ۲۸

۲–۲–۱–۱–۳: ماهیت خاص قراردادهای نفتی ۳۱

۲–۲–۱–۲: اهداف دولت ها و شرکت های خارجی ۳۴

۲–۲–۱–۳: مشخصات خاص قراردادهای نفتی ۳۵

۲–۲–۲: انواع راهکارهای قراردادی در جذب سرمایه گذاری خارجی در صنعت نفت وگاز ۳۶

۲–۲–۲–۱: ضرورت انعقاد قراردادهای نفتی برای جذب سرمایه گذاری خارجی ۳۶

۲–۲–۲–۱–۱: پایه گذاری صنعت نفت ۳۶

۲–۲–۲–۱–۲: انواع ترتیبات قراردادی در جذب سرمایه گذاری خارجی ۳۸

۲–۲–۲–۱–۲–۱: نظام امتیازی ۴۰

۲–۲–۲–۱–۲–۲: قراردادهای مشارکت ۴۲

۲–۲–۲–۱–۲–۲–۱: قراردادهای مشارکت در تولید ۴۲

۲–۲–۲–۱–۲–۲–۲: قراردادهای مشارکت در سرمایه گذاری (Joint Venture) ۴۳

۲–۲–۲–۱–۲–۳: قراردادهای خدمات ۴۵

۲–۲–۲–۱–۲–۳–۱: قراردادهای خدمات توام با خطر ۴۵

۲–۲–۲–۱–۲–۳–۲: قراردادهای بیع متقابل ۴۶

۲–۲–۲–۱–۲–۳–۳: قراردادهای صرفا خدماتی ۴۹

۲–۲–۲–۱–۳: تحولات قانونی قراردادهای نفتی در ایران ۵۰

۲–۲–۲–۱–۳–۱: دوران امتیاز تا ملی شدن صنعت نفت (۱۳۳۰–۱۲۵۱) ۵۰

۲–۲–۲–۱–۳–۲: از ملی شدن نفت ۱۳۳۰ تا پیروزی انقلاب (۱۳۵۷–۱۳۳۰) ۵۲

۲–۲–۲–۱–۳–۳: قوانین پس از انقلاب ۵۷

فصل سوم: تحلیل حقوقی قراردادهای مشارکت در تولید ۶۴

۳–۱: مبانی قرارداد مشارکت در تولید ۶۵

۳–۱–۱: تعریف قرارداد مشارکت در تولید ۶۵

۳–۱–۲: مفهوم قرارداد مشارکت در تولید ۶۸

۳–۱–۳: ساختار (ارکان) قرارداد مشارکت در تولید ۷۲

۳–۱–۳–۱:شروط تنظیم کننده ۷۴

۳–۱–۳–۱–۱: مالکیت ۷۴

۳–۱–۳–۱–۱–۱: مفهوم مالکیت در قراردادهای نفتی ۷۵

۳–۱–۳–۱–۱–۱–۱: نظام مالکیت خصوصی ۷۶

۳–۱–۳–۱–۱–۱–۲: نظام مالکیت دولتی ۷۷

۳–۱–۳–۱–۱–۲: نحوه مالکیت منابع نفت در فقه اسلامی ۷۸

۳–۱–۳–۱–۱–۲–۱: انواع معادن ۷۸

۳–۱–۳–۱–۱–۲–۲: نظام بهره برداری از منابع ۷۹

۳–۱–۳–۱–۱–۲–۲–۱: معادن جزء انفال ۸۰

۳–۱–۳–۱–۱–۲–۲–۲: معادن جزء مشترکات عامه (مباحات) ۸۱

۳–۱–۳–۱–۱–۲–۲–۳: تبعیت معدن از ملکیت زمین ۸۲

۳–۱–۳–۱–۱–۳: نظام حقوقی مالکیت نفت در حقوق ایران (بررسی موردی قراردادهای مشارکت در تولید) ۸۳

۳–۱–۳–۱–۱–۳–۱: رژیم حقوقی حاکم بر بهره برداری از منابع نفتی در ایران ۸۳

۳–۱–۳–۱–۱–۳–۲: مفهوم مالکیت بر منابع نفتی در حقوق ایران ۸۸

۳–۱–۳–۱–۱–۳–۳: بررسی موردی قراردادهای مشارکت در تولید ۹۱

۳–۱–۳–۱–۱–۳–۳–۱: بررسی نظرات متفاوت و ارزیابی ماهیت حق پیمانکار ۹۱

۳–۱–۳–۱–۱–۳–۳–۱–۱: بررسی نظرات متفاوت ۹۲

۳–۱–۳–۱–۱–۳–۳–۱–۲: ارزیابی ماهیت حق پیمانکار ۹۸

۳–۱–۳–۱–۱–۳–۳–۱–۲–۱: بررسی نوع حق پیمانکار ۹۸

۳–۱–۳–۱–۱–۳–۳–۱–۲–۲: تطبیق قرارداد مشارکت در تولید با سایر قراردادها ۱۰۱

۳–۱–۳–۱–۱–۳–۳–۱–۲–۲–۱: عقد جعاله ۱۰۱

۳–۱–۳–۱–۱–۳–۳–۱–۲–۲–۲: اعطای امتیاز ۱۰۳

۳–۱–۳–۱–۱–۳–۳–۱–۲–۲–۳: مشارکت مدنی ۱۰۳

۳–۱–۳–۱–۱–۳–۳–۱–۲–۲–۴: عقد مزارعه ۱۰۴

۳–۱–۳–۱–۱–۳–۳–۱–۲–۲–۵: قراردادهای خدماتی ۱۰۵

۳–۱–۳–۱–۱–۳–۳–۱–۲–۲–۶: عقد معاوضه ۱۰۶

۳–۱–۳–۱–۱–۳–۳–۱–۲–۲–۷: نهاد مشارکت در سرمایه گذاری (Joint Venture) ۱۰۷

۳–۱–۳–۱–۱–۳–۳–۱–۲–۲–۸: ماده

قانون مدنی ۱۰۷

۳–۱–۳–۱–۱–۴: نظام مالکیت و حاکمیت بر نفت در بیانیه های سازمان ملل (اصل حاکمیت دولت ها

بر منابع طبیعی) ۱۰۸

۳–۱–۳–۱–۲: طرفین قرارداد مشارکت در تولید ۱۱۱

۳–۱–۳–۱–۳: توصیف ناحیه قرارداد، مدت قرارداد و شرط انصراف از نواحی ۱۱۳

۳–۱–۳–۱–۴: شروط تضمین کننده نفع اقتصادی دولت میزبان ۱۱۴

۳–۱–۳–۲: شروط مالی و وضعیت تولید ۱۱۵

۳–۱–۳–۳: پوشش هزینه ها، مشارکت در تولید و مالیات بر درآمد و منفعت ۱۱۷

۳–۱–۳–۳–۱: پوشش هزینه ها ۱۱۷

۳–۱–۳–۳–۲: مشارکت در تولید ۱۱۸

۳–۱–۳–۳–۳: مالیات بر درآمد، مالیات ۱۲۰

۳–۱–۳–۴: جنبه های اقتصادی ۱۲۱

۳–۱–۳–۵: جنبه های سازمانی و عملیاتی مشترک ۱۲۲

۳–۱–۳–۵–۱: جنبه های سازمانی ۱۲۲

۳–۱–۳–۵–۲: جنبه های عملیاتی ۱۲۲

۳–۱–۳–۵–۲–۱: نظارت بر عملیات ۱۲۳

۳–۱–۳–۵–۲–۲: همکاری مشترک بین پیمانکار و طرف دولتی ۱۲۴

۳–۱–۳–۵–۲–۳: مشارکت دولت ۱۲۴

۳–۱–۳–۶: موضوعات حقوقی و غیرعملی ۱۲۵

۳–۱–۳–۶–۱: تضمینات ۱۲۵

۳–۱–۳–۶–۲: مسیولیت ها ۱۲۶

۳–۱–۳–۶–۳: تنظیم منافع ۱۲۶

۳–۱–۳–۶–۴: مالکیت دارایی های منقول و غیرمنقول ۱۲۷

۳–۱–۳–۶–۵: رازداری اطلاعات ۱۲۷

۳–۱–۳–۶–۶: حل اختلاف، قانون قابل اجرا، اصلاح و خاتمه قرارداد ۱۲۸

۳–۲: بررسی قابلیت اعمال قراردادهای مشارکت در تولید با مقررات قانونی ۱۲۹

۳–۲–۱: بررسی موضع قوانین پیش از انقلاب ۱۲۹

۳–۲–۲: بررسی موضع قوانین پس از انقلاب ۱۳۲

۳–۲–۲–۱: قانون اساسی ۱۳۳

۳–۲–۲–۲: قانون نفت ۱۳۶۶ ۱۳۶

۳–۲–۲–۳: قوانین بودجه سالانه ۱۳۷

۳–۲–۲–۴: قانون اجازه به شرکت ملی نفت ایران جهت اجرای طرح های اکتشاف، توسعه، بهره برداری

از میدان های نفت و گاز دریای خزر مصوب ۴/۳/۱۳۷۹ ۱۲۸

۳–۲–۲–۵: قوانین برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور ۱۴۰

۳–۲–۲–۵–۱: قوانین برنامه توسعه اول تا سوم ۱۴۱

۳–۲–۲–۵–۲: قانون برنامه چهارم توسعه ۱۴۱

۳–۲–۲–۵–۳: قانون برنامه پنجم توسعه ۱۴۸

۳–۲–۲–۶: قانون اصلاح قانون نفت ۱۳۶۶ مصوب ۱۳۹۰ ۱۴۹

۳–۲–۲–۷: قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت مصوب ۲/۹/۱۳۹۱ ۱۵۳

فصل چهارم: تحلیل اقتصادی قراردادهای مشارکت در تولید ۱۵۸

۴–۱: مفهوم و حوزه تحلیل اقتصادی حقوق (حقوق و اقتصاد) ۱۵۸

۴–۱–۱: مفهوم تحلیل اقتصادی حقوق ۱۵۸

۴–۱–۲: فروض و ابزارهای رویکرد تحلیل اقتصادی حقوق ۱۶۰

۴–۱–۳: اهمیت امروزی رویکرد تحلیل اقتصادی حقوق ۱۶۱

۴–۲: بررسی مطلوبیت قراردادهای نفتی ۱۶۳

۴–۲–۱: برنامه ریزی استراتژیک و ماتریس تحلیل SWOT ۱۶۴

۴–۲–۱–۱: تعریف برنامه ریزی استراتژیک ۱۶۴

۴–۲–۱–۲: فرآیند (مراحل) مدیریت استراتژیک ۱۶۶

۴–۲–۱–۳: روش SWOT ۱۶۶

۴–۲–۱–۳–۱: عوامل بیرونی ۱۶۸

۴–۲–۱–۳–۲: عوامل درونی ۱۶۹

۴–۲–۱–۴: تحلیل اقسام قراردادهای نفتی با استفاده از روش SWOT ۱۷۰

۴–۲–۱–۴–۱: بررسی مطلوبیت قراردادهای امتیازی ۱۷۱

۴–۲–۱–۴–۱–۱: قوت ها ۱۷۲

۴–۲–۱–۴–۱–۲: ضعف ها ۱۷۵

۴–۲–۱–۴–۱–۳: فرصت ها ۱۷۵

۴–۲–۱–۴–۱–۴: تهدیدها ۱۷۶

۴–۲–۱–۴–۲: بررسی مطلوبیت قراردادهای مشارکت در تولید ۱۷۷

۴–۲–۱–۴–۲–۱: قوت ها ۱۷۹

۴–۲–۱–۴–۲–۲: ضعف ها ۱۷۹

۴–۲–۱–۴–۲–۳: فرصت ها ۱۷۹

۴–۲–۱–۴–۲–۴: تهدیدات ۱۸۰

۴–۲–۱–۴–۳: بررسی مطلوبیت قراردادهای خدماتی ۱۸۱

۴–۲–۱–۴–۳–۱: قوت ها ۱۸۲

۴–۲–۱–۴–۳–۲: ضعف ها ۱۸۲

۴–۲–۱–۴–۳–۳: فرصت ها ۱۸۶

۴–۲–۱–۴–۳–۴: تهدیدات ۱۸۷

۴–۳: بررسی مقایسه ای قراردادهای مشارکت در تولید با قراردادهای امتیازی مدرن و خدماتی ۱۹۱

۴–۳–۱: ارجحیت قرارداد مشارکت در تولید بر قراردادهای امتیازی مدرن ۱۹۱

۴–۳–۲: ارجحیت قراردادهای مشارکت در تولید بر قراردادهای بیع متقابل ۱۹۲

۴–۴: نظریه اقتصادی قراردادها و اهداف آن ۱۹۸

۴–۴–۱: بازی نمایندگی ۱۹۹

۴–۴–۲: ایفاء و نقض کارآمد و معیار جبران خسارت ۲۰۴

۴–۴–۳: مزیت قرارداد مشارکت در تولید (ارتباطات بادوام) ۲۰۵

۴–۴–۴: تبادل اطلاعات ۲۰۶

۴–۴–۵: قواعد تکمیلی و کاهش هزینه های مبادله ۲۰۷

فصل پنجم: جمع بندی، نتیجه گیری و پیشنهادات ۲۰۸

۵–۱: جمع بندی و نتیجه گیری ۲۰۹

۵–۲: پیشنهادات ۲۲۳

فهرست منابع ۲۲۴

کلیدواژه ها

• تحلیل حقوقی
• تحلیل اقتصادی
• قرارداد مشارکت در تولید
• بالادست (صنعت نفت)
• کارایی اقتصادی
• تعهدات (حقوق)
• حقوق قراردادها
• قراردادهای نفت و گاز
• تحلیل اقتصادی
• قرارداد اقتصادی
• مشارکت
• سرمایه گذاری خارجی
• صنعت گاز