اصل عدم تبعیض در پرتو نظرات شورای نگهبان
 | |
| عنوان | اصل عدم تبعیض در پرتو نظرات شورای نگهبان |
|---|---|
| رشته | حقوق عمومی |
| دانشجو | غلامعلی قنبرپور دربندی |
| استاد راهنما | محمدرضا ویژه |
| استاد مشاور | مهدی رضایی |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۴ |
| دانشگاه | دانشگاه علامه طباطبایی |
اصل عدم تبعیض در پرتو نظرات شورای نگهبان عنوان پایان نامه ای است که توسط غلامعلی قنبرپور دربندی، با راهنمایی محمدرضا ویژه و با مشاوره مهدی رضایی در سال ۱۳۹۴ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.
چکیده
اصل برابری و منع تبعیض ناروا یکی از بنیادی ترین اصول حقوق اساسی و از پایه های اصلی مردم سالاری می باشد. اصل برابری سابقه طولانی در تاریخ بشر دارد و دولت ها همواره در تلاش برای رسیدن به برابری و کاهش تبعیض های ناروا در بین شهروندان بوده اند. اصل عدم تبعیض یکی از مهمترین مشکلات در نظام حقوقی هر کشوری است. مبهم بودن این اصل همراه با عدم شناسایی دقیق منابع منع تبعیض ناروا در نظام های حقوقی، اجرای آن را با مشکل روبرو کرده است. تنها در برخی نوشته ها به ذکر مصایق، که آن هم بیانگر گوشه ای از این اصل است، اکتفا کرده اند. تحلیل تصمیمات و آرای نهاد دادرس قانون اساسی در بررسی مصوبات تبعیض آمیز پارلمان مهمترین منبع برای تبیین مفهوم اصل عدم تبعیض است. که می توان با تحلیل نظرات و آرای این نهاد عوامل تاثیرگذار بر عدم رعایت اصل برابری در نظام های حقوقی را مشخص کرد. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز در اصول متعدد رعایت اصل برابری و منع تبعیض ناروا را در بین شهروندان تضمین نموده است. در این پژوهش سعی شده است، با تحلیل نظرات شورای نگهبان از چگونگی تضمین اصل عدم تبعیض اطلاع حاصل کرد و منابع(منابع داخلی و منابع بین المللی) استنادی شورای نگهبان در منع اجرای تبعیض ناروا را شناسایی کرد. در ادامه معیارهای که شورا با استفاده ار آن گروه ها و افراد موضوع مصوبه را در برخورداری از تکلیف، حق و امتیاز برابر مورد سنجش قرار می دهد، بیان نمود. همچنین با تحلیل قوانین تبعیض آمیز در صدد آن هستیم، عواملی موثر بر نظرات شورای نگهبان در خصوص منع تبعیض ناروا را تبیین کنیم.
ساختار و فهرست پایان نامه
مقدمه ۱
فصل اول:منابع منع تبعیض ناروا ۷
مبحث اول منابع داخلی منع تبعیض ناروا ۹
گفتار اول قانون اساسی ۱۰
بنداول منع و رفع تبعیض ناروا ۱۰
بند دوم حقوق برابر افراد ملت و گروه ها و عدم برتری گروهی بر گروه های دیگر ۱۳
بند سوم حمایت یکسان قانون از تمام شهروندان و گروه ها ۱۴
بند چهارم سایر موارد اصل برابری ۱۵
۱)امنیت قضایی برابر ۱۶
۲)نقش برابر شهروندان در حق تعیین سرنوشت ۱۶
گفتار دوم قانون عادی ۱۸
بند اول قوانین مصوب مجلس شورا اسلامی ۱۹
بند دوم قوانین مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام ۲۱
گفتار سوم مقررات شرع اسلام ۲۳
گفتار چهارم عرف و اصول حقوقی ۲۵
بند اول عرف ۲۵
بند دوم اصول حقوقی ۲۶
مبحث دوم امکان سنجی استناد به منابع بین المللی برای منع تبعیض ناروا ۲۹
گفتار اول جایگاه منابع بین المللی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران ۳۱
گفتار دوم بررسی موانع و راهکار های استناد به منابع بین الملل (در خصوص منع تبعیض) ۳۳
بنداول موانع استناد به منابع بین المللی در نظام حقوقی ایران ۳۴
بند دوم راهکار استناد به منابع بین المللی در نظام حقوقی ایران برای منع تبعیض ۳۵
فصل دوم:معیارهای شناسایی و تضمین منع تبعیض ناروا ۳۸
مبحث اول معیارهای مبتنی بر تکلیف برابر ۴۰
گفتار اول معیار عدم تکلیف مضاعف برای یک گروه ۴۲
بند اول تکلیف مضاعف برای یک گروه در تامین هزینه های عمومی ۴۲
بند دوم تکلیف مضاعف برای یک گروه استخدامی برای ورود به خدمت عمومی ۴۳
گفتار دوم معیار عدم ایجاد تکلیف برای یک گروه ۴۵
بند اول منع عدم تکلیف(مسیولیت)برای یک گروه در برابر انجام عملی مشابه ۴۵
بند دوم محدودیت در حاکمیت و اقتدار دولت به جهت عدم تکلیف و مسیولیت ۴۷
مبحث دوم معیارهای مبتنی بر حقوق برابر ۵۰
گفتار اول معیار ممانعت از ایجاد حق برای یک گروه ۵۲
بند اول تناسب میان گروه های فنی و علمی در برخورداری از حق ۵۲
بند دوم عدم رفتار برابر در مقابل گروه های یکسان در برخورداری از حق ۵۳
بند سوم برابری طرفین دعوا در برخورداری از دادرسی عادلانه ۵۶
گفتار دوم معیار ممانعت از اعمال حق برای یک گروه ۵۸
بند اول نادیده انگاری حق مکتسب ۵۸
بند دوم ممانعت از اعمال حق برای یک گروه به دلیل عدم انسجام(ناهماهنگی) قوانین ۶۰
بند سوم ممانعت از اعمال حق یک گروه به جهت حمایت از گروه دیگر ۶۳
بند چهارم ممانعت از مشارکت همگانی به دلیل ایجاد محدودیت ۶۵
گفتار سوم اعطای حقوق تبعیض آمیز ۶۷
بند اول اعطای حقوق تبعیض آمیز به دلیل ابهام مصوبه ۶۸
بند دوم رفتار نابرابر در اعطای حقوق برای اشخاص در یک وضعیت حقوقی ۷۱
بند سوم تناسب میان اعطای حق و اعضای گروه در برخورداری از این حق ۷۲
بند چهارم تناسب میان وضعیت حقوقی اشخاص و اعطای حقوق به آنها ۷۳
مبحث سوم معیارهای مبتنی بر امتیاز برابر ۷۶
گفتار اول معیار اعطای امتیاز برای یک گروه ۷۷
بند اول عدم رعایت برابری در رفتار میان گروه های یکسان به جهت اعطای امتیاز به یک گروه ۷۷
بند دوم عدم رعایت حق مکتسب گروهی به جهت اعطای امتیاز به یک گروهی دیگر ۷۸
بند سوم محدودیت در اقتدار دولت به دلیل اعطای امتیاز به یک گروه ۸۰
گفتار دوم امتیازات خاص حمایت از مشاغل حاکمیتی ۸۲
بند اول عدم گسترش امتیازات حاکم به شخص حاکم ۸۳
فصل سوم:ارزیابی رویکرد شورا و عوامل تاثیر گذار بر آن در برابر منع تبعیض نارو ۸۴
مبحث اول ارزیابی رویکرد سنجش بر اساس معیار ۸۶
گفتار اول بررسی قوانین تبعیض آمیز با رویکرد شورای نگهبان در منع تبعیض ناروا ۸۷
بند اول شناسایی گروه ها در برخورداری از تکلیف، حق و امتیاز برابر ۸۷
بند دوم گسترش امتیازات به اشخاص غیر حاکم ۸۹
بند سوم وجود رفتار نابرابر در موضوع قانون ۹۰
بند چهارم عدم مشارکت برابر شهروندان در حق تعیین سرنوشت ۹۱
گفتار دوم ارزیابی کارایی سنجش براساس معیار ۹۴
بند اول تخلف شورای نگهبان از رویه سنجش براساس معیار ۹۴
بند دوم تحلیل رویه شورای نگهبان در ممانعت از اجرای تبعیض ناروا ۹۶
مبحث دوم عوامل موثر بر نظرات شورای نگهبان ۹۹
گفتار اول تاثیر عوامل درونی سازمانی شورای نگهبان ۱۰۰
بند اول تغییر دوره ای اعضای شورای نگهبان ۱۰۰
بند دوم حضور اعضای شورای نگهبان در مجلس ۱۰۳
گفتار دوم تاثیر عوامل بیرونی بر نظرات و دیدگاه شورای نگهبان ۱۰۵
بند اول فرامین رییس کشور ۱۰۵
۱)سلبی ۱۰۶
۲)ایجابی ۱۰۷
بند دوم دیدگاه حقوقدانان ۱۰۹
بند سوم تاثیر افکار جامعه ۱۰۹
نتیجه گیری ۱۱۱
فهرست منابع ۱۱۴
کلیدواژه ها
- اصل عدم تبعیض
- شورای نگهبان
- اصل تساوی در برابر قانون
- قانون اساسی
- نظام حقوقی
- تبعیض