استثنایات حقوق مالکیت ادبی و هنری در فضای دیجیتال

عنوان	استثنایات حقوق مالکیت ادبی و هنری در فضای دیجیتال
رشته	حقوق مالکیت فکری
دانشجو	حامد شیربیاتی
استاد راهنما	امیر صادقی نشاط
استاد مشاور	علیرضا محمدزاده وادقانی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۴
دانشگاه	دانشگاه تهران

استثنایات حقوق مالکیت ادبی و هنری در فضای دیجیتال عنوان پایان نامه ای است که توسط حامد شیربیاتی، با راهنمایی امیر صادقی نشاط و با مشاوره علیرضا محمدزاده وادقانی در سال ۱۳۹۴ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه تهران دفاع گردید.

چکیده

تحوالتِ دنیایِ مدرن، اِستفاده گسترده از فضای دیجیتال و گِره خوردن زندگی روزمره انسانها با این فضا و رقومی شدنِ نیازهای بشری، سبب گردیده است که قانونگذار تدابیری جهت حمایت از این فضا و همچنین حمایت از حقوق متصور برای بشر در این فضا به سبب قانونگذاری بیندیشد و محققان جهت پژوهش در این حوزه ترغیب شوند. ازجمله این حقوق، حقوق مالکیت ادبی و هنری است. فضای دیجیتال بنا بر ذات و ماهیت اش که متفاوت با فضای مرسوم فیزیکی است، عالوه بر ایجاد تفاوتی در اِعمال حقوقِ به رسمیت شناختهشده در رشته مالکیت ادبی و هنری، مصادیقِ آن را )برای مثال اِشتراکگذاری، ایمیل نمودن، بلوتوث نِمودن و… برای حقِ تکثیر( نیز گسترش داده است. به همین دلیل اِمکان نقض این حقوق نیز گسترش پیدا میکند و کاربرانِ این محیط ممکن است در صورتِ آشنا نبودن با این حقوق و مصادیقِ آن در فضایِ دیجیتال در مظانِ اتهامِ نقضِ حقوق مالکیت ادبی و هنری قرار گیرند. با این توضیح این سوال در ذهنِ کاربران ایجاد می گردد که آیا حقوق و اِستثنایاتی که قانونگذار در محیط فیزیکی برای حقوق مالکیت ادبی و هنری قایل است در فضای دیجیتال نیز قابلِ اِعمال است؟ و آیا این عرصه حقوق و اِستثنایات خاصِ خود را می طلبد؟ لِذا پاسخ و تبیین این سوال می تواند جهت جلوگیری از نقض این حقوق راه گشا باشد. در این جهت باید ابتدا آثار موردِ حمایتِ حقوق مالکیت ادبی و هنری و شرایطِ حمایت از آن را شناخت و سپس حقوق آثار ادبی و هنری که قرار است به اِستثنایات آن پرداخته شود را بررسی نمود و نهایتا به اِستثنایات این حقوق در فضایِ دیجیتال پرداخت تا پاسخی قانع کننده به پرسش های مذکور داد. این استثنایات یا بنابر دالیل اقتصادی، اجتماعی، حقوقی توسطِ قانونگذار وضع گردیده و یا به علتهایِ دیگر ازجمله عرف تبدیل به اِستثناء شده است. اِستثنایات حقوقِ مالکیتِ ادبی و هنری در محیطِ دیجیتال خود به دو دسته اِستثنایات مشترک با فضای فیزیکی و اِستثنایات مختصِ فضای دیجیتال تقسیم میگردد، وجود این اِستثنایات سبب گردیده تا حِمایت حداکثری از این حقوق کاستِه شود. در این پژوهش لوایح مرتبط که در مجلس شورای اسالمی نیز مطرح است مورد نقد و ارزیابی قرار می گیرد.

کلیدواژه ها

• استثنایات
• اشتراک گذاری
• حقوق مالکیت ادبی و هنری