بررسی قایده درء در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392

عنوان	بررسی قایده درء در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	علیرضا جهانی
استاد راهنما	مجید متین راسخ
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۴
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس

بررسی قایده درء در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ عنوان پایان نامه ای است که توسط علیرضا جهانی، با راهنمایی مجید متین راسخ در سال ۱۳۹۴ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس دفاع گردید.

چکیده

یکی از موارد مهم و مورد توجه در اسلام جلوگیری از مجازات و تعرض به حرمت و آبروی انسان ها و حفظ کرامت انسانی می باشد و بر این نکته تاکید شده است که تا سر حد امکان از مسلمانان حدود را برداشته و مجازاتها را متوقف کنید و اگر راهی برای خلاصی آنان وجود دارد رهایشان کنید زیرا اگر امام مسلمین در عفو و بخشش راه خطا و اشتباه بپیماید بهتر است از اینکه در مجازات و عقوبت اشتباه کند. به بیان دیگر اشتباه در عفو بر اشتباه در کیفر ترجیح دارد. حدیث نبوی تدرءالحدود بالشبهات که از آن به عنوان قاعده درء استفاده می شود در همین راستا می باشد. باتصویب مواد ۱۲۰ و ۱۲۱ درقانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲این قاعده بصورت یک اصل حقوقی درآمده است.در حقوق کیفری موضوعه نیز از تفسیر شک به نفع متهم که از جهات گوناگون، به قاعده مزبور شبیه است، در دو قلمرو حقوق جزای عمومی و آیین دادرسی کیفری سخن به میان آمده است. فهم درست این دو قاعده بویژه اولی، ما را در درک سیاست کیفری شریعت اسلامی یاری می دهد. در این پژوهش کوشش شده است با مراجعه به متون فقهی و قانونی در خصوص قاعده درء، قلمرو و اجرای آن و رابطه اصل برایت و قاعده درء ، بررسی شود. قاعده درء یک قاعده اصطیادی است. در این قاعده که عقل نیز بدان حکم میکند، قضات مخاطبان قاعده هستند. در شبهاتی که در رسیدگی به یک پرونده برای قضات عارض می شود، اعم از آنکه منشا آن شبهه عارض بر متهم باشد یا شبهه ای که راسا برای ایشان ایجاد می شود، صدور حکم محکومیت و اجرای کیفر، منوط به حصول علم به حکم و موضوع برای قاضی است. پژوهش حاضر، قاعده درء را با توجه به قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ مورد بررسی قرار داده است. واژه های کلیدی: قاعده فقهی، قاعده درء، حدود، قصاص، تعزیرات

ساختار و فهرست پایان نامه

عنوان صفحهچکیده:۱بخش اول – مفهوم شناسی قاعده درء۳فصل اول: مفهوم شناسی۳گفتاراول: مفهوم قاعده فقهی۳مبحث اول: قواعد و فقه۳مبحث دوم: مفهوم قواعد فقه۵گفتار دوم: نسبت قواعد فقه با مفاهیم نزدیک۵مبحث اول: ضابطه فقهی، قاعده اصولی۶مبحث دوم: مساله فقهی، نظریه فقهی و قاعده حقوقی۸فصل دوم: تبیین مفردات و ضابطه و قلمرو قاعده درء۱۱گفتار اول: واژه شناسی۱۱مبحث اول: واژه درء و حد۱۲مبحث دوم: مفهوم شبهه۲۰گفتار دوم: دلالت و قلمرو قاعده درء۲۹مبحث اول: دلالت قاعده درء بردارنده شبهه۲۹مبحث دوم: قلمروشبهه قاعده درء۳۳بخش دوم :قاعده درء در حقوق کیفری۴۶فصل اول: محتوی، مستندات و دلایل حجیت قاعده درء و تاثیر آن بر جرم۴۶گفتاراول: مفاد، مستندات و دلایل حجیت قاعده درء:۴۶مبحث اول: مفاد قاعده درء۴۶مبحث دوم: مستندات قاعده درء۴۸مبحث سوم: تسالم اصحاب بر حجیت قاعده۵۱گفتار دوم: قاعده درء و تاثیر آن بر جرم۵۷مبحث اول: قاعده درء و نسبت آن با عناصر جرم۵۷مبحث دوم : قاعده درء و تغییر ماهیت جرم۶۱مبحث سوم: تاثیر قاعده درءنسبت به علل موجهه و معاذیر قانونی جرم۶۵فصل دوم–بررسی قاعده درء در قانون مجازات اسلامی۶۹گفتاراول: تاثیر و جایگاه قاعده درء در مسیولیت کیفری۶۹مبحث اول: تاثیر قاعده درء بر شرایط مسیولیت کیفری۷۰مبحث دوم: جایگاه قاعده درء در مسیولیت کیفری و امکان اعمال آن برمصادیق رافع مسیولیت کیفری۷۸گفتار دوم: قاعده درء و تاثیر آن بر مجازاتها۹۳مبحث اول: قاعده درء و تاثیر آن بر مجازات حدی و قصاص۹۳مبحث دوم: قاعده درء و مجازات تعزیری۱۰۸نتیجه گیری:۱۱۳فهرست منابع۱۲۰

کلیدواژه ها

• قایده درء
• قاعده فقهی