درگیریهای 2009–2008 غزه از منظر حقوق مخاصمات مسلحانه

عنوان	درگیریهای ۲۰۰۹–۲۰۰۸ غزه از منظر حقوق مخاصمات مسلحانه
رشته	حقوق بین الملل
دانشجو	کامبیز فاطمی
استاد راهنما	حسین شریفی طرازکوهی
استاد مشاور	سیدقاسم زمانی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۸۸
دانشگاه	دانشگاه علامه طباطبایی

درگیریهای ۲۰۰۹–۲۰۰۸ غزه از منظر حقوق مخاصمات مسلحانه عنوان پایان نامه ای است که توسط کامبیز فاطمی، با راهنمایی حسین شریفی طرازکوهی و با مشاوره سیدقاسم زمانی در سال ۱۳۸۸ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.

چکیده

اسراییل به سبب اعمال کنترل گسترده بر امور نوار غزه همچنان قوای اشغالگر در این منطقه محسوب می شود. با توجه به اشغالی بودن غزه قواعد حاکم بر استفاده از زور در این مناطق از نوع حقوق بشردوستانه و نه حقوق توسل به زور می باشد. حقوق بشر دوستانه حاکم بر این درگیری قواعد عرفی است که عمدتا در مخاصمات بین المللی و غیر بین المللی لازم الاجرا شده است . اگر چه در مورد نوع درگیری های صورت گرفته اتفاق نظر وجود ندارد و برخی آن را بین المللی و برخی دیگر آن را غیر بین المللی می دانند اما در حال حاضر به جهت اینکه اکثر قواعد عرفی بشر دوستانه در هر دو نوع مخاصمه لازم الاجرا شده است ، این اختلاف نظر تاثیر چندانی د ربررسی نقض های صورت گرفته حقوق بشر دوستانه از سوی دو طرف ندارد . در درگیری های ۲۲ روزه غزه قواعد بشر دوستانه به طور وسیع مورد نقض واقع گردیده است. از جمله می توان به نقض قواعد عرفی ذیل اشاره کرد : تفکیک میان نظامیان و غیر نظامیان ، تفکیک میان اهداف نظامی و غیر نظامی ، کشتار عمدی ، حمله به اماکن مورد حمایت خاص ، اصل تناسب ، اصل احتیاط ، اصل منع حملات کورکورانه ، منع استفاده از افراد به عنوان سپر انسانی ، منع استفاده از گرسنگی به عنوان شیوه جنگی ، منع حملات تلافی جویانه به غیر نظامیان ، منع رفتار غیر انسانی ، ایجاد رنج غیر ضروری ، قواعد مربوط به طرز استفاده از فسفر سفید و قاعده لزوم جستجو و جمع آوری و درمان مجروحان و بیماران .

ساختار و فهرست پایان نامه

طرح مساله ۸

سوال تحقیق ۱۲

پیشینه تحقیق ۱۲

هدف تحقیق ۱۳

فرضیه ها ۱۳

تعریف مفاهیم ۱۳

مشکلات تحقیق ۱۴

روش تحقیق و نحوه گردآوری مطالب ۱۴

سازماندهی تحقیق ۱۴

بخش اول–درگیری های غزه از منظر حقوق بین الملل توسل به زور ۱۵

فصل اول – وضعیت نوار غزه از دید حقوق بین الملل اشغال ۱۵

گفتار اول – مقایسه مفاد موافقت نامه های منعقده میان ساف و اسراییل و طرح عقب نشینی یک جانبه ۱۵

گفتار دوم – تعریف اشغال در حقوق بین الملل و شرایط حقوقی لازم برای شکل گیری آن ۱۸

بند اول – نوع و میزان کنترل لازم برای شکل گیری اشغال ۱۹

۱– ماده

کنوانسیون چهارم لاهه و مفهوم کنترل موثر ۱۹

۲ –کنوانسیون چهارم ژنو و مفهوم کنترل مندرج در پاراگراف

ماده

۲۲

بند دوم – شرایط عرفی ادعایی برای شکل گیری اشغال ۲۵

بند سوم پایان اشغال ۲۷

گفتار سوم – نوار غزه و وجود شرایط لازم برای شکل گیری اشغال ۳۰

فصل دوم – حق دفاع مشروع و استناد به آن در درگیری های غزه ۳۸

گفتار اول – ماهیت حماس از منظر حقوق بین الملل ۳۹

گفتار دوم – قابلیت استناد به دفاع مشروع در روابط بین اسراییل و حماس ۴۵

بند اول – ماده

منشور ملل متحد و امکان توسل به حق ذفاع مشروع در برابر یک کنشگر غیر دولتی ۴۵

بند دوم – رویه جامعه بین المللی د راجرای ماده

منشور ملل متحد ۴۷

۱ – رویه جامعه بین المللی قبل از حوادث

سپتامبر ۴۷

۲ – رویه جامعه بین المللی پس از حوادث

سپتامبر ۴۸

۲–۱ – قطعنامه ۱۳۶۸ و ۱۳۷۳ شورای امنیت و رویه کشورها در شناسایی حق دفاع مشروع در برابر حملات صورت گرفته از سوی کنشگران غیر دولتی ۴۸

۲–۲ دیدگاه مضیق دیوان بین المللی دادگستری ۵۰

بند سوم – حق ذاتی دفاع مشروع به عنوان حقی مستقل از ماده

منشور ۵۲

گفتار سوم – بررسی رعایت شرایط لازم برای دفاع مشروع در درگیری های غزه۵۳

بند اول – شرایط عرفی و معاهده ای دفاع مشروع ۵۳

۱ – حمله نظامی ۵۳

الف – دفاع مشروع در مفهوم مضیق و لزوم حمله بالفعل ۵۳

ب – دفاع پیش دستانه و پیش گیرانه و عدم لزوم وجود حمله بالفعل ۵۵

۲ – ضرروت ۵۶

۳ – تناسب ۵۸

۴ – اطلاع به شورای امنیت ۵۹

بند دوم – مخاصمه غزه و میزان رعایت شرایط دفاع مشروع توسط طرفین ۵۹

۱ – اسراییل و میزان رعایت شرایط دفاع مشروع ۵۹

۲– حماس و میزان رعایت دفاع مشروع ۶۴

گفتار چهارم – حقوق بین الملل اشغال و خروج موضوعی استفاده از زور در سرزمینهای اشغالی از حقوق توسل به زور ۶۷

بخش دوم – درگیری های غزه و حقوق بین الملل بشر دوستانه ۶۹

فصل اول – اجرای قواعد بشر دوستانه در درگیری های غزه ۷۰

بند اول – طبقه بندی درگیری های غزه به عنوان مخاصمه مسلحانه و لازم الاجرا بودن قواعد بشر دوستانه برای هر دو طرف ۷۰

بند دوم – تعیین نوع مخاصمه و قواعد قابل اجرا در آن ۷۳

فصل دوم – میزان رعایت قواعد بشر دوستانه توسط اسراییل و حماس ۷۸

قسمت اول – اسراییل و میزان رعایت حقوق بین الملل بشر دوستانه ۷۹

گفتار اول – اصل تفکیک ۷۹

بند اول – تفکیک میان اشخاص و اهداف نظامی و غیر نظامی ۷۹

۱ – قاعده تفکیک میان نظامیان و غیر نظامیان و عدم رعایت آن توسط اسراییل ۷۹

۱–۱ – تعریف غیر نظامیان از نظر حقوق بین الملل بشر دوستانه و مغایرت تعریف اسراییل از آنها در جنگ غزه ۷۹

۱–۲ – کشتار عمدی غیر نظامیان ۸۲

۱–۲–۱ – کشتن اعضای خانواده عابدرابو در شرق جبالیا ۸۲

۱–۲–۲ – کشتن اعضای خانواده حجاجی در جهورالدیک ۸۲

۱–۲–۳ – کشتن اعضای خانواده السمونی ۸۳

۱–۲–۴ – هدف گیری زنان حامل پرچم سفید و کشتن روحیه النجار ۸۳

۱–۲–۵ – کشتن و زخمی کردن خانواده احمد مبارک شراهی ۸۴

۲ – عدم رعایت تفکیک میان اهداف نظامی و غیر نظامی ۸۵

۲–۱ – حمله به اماکن مسکونی ۸۶

۲–۲– هدف گیری اماکن دولتی ۸۷

۲–۳ – هدف قرار دادن اماکن مربوط به سازمان ملل ۸۸

۲–۴ – حمله به سایر اهداف غیر نظامی ۸۹

۳ – هدف گیری اماکن مورد حمایت خاص ۸۹

بند دوم – اصل احتیاط ۹۲

بند سوم – اصل منع حملات بدون تفکیک ( حملات کورکورانه ) ۹۵

گفتار دوم – اصل تناسب ۹۸

گفتار سوم – استفاده از فسفرسفید ، نقض اصول مختلفی از حقوق بشر دوستانه ۱۰۰

گفتار چهارم – سایر نقضهای صورت گرفته توسط اسراییل ۱۰۳

۱ – نقض قواعد عرفی مربوط به جستجو ، جمع آوری و درمان مجروحان و بیماران ۱۰۳

۲ – نقض قاعده عدم استفاده از افراد به عنوان سپر انسانی ۱۰۶

۳ – نقض قاعده منع رفتار غیر انسانی ۱۰۹

۴ – به قحطی کشاندن انسانها و استفاده از آن به عنوان شیوه جنگی توسط اسراییل ۱۱۰

۵ – نقض قاعده منع حملات تلافی جویانه به غیر نظامیان ۱۱۲

قسمت دوم – میزان رعایت قواعد حقوق بشر دوستانه توسط حماس ۱۱۴

گفتار اول– نقض قاعده منع حملات بدون تفکیک ( کورکورانه ) ۱۱۵

گفتاردوم– نقض قاعده انجام اعمال خشونت باری که هدف آن ایجاد ترس در میان غیر نظامیان است ۱۱۶

گفتار سوم– عدم رعایت اقدامات احتیاطی در قبال مردم غزه ۱۱۸

فصل سوم – مسیولیت بین المللی اسراییل و حماس ناشی از نقض قواعد حقوق بشر دوستانه ۱۱۹

گفتار اول – مسیولیت بین المللی غیر کیفری اسراییل و حماس در اثر نقض قواعد حقوق بشر دوستانه ۱۱۹

گفتار دوم – مسیولیت کیفری بین المللی رزمندگان اسراییل و حماس ۱۲۱

نتیجه گیری ۱۲۶

منابع و مآخذ

کلیدواژه ها

• اسراییل
• انسان دوستی
• حقوق بشر
• حقوق بین الملل
• اشغال نظامی
• ترک مخاصمه (فقه)
• غزه
• غزه
• مخاصمه
• حقوق بشر دوستانه
• حقوق توسل به زور