تحصیل و مستندسازی ادله دیجیتال در فضای سایبر

عنوان	تحصیل و مستندسازی ادله دیجیتال در فضای سایبر
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	شاهپور دولتشاهی
استاد راهنما	جعفر کوشا
استاد مشاور	جلیل مالکی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۸۸
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

تحصیل و مستندسازی ادله دیجیتال در فضای سایبر عنوان پایان نامه ای است که توسط شاهپور دولتشاهی، با راهنمایی جعفر کوشا و با مشاوره جلیل مالکی در سال ۱۳۸۸ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی دفاع گردید.

چکیده

فناوری اطلاعات پدیده ای نوظهور است و ماهیتی کاملا متفاوت با پدیده های سنتی داشته بنابراین قوانین و دادگاه ها با چالشی بزرگ در رویارویی با مسایل، معضلات و جرایم این حوزه روبرو هستند.اصل پذیرفتن دلایل دیجیتالی در دعاوی همواره مورد بحث بوده :پیش تر از آن پیچیدگی فضای سایبر به عنوان تجلی گاه فناوری اطلاعات و ارتباطات و به تبع آن پیچیدگی جرایم این حوزه خود به معضلی بزرگ تبدیل گشته و کشف جرم، شناسایی ادله ، تحصیل ادله، مستند سازی ادله و نگهداری ادله دیجیتالی، بسترهای حقوقی و فنی خاص خود را می طلبد.مشکلات و موانع موجود بر سر راه تحصیل ادله دیجیتالی از یک سو و استناد پذیری ادله دیجیتالی از سوی دیگر دو بال گسترده حقوق کیفری فناوری اطلاعات و ارتباطات بوده که سعی بر این شده تا در مورد نخست تا حد امکان دراین پایان نامه بحث و بررسی صورت پذیرد اما مورد دوم که عبارت از استناد پذیری ادله دیجیتال در دادرسی است، هر چند در خور یک پایان نامه مفصل و مجزاست اما به لحاظ پیوستگی و تکامل بحث در فصل پایانی اشاره ای گذرا بدان شده است .

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب

عنوان صفحه

چکیده

مقدمه ۱

ضرورت و اهمیت موضوع ۳

روش تحقیق، معضلات و مشکلات ۴

فصل اول – مبانی ادله اثبات جرم در فضای سایبر

بخش اول – داده های دیجیتالی بعنوان سلولهای بنیادین فضای سایبر ۶

مبحث اول– تعریف داده ۶ مبحث دوم– ماهیت داده ها ۷

مبحث سوم– داده ها بعنوان ادله دیجیتالی ۷

مبحث چهارم– قالبهای ادله دیجیتال ۹

مبحث پنجم– کاربردهای ادله دیجیتال ۱۰

مبحث ششم– تفاوتها و تشابهات ادله دیجیتالی با ادله سنتی ۱۱

مبحث هفتم– معایب و مزایای ادله دیجیتالی نسبت به ادله سنتی در فرآیند دادرسی ۱۳

بخش دوم – شناسایی منابع ادله دیجیتال ۱۷

مبحث اول– آشنایی با فضای سایبر ۱۷

مبحث دوم– تعریف جرم سایبر ۱۸

مبحث سوم– صحنه جرم سایبر ۲۱

مبحث چهارم– اهمیت صحنه جرم سایبر ۲۲

مبحث پنجم– یافتگاه های ادله دیجیتال ۲۳

بخش سوم – جایگاه و نقش ادله دیجیتال در فرآیند پی جویی و کشف جرایم سایبر ۲۵

مبحث اول– متدولوژیِ پی جویی و کشف ۲۵

مبحث دوم– فرآیندِ تحصیل ادله ۲۷

گفتار اول– شناسایی ۲۷

گفتار دوم– جمع آوری و توقیف ۲۸

مبحث سوم– نگهداری ۲۹

بخش چهارم – استانداردهای نیروی انسانی و تجهیزات فنی در برخورد با ادله دیجیتال ۳۰

مبحث اول– اکیپ بررسی جرایم سایبر ۳۰

گفتار اول– ساختار تشکیلاتی ۳۰

گفتار دوم– تخصصها و مهارتها ۳۱

مبحث دوم– ابزار و تجهیزات بررسی جرایم سایبر ۳۳

گفتار اول– انواع سخت افزارها و نرم افزارها ۳۳

گفتار دوم– استانداردهای تجهیزات ۳۴

فصل دوم – تفتیش ، توقیف و مستند سازی ادله دیجیتال

بخش اول – مبانی قانونی تحصیل ( جمع آوری و توقیف ) ادله الکترونیکی ۳۷

مبحث اول– مبانی تحصیل ادله ۳۷

مبحث دوم– هدف از تحصیل ادله دیجیتالی ۳۷

مبحث سوم – تفتیش و توقیف ادله در قانون جرایم رایانه ای ۳۸

مبحث چهارم– قوانین بین المللی و فرامرزی ۴۵

گفتار اول– کنوانسیون جرایم محیط سایبر ۲۰۰۱ ۴۵

گفتار دوم– ایالات متحده امریکا ۴۶

بخش دوم – عملیات اجرایی تحصیلِ ادله دیجیتال و مستند سازیِ فرآیندِ تحصیل ۵۷

مبحث اول– کشف ادله دیجیتال ۵۷

گفتار اول– شناسایی صحنه جرم سایبر ۵۷

گفتار دوم– تعیین گستردگی صحنه جرم سایبر ۵۸

گفتار سوم– حفظ صحنه جرم ۵۹

گفتار چهارم– مستند سازی صحنه جرم سایبر ۶۱

گفتار پنجم– شناسایی ادله ۶۳

گفتار ششم– شناسایی سخت افزار ۶۳

گفتار هفتم– شناسایی داده ها ۶۴

گفتار هشتم– شناسایی ادله دیجیتال بر روی اینترنت ۶۴

گفتار نهم– مستند سازیِ شناسایی و کشف ادله ۶۵ مبحث دوم– تفتیش و جمع آوری ادله دیجیتال ۶۶

گفتار اول– اقدامات پلیسی ۶۶

گفتار دوم– اقدامات فنی – تخصصی ۶۹

مبحث سوم– گسترش محدوده تفتیش و توقیف به خارج از حیطه مجوز قانونی ۹۴

گفتار اول– دسترسی به سیستمهای مجاور یا متصل ، در شبکه های درون مرزی ۹۴ گفتار دوم– دسترسی به سیستمها و شبکه های برون مرزی ۹۶

گفتار سوم– جستجوی بدون مجوز ۱۰۱

گفتار چهارم– استثناء دسترسی غیر مجاز در قانون جرایم رایانه ای ۱۰۲

بخش سوم – توقیف ادله دیجیتال و مستند سازیِ فرآیندِ توقیف ۱۰۴

مبحث اول– عملیات اجرایی توقیف نرم افزارها و ادله مرتبط با رایانه ها ۱۰۴

گفتار اول– توقیف نرم افزارها ۱۰۴

گفتار دوم– بوقیف ادله مرتبط با رایانه ها ۱۰۴

مبحث دوم– عملیات اجرایی ضبط تجهیزات و ادله سخت افزاری ۱۰۵

فصل سوم – اقداماتِ پس از تفتیش و توقیف ادله

بخش اول – نگهداری ادله مکشوفه ۱۱۱

مبحث اول– تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاریِ نگهداری از ادله ۱۱۲

مبحث دوم– ایجاد زنجیره حفاظتی ۱۱۲

مبحث سوم– حفاظت از ادله در برابر آسیبهای محتوایی و محیطی ۱۱۳

مبحث چهارم– لزوم نگهداریِ اولین نسخه پشتیبان ۱۱۴

مبحث پنجم– حفظ محرمانگی ادله ۱۱۵

بخش دوم – مستند سازیِ فرآیند نگهداری ۱۱۶

بخش سوم– ارزیابی و تجزیه و تحلیلِ ادله ۱۱۷

مبحث اول– آشنایی با مفاهیم ۱۱۷

مبحث دوم– نتیجه گیری و تنظیم گزارش ۱۱۷

بخش چهارم – استناد پذیری ادله دیجیتال ۱۱۹

مبحث اول– پذیرش ادله دیجیتالی بعنوان مدرک در جریان دادرسی ۱۱۹

مبحث دوم– بررسی اصالت ادله ، صحت و تمامیت داده ها ۱۱۹

مبحث سوم– قوانین داخلی ۱۱۹

مبحث چهارم– قوانین و رویه های فرامرزی ۱۲۱

نتیجه گیری ۱۲۳

پیشنهادات ۱۲۳

منابع و ماخذ ۱۲۴

کلیدواژه ها

• مستندسازی
• صحنه جرم
• جرم سایبری
• ادله
• فضای مجازی
• داده
• جرم رایانه ای
• جرایم سایبر
• تفتیش و توقیف