تحلیل قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوب 1399

عنوان	تحلیل قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوب ۱۳۹۹
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	جعفر جعفری راد
استاد راهنما	زهرا ساعدی
استاد مشاور	حسین آقایی جنت مکان
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۴۰۰
دانشگاه	دانشگاه شهید چمران اهواز

تحلیل قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوب ۱۳۹۹ عنوان پایان نامه ای است که توسط جعفر جعفری راد، با راهنمایی زهرا ساعدی و با مشاوره حسین آقایی جنت مکان در سال ۱۴۰۰ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شهید چمران اهواز دفاع گردید.

چکیده

در رستای اهمیت روز افزون حمایت از اطفال و نوجوانان بزه دیده در برابر وضعیت های مخاطره آمیز تهدیدکننده ی این اشخاص و همچنین نواقص چشمگیر قانون سابق حمایت از اطفال و نوجوانان و مسیر پر فراز و نشیب تصویب قانون جدید حمایت از اطفال و نوجوانان در سال ۱۳۹۹، تحلیل این قانون و ابعاد نظری آن مستلزم پژوهش مجزایی است. در این راستا و با هدف بازشناسی و آسیب شناسی جنبه های مختلف حقوقی این قانون و رفع چالش های موجود در آن و تحلیل برخی از شرایط آن، پژوهش حاضر به روش کتابخانه ای و با ابزار توصیفی–تحلیلی تدوین گردید. نوآوری های مختلف قانون جدید التصویب از قبیل پیش بینی ضمانت اجراهای کوتاهی در برابر وظایف حمایت از اطفال و نوجوانان، جرم انگاری خشونت مستمر والدین، پیش بینی دادگاه تخصصی در رسیدگی به جرایم علیه اطفال و نوجوانان، افزایش جهات شروع به جرم و بسیاری موارد دیگر نشان از حرکت قانون گذار به سمت انطباق با اسناد بین المللی است اما به نظر می رسد که عدم تناسب شرایط برخی جرم انگاری ها و همچنین پاسخ های متناسب عاملی مهم در ضعف قانون حاضر است.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب مقدمه ۱ الف) بیان مساله

ب) ضرورت تحقیق

پ)پیشینه ی تحقیق

ت)نوآوری تحقیق

ث) سوالات تحقیق

ج) فرضیه های تحقیق

چ)اهداف تحقیق

ح)روش تحقیق

خ)ساماندهی تحقیق

فصل اول) کلیات ۵ مبحث اول) مفاهیم قانون حمایت از اطفال و نوجوانان

گفتار اول) مفهوم شناسی اصطلاحات بنیادین قانون حمایت

بند اول) تعریف و دامنه ی مفهومی اطفال و نوجوانان

۱– طفل و نوجوانی در حقوق کیفری ایران

۲–طفل و نوجوانی در دانش روان شناختی

بند دوم) ماهیت شناسی بزه دیدگی طفل و نوجوان

۱– طفل و نوجوان بزه دیده

۱– طفل و نوجوان در معرض خطر بزه دیدگی

بند سوم) مفهوم شناسی سایر اصطلاحاتت قانون حمایت

۱–بی توجهی و سهل انگاری

۲–سوءرفتار

۳–بهره کشی اقتصادی

۴–خطر شدید و قریب الوقوع

گفتار دوم) شرایط و گونه شناسی وضعیت های مخاطره آمیز بزه دیده و در معرض خطر بزه دیدگی اطفال و نوجوانان در قانون حمایت

بند اول) بازشناسی شرایط و ویژگی های مخاطره آمیز

۱– عدم لزوم تقارن خطر با یک وضعیت مجرمانه

۲–عینی و واقعی بودن خطر

۳– بالقوه بودن خطر

۴– نسبی بودن خطر

بند دوم) اقسام شرایط مخاطره آمیز در مقررات کیفری

۱–شرایط مخاطره آمیز شخص مدار

۱–۱– شرایط مخاطره آمیزِ مرتبط با والدین، اولیا و یا سرپرستان قانونی

۲–۱– اوضاع و احوال مربوط به طفل و نوجوان

۳–۱– اوضاع و احوال مخاطره آمیز ناشی از اقدامات سایرین

۲– شرایط مخاطره آمیز محیط مدار

۱–۲–محیط خانوادگی

۲–۲–محیط اجتماعی گسترده

مبحث دوم) نهادشناسی و اقدامات حمایتی از اطفال و نوجوانان بزه دیده

گفتار اول) نهادهای موظف به حمایت از اطفال و نوجوانان بزه دیده و در معرض بزه دیدگی

بند اول) جایگاه نهادها در پیاده سازی رویکرد رشدمدار حمایت از بزه دیدگی

۱–نهاد خانواده

۲–وزارت آموزش و پرورش

۳–سازمان بهزیستی

بند دوم) جایگاه نهادها در پیشگیری اجتماعی از بزه دیدگی اطفال و نوجوان

۱–وزارت کشور

۲–وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی

۳–سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران

بند سوم) نهادی متولی پیشگیری وضعی از بزه دیدگی اطفال و نوجوان

۱–دفتر حمایت از اطفال و نوجوانان قوه قضاییه

۲–نیروی انتظامی جمهوری اسلامی

۳–وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

۴–سازمان زندانها و اقدامات تامینی و تربیتی

گفتار دوم) اقدامات پیشگیرانه از بزه دیدگی اطفال و نوجوانان

بند اول) جایگاه قانونی ویژگی های کلان اقدامات حمایتی و پیشگیرانه ی نهادها

۱– لزوم توجه موثر به نیازهای اطفال و نوجوانان

۲–لزوم همکاری همه جانبه و یکپارچه سازی تشریک مساعی

۳–لزوم استمرار یافتن تدابیر حمایتی پیشگیرانه

۴–ضرورت دخالت متخصصان در اعمال تدابیر و اقدامات حمایتی

بند دوم) گونه شناسی اقدامات حمایتی پیشگیرانه و جایگاه آنان در قانون حمایت

۱–اطلاع رسانی و آگاه سازی

۲–آموزش مهارت ها به اطفال و نوجوانان و والدین و سرپرستان

۳–مشاوره های روان شناختی مستمر

۴–سرپرست یابی متناسب برای اطفال و نوجوانان بی سرپرست و یا بد سرپرست

فصل دوم) آسیب شناسی جرایم، پاسخ های کیفری و تشریفات دادرسی در قانون حمایت از اطفال و نوجوانان ۱۳۹۹

مبحث اول) رویکرد جرم انگاری و پاسخ گذاری نسبت به رفتارهای ارتکابی علیه اطفال و نوجوانان

گفتار اول) تحلیل حقوقی گونه های جرایم علیه اطفال و نوجوانان

بند اول) جرایم با ماهیت جرایم مانع

۱–جرایم علیه تحصیل

۲–بزه عدم اعلام مطلعان از جرایم علیه کودکان

۳–جرایم مبتنی بر افشای هویت

۳–۱–افشای هویت گزارش دهندگان جرایم علیه کودکان

۳–۲–افشای هویت اسرار کودکان و نوجوان

بند دوم) جرایم معاونت در حکم جرم مستقل

۱–۲–جرایم زمینه ساز فرار از خانه، مدرسه و تحصیل

۲–۲–فراهم سازی موجبات خودکشی

بند سوم) جرایم مستقل

۱–جرم مبتنی بر بی توجهی های موثر در ایجاد صدمات

۲–آزار و سوء استفاده جنسی از کودکان و توجوانان

۳–معامله و قاچاق ناظر به کودکان و نوجوانان

۴– جرم بهره کشی اقتصادی از کودکان و نوجوانان

۵–بزه فروش مواد دخانی به اطفال یا فروش از طریق اطفال

بند چهارم) ویژگی شناسی جرایم علیه اطفال و نوجوانان

۱–جنبه عمومی جرایم موضوع این قانون

۲–دوگانگی مطلق یا مقید بودن جرایم علیه اطفال و نوجوانان؟

گفتار دوم) تحلیل گونه های پاسخ افتراقی کیفری به بزه دیدگی اطفال و نوجوانان

بند اول) گونه شناسی پاسخ های کیفری مرتکبان جرایم علیه اطفال و نوجوانان

۱–حبس و غلبه ی آن در کیفر بزهکاران

۲–کیفرهای مالی

۳–کیفرهای محرومیت زا به عنوان کیفر اصلی

بند دوم) پاسخ بر اساس ویژگی های مرتکبان

۱–بزهکارن حقیقی

۲–مرتکبان وابسته به دولت

۳–مرتکبان دارای شخصیت حقوقی

بند سوم) امکان سنجی نهادهای ارفاقی در جرایم ارتکابی توسط والدین و اولیای اطفال و نوجوانان

۱–قرار تعلیق تعقیب

۲–تعویق صدور حکم

۳–تعلیق اجرای مجازات

۴–امکان سنجی جایگزین های حبس

بند چهارم) تصمیمات حمایتی دادگاه کیفری در ضمن صدور حکم

۱–معرفی طفل

۲–ایجاد محدودیت

۳–سپردن به سازمان بهزیستی

۴–الزام به شرکت و اخذ گواهی دوره های آموزشی حقوق اطفال و نوجوانان

۵–تعیین و جبران خسارت های واردشده به طفل یا نوجوان در دادرسی

مبحث دوم) تحقیق و رسیدگی ناظر به جرایم علیه کوکان و نوجوانان

گفتار اول) تعقیب و تحقیق جرایم ارتکابی علیه اطفال و نوجوانان

بند اول) ویژگی های کلان دادرسی کیفری در مرحله تعقیب و تحقیق

۱–شعب اختصاصی دادسرا

۲–جنبه تکمیلی در صلاحیت رسیدگی به جرایم علیه اطفال و نوجوانان

۳–تخصص و سرعت در دادرسی کیفری

۴–عدم حضور طفل و نوجوان

بند دوم) جهات قانونی شروع به تعقیب

۱–موارد عام جهات قانونی در آیین دادرسی کیفری

۲–موارد تخصصی و افتراقی

۱–۲–تقاضای طفل و نوجوان

۲–۲–گزارشها و درخواستهای مکتوب یا شفاهی

۱–۲–۲–تدابیر گزارش دهی

۲–۲–۲–تدابیر نظارتی از سوی گشت های جامعوی

۳–۲–۲–پلیس اطفال و نوجوانان

۳–۲–اعلام شکایت توسط نهادهای حامی کودکان و نوجوانان

۱–۳–۲–سازمان بهزیستی و مددکاران اجتماعی آن

۲–۳–۲–سازمان های مردم نهاد

۳–تحقیقات مقدماتی از منظر نوع قرارهای صادره نسبت به مرتکب

۱–۳–تشدید قرار تامین متهم

۲–۳– بازداشت مرتکب

گفتار دوم) رسیدگی و صدور حکم در جرایم ارتکابی علیه اطفال و نوجوانان

بند اول) خصایص دادرسی در جرایم ارتکابی علیه اطفال و نوجوانان

۱دادگاه تخصصی ویژه ی بزه دیدگان طفل و نوجوان

۲–جایگاه مددکاران اجتماعی در دادرسی جرایم علیه کودکان و نوجوانان

۳–حضور در جلسات دادرسی و ارایه نظر مشورتی و پیشنهادهای حمایتی

بند دوم) تامین امنیت و حفاظت از کودک و نوجوان بزه دیده

۱–اجتناب از مواجه ی غیرضروری کودک و نوجوان بزه دیده با مرتکب جرم

۲–مشارکت سازمان های مردم نهاد در دادرسی جرایم علیه اطفال ونوجوانان

بند سوم) شرایط و ضوابط صدور حکم در جرایم ارتکابی علیه اطفال و نوجوانان

۱–بازنگری و اتخاذ تصمیم مجدد

۲–لزوم عدم قطع از محیط خانواده در اثر صدور حکم

نتیجه گیری و پیشنهادات

الف) نتیجه گیری

ب) پیشنهادات

فهرست منابع و مآخذ

کلیدواژه ها

• اطفال و نوجوانان،
• قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوب ۱۳۹۹،
• وضعیت های مخاطره آمیز