سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در بحران افغانستان
سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در بحران افغانستان نام مقالهای از سید جلال دهقانی فیروزآبادی است که در شماره بیستم (تیر 1385) نشریه پژوهش حقوق عمومی منتشر شده است.
چکیده
از زمان تأسیس جمهوری اسلامی ایران در سال 7531،موضوع افغانستان یکی از مسائل و موارد مهم سیاست خارجی آن بوده است.با این همه،جایگاه و اهمیت این کشور در سیاست خارجی ایران یکسان نبوده است.بلکه با توجه به تحولات داخلی افغانستان، منطقه‌ای و بین المللی دستخوش تغییر شده است.به گونه‌ای که در برخی مواقع به علت بروز بحران‌های شدید و عمیق در این سه سطح،افغانستان به صورت مهمترین موضوع و معضل سیاست خارجی ایران درآمده است.تهاجم نیروهای ائتلاف بین المللی به رهبری آمریکا به افغانستان و سپس سقوط طالبان در دسامبر 1002،یکی از آن موارد و مقاطع تاریخی است. اگرچه این رخداد،«بحران سیاست خارجی»برای جمهوری اسلامی به شمار نمی‌رود،اما بحرانی منطقه‌ای و بین المللی در محیط امنیتی پیرامونی آن پدید آورده و امنیت و منافع ملی ایران را شدیدا تحت تأثیر قرار داده است. در این مقاله تلاش می‌شود،چرایی،چگونگی و رفتار سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در این بحران تجزیه و تحلیل شود.زیرا انتظار می‌رفت ایران به عنوان یکی از بازیگران تأثیرگذار در افغانستان نقش فعال و سازنده‌ای در فرایند یاد شده ایفا کند؛نقشی که مستلزم سیاست خارجی کنشمند یا حد اقل کنشگر از سوی ایران باشد.بدین منظور،اهداف، جهت‌گیری و رفتار سیاست خارجی ایران در سه مقطع قبل از جنگ،مرحله‌ی عملیات نظامی و دوره‌ی سازندگی،بررسی و واکاری می‌شود. هدف اصلی، تبیین عوامل تعیین‌کننده‌ی سیاست خارجی ایران و عناصر تشکیل‌دهنده به رفتار آن در بحران افغانستان است.
کلیدواژه‌ها
- بی‌طرفی فعال
- بحران
- گفتمان
- انقلاب
- ژئوپلتیک
- انزواگرایی
- مدیریت بحران
- سیاست اقناعی
- سیاست اجبار
- بازدارندگی
- چندجانبه‌گرایی
- خلع سلاح
- محور شرارت
- تروریسم