خط مبدأ در کنوانسیون وضعیت حقوقی دریای خزر
خط مبدأ در کنوانسیون وضعیت حقوقی دریای خزر نام مقاله ای است از ساسان صیرفی که در شماره یک دوره پنجاه (بهار 1399) فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران منتشر شده است.
چکیده
کنوانسیون وضعیت حقوقی دریای خزر رژیم حقوقی جدید و منحصربه‌فردی برای این پهنۀ آبی پدید آورده که سنگشالودۀ آن تقسیم سطح و ستون آب دریای خزر به مناطق دریایی کشورهای ساحلی در مقابل پهنۀ دریایی مشترک است. بدین‌لحاظ، خط مبدأ کارکردی بنیادی در رژیم حقوقی نوین دریای خزر دارد، زیرا حدود خارجی مناطق دریایی کشورهای ساحلی از خطوط مبدأ تعیینی آنها اندازهگیری خواهد شد که خود دامنۀ مکانی پهنۀ دریایی مشترک را مشخص خواهند کرد. از سوی دیگر، کنوانسیون مزبور رویکرد ویژهای به موضوع خط مبدأ اتخاذ کرده است. گذشته از تعاریف و مقررات خودویژۀ کنوانسیون دربارۀ خطوط مبدأ عادی و مستقیم، انعقاد موافقتنامهای جداگانه در مورد روش ترسیم خطوط مبدأ مستقیم در این کنوانسیون پیشبینی شده است. بنابراین، تحقق یک عنصر اساسی از رژیم حقوقی نوین دریای خزر به مذاکرات بعدی کشورهای ساحلی موکول شده که اینک در جریان است. آنچه به این موافقتنامه اهمیتی دوچندان میبخشد، امتیاز کلیدی است که ایران در این خصوص تحصیل کرده است، چه سایر کشورهای ساحلی متعهد شدهاند که «وضعیت نامساعد» جغرافیای ساحلی ایران را در موافقت‌نامۀ مذکور ملحوظ کنند. مقالۀ حاضر به بررسی مقررات کنوانسیون وضعیت حقوقی دریای خزر دربارۀ خط مبدأ و چالشها و راهکارهای پیشروی دیپلماسی حقوقی ایران در خصوص موافقت‌نامۀ روش تعیین خطوط مبدأ مستقیم می‌پردازد.
کلیدواژه‌ها
- خط مبدأ عادی
- خطوط مبدأ مستقیم
- رژیم حقوقی نوین دریای خزر
- کنوانسیون آکتائو
- گروه کاری عالی کشورهای ساحلی دریای خزر
- موافقت نامه روش تعیین خطوط مبدأ مستقیم