واکاوی فقهی تاثیر جنسیت بر پذیرش سمت داوری
واکاوی فقهی تاثیر جنسیت بر پذیرش سمت داوری نام مقاله ای است از حسین هوشمند فیروزآبادی که در شماره هفتاد و هفت، دوره بیست و هفتم (آبان۱۴۰۱) دوفصلنامه فقه و حقوق خانواده (ندای صادق) منتشر شده‌است.
چکیده
در امکان‌سنجی داوری زنان، بر خلاف نظر مشهور امامیه که معتقدند قاضی تحیکم یا داور لازم است شرط «ذکوریت» را داشته باشد، برخی فقها با نقد آیات و روایاتی که مشهور به آنها متمسک شده‌اند، چنین شرطی را حتی اگر برای قاضیِ منصوب ضروری باشد، برای قاضی تحکیم یا داور شرط ندانسته‌اند. در این مقاله، در پی پاسخ به این پرسش هستیم که آیا زنان از جهت ادلة فقهی، امکان داوری را دارند یا خیر. بدین منظور، از بین سه نظریة الف. اشتراط ذکوریت در مطلق قاضی چه منصوب و چه تحکیم، ب. عدم اشتراط ذکوریت در هر نوع قاضی چه منصوب و چه تحکیم و ج. اشتراط ذکوریت تنها در قاضی منصوب و عدم اشتراط آن در قاضی تحکیم؛ ضمن نقد نظریة اول، نظریة دوم تقویت و نظریة سوم همگام با قوانین جاری کشور و تحولات عرصة بین‌المللی قلمداد شده است. پذیرش جواز داوری زنان به سه دلیل است: الف. فقدان عموم یا اطلاقی که دلالت بر اشتراط همة شرایط قاضی منصوب در قاضی تحکیم نماید؛ ب. خصوصیت نداشتن «رجل» در روایات مرتبط و مفهوم نداشتن لقب؛ ج. پذیرش ولایت زنان در امور فراتر از حکمیت و داوری مانند قیمومت (مانند داوری اجباری) یا وصایت (مانند داوری اختیاری).
کلیدواژه ها
- زنان
- داوری
- قاضی تحکیم
- ذکوریت
- داوری زن