تحلیل گفتمان کیفر در عصر پهلوی

تحلیل گفتمان کیفر در عصر پهلوی نام مقاله ای از محمد صادق محمدی قهفرخی و غلامحسین الهام بوده که در شماره اول دوره پانزدهم (بهار 1402) مجله علمی مطالعات حقوقی منتشر شده است.

چکیده

عصر پهلوی، عصر تثبیت مدرنیسم کیفری است. حکومت پهلوی در این دوره، اعتبار احکام شرعی را به طور حداقلی می پذیرد، ولی آن چه که مشهود است، این است که حکومت بعد از تثبیت پایه‌های قدرت خویش اقدام به زدودن اعتبار احکام شرعی از متن قوانین کیفری کرد. گفتمان «مدرنیسم کیفری» در این عصر با طرد محورهای گفتمانی «کیفر شرعی» در پی مستحکم نمودن جای پای خود در متن تحولات کیفر در این دوره است. ورود آموزه‌های مدرن فلسفی و حقوق کیفری، تأثیر از دستاودرهای نوین جرم شناسی و نظام حقوقی کشور فرانسه و نقش گفتمان «کیفر سلطنتی» در تثبیت قدرت و پایه های حکومت پهلوی را می‌توان از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر تحولات کیفر در این عصر دانست. پرسش‌های مطرح در خصوص مجازات‌های این عصر این است که اولا چه گفتمان‌هایی در متن تحولات کیفر این عصر حاضر بوده‌اند و ثانیا عوامل موثر و نقش این عوامل در قدرت یافتن این گفتمان‌ها به چه میزان بوده است. مسئله اصلی پژوهش، تبیین نقش و تأثیر گفتمان‌های حاضر در متن تحولات کیفر در عصر پهلوی است. پژوهشگر در این مقاله با بهره جستن از روش تحقیق کیفی «روش عملیاتی تحلیل گفتمان (پدام)» به تحلیل گفتمانی کیفر در عصر پهلوی می‌پردازد.

کلید واژه ها

• اندیشه کیفری
• تحولات حقوق کیفری
• روش عملیاتی تحلیل گفتمان (پدام)
• عصر پهلوی
• کیفر